بورس و سال ‌نو ‌میلادی!
گروه بورس - همایون دارابی: بازار دادوستد سهام امروز شنبه در حالی سال نو میلادی را شروع خواهد کرد که آمار عملکرد سال 2010 بورس تهران یکی از برترین عملکردهای بورس‌های اوراق بهادار در سطح بین‌المللی را نشان می‌دهد.

آمار اولیه نشان از رشد نزدیک به ۶۰ درصدی شاخص کل بورس در سال میلادی گذشته دارد. انتظار می‌رود که با انتشار آمار فدراسیون جهانی بورس‌ها، بورس تهران جایگاه خوبی در میان بورس‌های جهانی کسب کند.
در کنار آغاز سال نو میلادی و تاثیراتی که انتظار می‌رود در سطح بین‌الملل به خصوص در زمینه اقتصاد جهانی رخ دهد، بازار سرمایه در تحولات موثر، شاهد آماده‌سازی سیاسیون برای مذاکرات هسته‌ای استانبول است. در شرایطی که همچنان بحث‌های سیاسی در مورد پرونده هسته‌ای کشورمان در سطح بین‌الملل ادامه دارد، کارشناسان اهمیت بالایی برای این دور از مذاکرات قائل هستند. شروع این مذاکرات می‌تواند تاثیری را بر بازار داشته باشد.
در کنار مسائل سیاسی و تحولاتی که در هیات دولت در حال رخداد است، کارشناسان در مسائل اقتصادی نیز با شرایط خاصی مواجه هستند. در مهم‌ترین مساله، تدوین بودجه سال ۹۰ و مفاد آن و مباحثی که در مجلس مطرح خواهد شد از اهمیت برخوردار است. با توجه به شروع طرح تحول، معامله‌گران در انتظار نحوه توازن بخشی به بودجه و همچنین نحوه تعیین برخی از درآمدهای دولت از جمله هزینه دولتی معادن هستند.
در کنار بحث بودجه، شروع اجرای طرح تحول از لزوم حمایت بیشتر از صنایع حکایت دارد. نگاهی به برخی از اظهارنظرهای صورت گرفته نشان از آن دارد که فشارهای قابل‌ملاحظه‌ای به برخی از صنایع وارد خواهد شد. در این میان برخی از صنایع نظیر صنایع معدنی و فلزی، سیمانی و حمل‌و‌نقل و پتروشیمی بیش از صنایع دیگر نیازمند حمایت هستند. در این رابطه کاتوزیان نماینده مجلس شورای اسلامی در مورد بهای گاز پتروشیمی‌ها گفت: هر چند هنوز زمان دقیق تعیین نرخ فروش خوراک به واحدهای پتروشیمی نهایی نشده است، اما با توجه به شرایط کنونی، به نظر می‌رسد تخفیف در بهای فروش گاز به صنایع پتروشیمی برای رقابت با قطر و عربستان از ضروریات محسوب می‌شود.
در همین رابطه دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان از بروز مشکلات در مسیر صادرات سیمان و همچنین انتقال داخلی سیمان در مسیرهای بلند خبر داده است.
در کنار بحث حمل‌و‌نقل سیمان، تولید این محصول نیز با توجه به قیمت‌های کنونی برخی از حامل‌ها از جمله مازوت، با دشواری دو چندانی مواجه است. رشد شدید بهای مازوت و گازوئیل، صنایعی نظیر تولید‌کنندگان روی را نیز با دشواری همراه کرده است. به عنوان نمونه کالسیمین که در حال حاضر سالانه 8 میلیون لیتر گازوئیل و 12 میلیون لیتر مازوت مصرف می‌کند عملا رشدی نزدیک به 100 درصد بهای حامل‌های انرژی را تحمل خواهد کرد که این امر به غیر از ‌هزینه‌های غیر‌مستقیمی است که بر شرکت تحمیل خواهد شد.
فشار شدید وارده به صنایع معدنی سبب شده است، محمدرضا بهرامن نایب رییس خانه معدن خواستار کاهش قیمت نفت گاز، نفت سفید، برق و گاز برای مصارف بخش معدن و صنایع معدن شود.
با توجه به این شرایط و همچنین وضعیت خاص حاکم بر صنعت حمل‌و‌نقل انتظار می‌رود در هفته‌های آینده تغییراتی در برخی از مفاد اجرای طرح تحول صورت گیرد.
در کنار بحث‌ها مربوط به طرح تحول، رشد آرام بهای ارزها نیز از جمله مسائلی است که هم‌اکنون پیش روی معامله‌گران قرار دارد. به‌رغم تلاش‌های صورت گرفته برای تثبیت بهای ارزها و کنترل بازار داخلی از طریق واردات، نگرانی از اوج‌گیری تورم در دو ماه پایانی سال، فشارهایی را به بازار ارز وارد ساخته است.
در کنار تحولات داخلی، در صحنه بین‌المللی پایان سال میلادی 2010 با تحولات جدی مواجه است. با اجرای سیاست‌های پولی فدرال رزرو و کاهش جدی ارزش دلار موجب شده است اقتصاد آمریکا به سطح بی سابقه‌ای رشد کند؛ به گونه‌ای که رشد 2 ماهه اخیر ایالات‌متحده از جولای 1988 بی‌سابقه بوده است. در همین حال رشد تولیدات چین نیز در این مدت سبب تقویت بازار فلزات شده است. در معاملات فلزات در بورس نیویورک بهای این فلز به رکوردی تازه دست پیدا کرد و سطح 9 هزار و 600 دلار را لمس کرد. بهای آلومنیوم، سرب و روی نیز به ترتیب دو هزار و 450 دلار، دو هزار و 559 و دو هزار و 423 دلار رقم خورده است و بهای بیلت فولادی نیز 550 دلار در هر تن رقم خورد. بهای نفت نیز همچنان در محدوده 85 تا 90 دلار باقی مانده است. این در حالی است که دولت تولید‌کنندگان پتروشیمی را به فروش بهای محصولات خود در قیمت‌های پاییز موظف کرده است که تاثیر نامطلوبی را بر سود آوری این شرکت‌ها خواهد داشت.
در بازار چه خبر بود؟
بورس اوراق بهادار روز چهارشنبه نیز شرایط مثبتی داشت تا شاخص کل بتواند با 4/84 واحد رشد به فاصله 150 واحدی مرز 19 هزار واحد برسد. با توجه به این رشد، شاخص در کل هفته با 3/456 رشد مواجه شد. رشد شاخص بازده نقدی و قیمت نیز در کل هفته به یک هزار و 856 واحد رسید.
در بازار چهارشنبه معامله‌گران در شرایطی فعالیت خود را شروع کردند که ۶ نماد عمده بازار، مشمول ضوابط جدید رفع گره‌های معاملاتی بودند. ۴ نماد پست بانک، پالایشگاه تبریز، ایران خودرو و پارس الکتریک به دلیل صف خرید و نمادهای کمباین‌سازی و فن‌آوران به دلیل صف فروش مشمول ضوابط رفع گره‌ها بودند.
براساس مفاد جدید آیین‌نامه معاملاتی، داشتن صف خرید یا فروش یک برابر حجم مبنا در شرکت‌های بیش از سه میلیارد سهم و دو برابر حجم مبنا در شرکت‌های کوچک در 5 روز، مشمول ضوابط جدید رفع گره می‌شوند که ابتدا یک حراج با دامنه نوسان 8 درصدی انجام شده و پس از آن 4 درصد دامنه نوسان نسبت به قیمت کشف شده تعیین می‌شود. هر چند این ضوابط به صورت مصنوعی اندکی از مشکلات بازار را کم می‌کند، اما نگاهی به تجربه معاملات فرابورس که در آن نمادها بدون حجم مبنا و تنها با استفاده از 5 درصد دامنه نوسان به سهولت معامله شده و تاکنون صف خرید یا فروش خاصی مانع از کشف قیمت واقعی سهام نشده است، نشان از لزوم تغییر در مقررات بورس اوراق بهادار و به ویژه حذف حجم مبنا دارد. در بازار روز چهارشنبه نمادهای ایران خودرو، فن‌آوران، پارس الکتریک پس از حراج اولیه متعادل شدند، اما تکلیف سه نماد پالایشگاه تبریز، پست بانک و کمباین‌سازی با شرایط متفاوتی همراه شد.
در نماد پالایشگاه تبریز و کمباین رشد و افت ۱۲ درصدی، خریداران و فروشندگان را به هم نزدیک نساخت اما در این میان پست بانک شرایط متفاوتی یافت. توقف نزدیک به ۴۵دقیقه‌ای نماد پست بانک و سخنان مدیرعامل جدید پست بانک که وی در آن خواستار ابطال سهام واگذار شده پست بانک شده بود، نگرانی معامله‌گران را به همراه آورد. موضع‌گیری‌های وزارت ارتباطات در جریان واگذاری پست بانک از سوی کارشناسان به عنوان نمونه‌ای تاریخی از مقاومت در مسیر خصوصی‌سازی و اجرای اصل ۴۴ تلقی می‌شود. برکناری مدیرعامل پست بانک بدون برگزاری مجمع فوق‌العاده و انتصاب مدیر جدید بدون اخذ رای ۳۰ درصد از سهامداران جدید پست بانک ضمن آنکه نگرانی از تبعات آینده چنین تغییری را به همراه آورده است. از سویی به نظر نمی‌رسد مدیران جدید این شرکت از در همکاری با بورس در آیند. در این فضا یکی از سنگین‌ترین عرضه‌ها و برخورد با تقاضا در بازار رخ داد که در نهایت به حذف صف خرید این نماد در پایان معاملات منجر شد. با توجه به این شرایط روز شنبه دو نماد کمباین و پالایشگاه تبریز با ضوابط رفع گره‌ها دست به گریبان
خواهند بود.
در بازار چهارشنبه انتشار خبرهایی در مورد مصاحبه مطبوعاتی مدیرعامل صدرا به عرضه و تقاضاهای سنگینی در این نماد منجر شد. این مصاحبه که عصر روز چهارشنبه انجام شد خبر تازه‌ای در بر نداشت و مدیرعامل شرکت تحقق ۱۶ ریال سود شرکت در سال جاری را کار بزرگی تلقی کرده است.
در گروه خودرویی همچنان بحث معامله عمده «خودرو» موضوع اساسی به شمار می‌رود. در همین حال نزدیکی مجمع رنا موجب شده است این نماد همچنان با تقاضاهای جدی مواجه شود. در همین حال سرمایه‌گذاری سایپا نیز با توجه به خریدهای سنگین در سه نماد سایپا، رنا و بانک پارسیان با شرایط خاصی مواجه شده است.
در گروه فولادی معامله‌گران در انتظار بازگشت نماد فولاد به تابلو هستند.
در گروه مخابرات معامله‌گران احتمالا از امروز شاهد حضور بازیگر جدیدی در نماد همراه اول خواهند بود. براساس خبرهای اولیه شرکت مهر اقتصاد مبین از زیرمجموعه‌های مخابرات، کار تعادل بخشی به نماد همراه اول را صورت خواهد داد.
در گروه فلزی انتشار خبرهایی در مورد حضور یک خریدار برای خرید کل سهام وثیقه‌ای که سازمان خصوصی‌سازی در حال فروش آن است، سبب شد تا بازار با صف خرید در نماد ملی مس مواجه شود. این امر به معامله ۱/۶ میلیون سهم ملی مس منجر شد. انتظار می‌رود گزارش ۹ ماهه ملی مس با پوشش بالایی همراه شود.
در مجموع بازار روز چهارشنبه بازار مثبتی بود که در آن 7/68 میلیارد تومان سهام مورد معامله قرار گرفت که 21 درصد آن را معامله 22 میلیون سهم پست بانک تشکیل داد. از 203 نمادی که به روی تابلو رفت، 109 نماد با افت قیمت و 89 نماد با رشد ارزش مواجه شدند.