نیما جلودار* در اولین روزمهرماه سال 1389 (روز بازگشایی اوراق تسهیلات مسکن در بازار فرابورس) دفاتر کارگزاری‌ها میهمانان ناخوانده‌ای داشتند که با ترس و اضطراب که از چهره‌‌شان باریدن می‌گرفت دنبال روزنه‌ای می‌گشتند برای نجات خویش.

بعضی از آنان از اینکه تعیین‌کننده قیمت انحصاری اوراق تسهیلات مسکن در اقصی نقاط ایران و در بیش از۵۰ هزار بنگاه مشاوران املاک بودند به خود می‌بالیدند، آنان به واقع سفته‌بازان یا سوداگرانی بودند که با انتقال خرید و فروش اوراق از بنگاه مشاوران املاک به بازار فرابورس از این سو به آن سو برای نجات خویش دست و پا می‌زدند تا شاید با یافتن روزنه‌ای جدید به حیات خود ادامه دهند.
آنان همیشه با کوله باری آماده بردوش از یک صنعت به صنعت دیگر در حال کوچ کردن بودند.
آنها روزی در بازار سکه و طلا، روزی دیگردر بازار ارز و چند روزی در بازار املاک و مستغلات جولان می‌دهند، تخریب می‌کنند، سروصدا به پا می‌کنند و پس از آن صدها اقتصاددان و کارشناس نمی‌توانند آشفته بازاری را که آنها به پا کرده‌اند، ترمیم کنند.
به واقع آنان از کدام روزنه‌ای است که وارد می‌شوند و دست به سوداگری می‌زنند؟ آیا نمی‌توان این روزنه‌ها را
بست؟
شاید انتقال یا خرید و فروش اوراق تسهیلات مسکن در بازار فرابورس به عنوان یکی از بهترین ابزارهای معاملاتی و روش‌هایی بود که افتخار آن به نام سازمان بورس اوراق بهادار به ثبت رسیده باشد. (هر چند آن را از اوراق رهنی کشور‌های دیگر به عاریت گرفته باشند) در اینجا (بازار فرابورس) نه از هزینه و کارمزد آنچنانی بنگاه املاک خبری هست و نه از قیمت آن چنانی اوراق «تسه». در اینجا همه چیز آماده‌ پذیرایی از میهمانانی بود که خود با سندی در دست و بچه‌‌ای در آغوش پرمهر مادر به دنبال کلبه‌ای می‌گشتند تا چند صباحی را درآن با آرامش زندگی کنند، آنها مصرف‌کنندگان واقعی اوراق تسهیلات مسکن در دفاترکارگزاری‌ها بودند.
از اینکه هزینه کارمزد به شدت پایین بود و اوراق یک وام ۲۰ میلیونی به نازل‌ترین قیمت و درحد یک و نیم میلیون تومان برای آنان تهیه می‌شد جز دعا چیزی نصیبمان نمی‌شد و چه افتخاری بالاتر از اینکه برندگان اصلی خرید و فروش اوراق در بازار فرابورس ایران مصرف‌کنندگان واقعی بودند، اما سوداگران از هر روزنه‌ای در جست‌وجوی راهی بودند تا در این بازار هم سرک بکشند، گاه در نقش مشاور! آنها به دلیل بی‌اطلاعی بعضی از خریداران، ول کن این بازار نبودند، ولی قوانین سفت و سخت این بازار اجازه نفس کشیدن آنان را گرفته بود. اجازه خرید و فروش قانونی به سفته‌بازان، همان بستر معیوبی بود که آنان همیشه در چنین بستری رشد و نمو می‌کردند، اما باید قبل ازهر چیز این مرداب را برای همیشه برآنان بست و خشک کرد. بدون تعارف همه ما حاضریم که در چنان بستر معیوبی به داد و ستد بپردازیم، ولی آیا از لحاظ اخلاقی مجاز هستیم که در چنین بازاری به داد‌و‌ستد بپردازیم؟
با حذف خرید و فروش اوراق تسهیلات مسکن برای جماعت سفته‌بازان می‌توان بازاری از اوراق «تسه» در بازار فرابورس داشت که در آن خریداران اوراق، مصرف‌کنندگان واقعی‌اند و فروشندگان آن نیز می‌توانند دو دسته باشند. سپرده‌گذاران دربانک مسکن و دولت.
دولت می‌تواند بخشی از منابع درآمدی راکد خود و نهادهای زیر مجموعه خود را به جای آن که در فلان بانک بگذارد، دربانک مسکن سپرده‌گذاری بلندمدت کرده تا فقط و فقط از این اوراق دریافتی در متعادل کردن یک قیمت مشخص که درآن قیمت سپرده‌گذاری برای سپرده‌گذاران بخش خصوصی جذاب باشد در صورت نیاز استفاده کند.
تصمیماتی که به تازگی در شورای پول و اعتبار به‌منظور روان کردن معاملات دربازار رکودی مسکن گرفته شده است (افزایش سقف تسهیلات اعتباری به ۳۵، ۴۵، ۵۰ و۶۰ میلیونی) از ۱۷/۱۰/۱۳۹۲ و ابلاغیه رسمی آن از روز چهارشنبه هفته گذشته به بانک مسکن به منظور لازم‌الاجرا شدن، قیمت هر واحد اوراق تسهیلات مسکن ۵۰۰ هزار تومانی را از ۳۸۵ هزار ریال به ۷۲۰ هزار ریال (۸۵ درصد افزایش در ۱۴ روز) افزایش داده
است.
نتیجه این اتفاق که ناخواسته بر بازار تحمیل شده بود این است که سفره رنگین سفته‌بازان را رنگین‌تر و پررونق کرده و مصرف‌کنندگان واقعی مسکن را ازاین سوبه آن سو سردرگم کرده است ودریغ ازپیداکردن آن! گاه خبر می‌رسیدکه مالک یا فروشنده، با مستمسک قراردادن اینکه اوراق تسهیلات مسکن و به تبع آن وام پرداختنی به موقع پرداخت نشده است، عذر او و خانواده‌اش را خواسته و حتی اثاثیه‌اش را به بیرون از خانه دیروزش ریخته است. می‌توان به خود آمد و کمی و فقط کمی ازدرد‌های او کاست.
می‌توان با خارج کردن سفته‌بازان از بازار (خریداران و فروشندگان غیرواقعی) و سپردن این بازار به بازیگران اصلی، تعادل نسبی در بازاری ایجاد کرد که درآن هم خریداران و هم سپرده‌گذاران (فروشندگان اوراق) هر دو بازی برد - برد داشته باشند، در غیر این صورت معلوم نیست که سوداگران، ما را این بار به کدام سو پرتاب کنند.
*کارگزار بورس اوراق بهادار