بهاره شفیع‌زاده *

طبق دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ناشر موظف است جدول زمان‌بندی پرداخت سود نقدی پیشنهادی توسط هیات مدیره را قبل از برگزاری مجمع‌ عمومی ‌عادی افشا کند و در صورتی که مجمع عمومی عادی، سود نقدی بیشتری را نسبت به پیشنهاد هیات‌مدیره تصویب نماید، جدول زمان‌بندی پرداخت سود نقدی باید متناسب با آن اصلاح و حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز پس از تاریخ مجمع افشا شود. به همین منظور، سود تقسیمی پیشنهادی هیات مدیره در گزارش فعالیت هیات مدیره شرکت‌ها که قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه در اختیار عموم قرار می‌گیرد، اعلام می‌شود که سود تقسیمی مزبور غالبا به پیشنهاد نمایندگان سهامداران عمده می‌باشد؛ این در حالی است که در اکثر جلسات مجامع عمومی عادی، سهامداران جزء خواستار دریافت سود نقدی بیشتر به منظور افزایش بازدهی خود هستند که پس از چانه‌زنی‌های بسیار با اعضای هیات رییسه مجمع در خصوص افزایش سود تقسیمی به نتیجه دلخواه نمی‌رسند و درخواست خود را مبنی بر پرداخت سود نقدی مصوب مجمع - که مدنظر سهامداران عمده می‌باشد- در موعدی زودتر از زمان‌بندی پیشنهادی هیات‌مدیره، مطرح می‌کنند و در اغلب مواقع هیات رییسه مجمع به منظور حفظ آرامش مجمع با پرداخت زودتر از موعد سود نقدی سهامداران جزء، موافقت می‌کند.

از طرفی، به استناد ماده ۲۴۰ قانون تجارت، نحوه پرداخت سود قابل تقسیم توسط مجمع عمومی تعیین می‌شود و اگر مجمع عمومی درخصوص نحوه پرداخت تصمیمی نگرفته باشد، هیات مدیره نحوه پرداخت را تعیین خواهد نمود؛ اما از آنجا که دستورالعمل فوق‌الذکر، شرکت‌ها را ملزم به افشای مجدد جدول زمان‌بندی پرداخت سود نقدی تنها در صورت تصویب سود نقدی بیشتری نسبت به پیشنهاد هیات مدیره کرده است، برخی از شرکت‌ها که به منظور پیشگیری از متشنج شدن مجمع، توافق ضمنی خود را در جلسه مجمع مبنی بر پرداخت زودتر سود نقدی نسبت به برنامه زمان‌بندی پیش‌تر منتشر شده اعلام می‌کنند، برنامه زمان‌بندی دیگری ارائه نکرده و متاسفانه در بعضی موارد از پرداخت سود نقدی در موعد مورد مذاکره در مجمع امتناع می‌ورزند و پیگیری‌های سهامداران نیز به نتیجه نمی‌رسد.

بدیهی است مورد فوق یکی از موارد متعددی است که به‌رغم اینکه در ظاهر اهمیت چندانی ندارد، شرکت‌ها از آن به عنوان دستاویزی جهت عدول از تعهدات خود در قبال سهامداران استفاده کرده و منافع سهامداران خرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

در این راستا و به منظور جلوگیری از تضییع منافع سهامداران موارد ذیل پیشنهاد می‌شود:

الف) وضع مقررات و دستورالعمل‌های لازم توسط نهادهای قانون‌گذار ناظر بر بازار سرمایه به منظور پیشگیری از اهمال شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در رعایت قوانین و مقررات؛

ب) نظارت دقیق بر پرداخت به موقع و منظم سود مصوب مجمع؛

ج) اهتمام هیات رییسه مجمع مبنی بر درج مصوبات مربوط به نحوه و زمان‌بندی پرداخت سود سهام در خلاصه مذاکرات مجمع.

* کارشناس بازار سرمایه