دنیای اقتصاد- بازار دادوستد سهام با به پایان رسیدن ماه مبارک رمضان و فرارسیدن عید سعید فطر و همچنین در آخرین روزهای فصل تابستان با هفته‌ای مهم به لحاظ فعالیت معامله‌گران مواجه است. لغو معامله عمده مخابرات ایران، عرضه قریب الوقوع بیمه البرز و مساله شرایط سیستم معاملات، سه‌ موضوع عمده هستند که بازار و معامله‌گران را تحت تاثیر قرار می‌دهند و در هفته جدید مسائل اصلی بورس خواهند بود.

جنب پل حافظ
هفته مهم بورس
گروه بورس- همایون دارابی: بازار دادوستد سهام با به پایان رسیدن ماه مبارک رمضان و فرارسیدن عید سعید فطر و همچنین در آخرین روزهای فصل تابستان با هفته‌ای مهم به لحاظ فعالیت معامله‌گران مواجه است.
در بازار سهام هر چند که شرایط به دلیل بروز برخی مسایل چندان روشن نیست و حرکات بازار بیش از آنکه متناسب با شرایط زمانی باشد، از تحولات و رفتار معامله‌گران عمده تاثیر می‌پذیرد؛ اما کارشناسان بازار در تلاش برای تدوین استراتژی حرکتی خود، سعی در تجزیه و تحلیل شرایط دارند و در این زمینه علاوه بر شرایط زمانی و رفتاری حاکم بر بازار، مسایل و حتی برخی از مشکلات در زیرساخت‌های بازار را در ارزیابی‌های خود دخیل می‌کنند.در شرایط‌کنونی به لحاظ شرایط زمانی، تلاقی دو مناسبت زمانی پایان ماه مبارک رمضان و همچنین فصل تابستان سبب شده است تا بر فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای سال مالی منتهی به پایان شهریورماه افزوده شود. در این رابطه در روز چهارشنبه و شنبه گذشته انجام معاملات بلوکی قابل‌ملاحظه به همراه برخی از بازگشایی‌های قابل‌توجه (نظیر سرمایه‌گذاری مسکن) نشان از وجود برخی از انگیزه‌های معاملاتی وابسته به پایان فصل تابستان داشت.
در همین حال حضور کم فروغ شرکت‌های سرمایه‌گذاری در پایان تابستان امسال را می‌توان ناشی از دو موضوع کلی دانست. نخستین موضوع نبود انگیزه کافی در میان شرکت‌های سرمایه‌گذاری است که در سال جاری به‌رغم شرایط مناسب بازار، به دلیل ترکیب خاص پرتفوی‌های سهام خود قادر به تغییر معنا داری در شرایط حاکم در خلال یک هفته پایانی تابستان نیستند. این مساله در شرایطی خود را بیشتر نشان می‌دهد که باید پذیرفت که برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در سال جاری چاره‌ای جز شناسایی زیان سنگین نخواهند داشت، امری که سبب خواهد شد برخی از این شرکت‌ها نتوانند در مجامع خود تقسیم سودی را صورت دهند. در همین حال موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد، موجی از حضور مدیران جدید در شرکت‌های سرمایه‌گذاری است که فاقد پیشینه حضور در شرکت‌های سرمایه‌گذاری و حتی تجربه بورسی هستند.
حضور برخی از مدیرانی که بعضا دارای سوابقی غیرمرتبط با بازار سرمایه هستند، سبب شده‌ است تا رفتار بازار از الگوهای شناخته شده خود فاصله گرفته و همین امر اگر چه در ابتدا تجزیه و تحلیل بازار را دشوار می‌سازد، اما در ادامه به دلیل بروز رفتارهای معاملاتی کمتر سنجیده شده، می‌توانند برای معامله‌گران حرفه‌ای بازار شرایط کسب سود مناسب را فراهم آورند. مجموعه‌ای از رفتارهای این دسته از مدیران در حفظ برخی از قیمت‌ها، خریدهای شتاب‌زده و انجام امور متناقض و بعضا متضاد، هر چند برای معامله‌گران تازه‌کار می‌تواند گمراه‌کننده باشد اما برای معامله‌گران باسابقه بازار، فرصت‌ساز و جالب توجه است. در این میان باید متذکر شد که نبود کادر تخصصی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری به ویژه شرکت‌های سرمایه‌گذاری دولتی یا وابسته به نهادهای عمومی می‌تواند شانس بازگشت را از برخی از این شرکت‌ها برای سال‌ها اخذ کند.
در بازار سهام معامله‌گران همچنین از سه مساله کلی متاثر هستند. مساله نخست لغو معامله عمده مخابرات ایران و موضوع دوم عرضه قریب الوقوع بیمه البرز و مساله سوم شرایط سیستم معاملات است که جملگی توانسته‌اند بازار را تحت تاثیر خود قرار دهند. در موضوع نخست لغو ناگهانی عرضه بلوک مخابرات ایران پاسخی مناسب‌تر از عبور صف فروش این شرکت از ۱۰۰میلیون سهم نیافت. در این شرایط عدم جمع‌آوری صف فروش این شرکت و ادامه شمول ضوابط رفع گره‌های معاملاتی در مورد این نماد سبب شده است شاخص کل بازار، روزانه با تاثیر منفی نزدیک به ۵۰واحدی این نماد،به لحاظ روانی افت انگیزه معامله‌گران را به همراه داشته باشد. این مساله سبب شده است تا برخی از اظهارنظرها و گمانه‌زنی‌ها در مورد میزان احتمال افت قیمت سهام مخابرات، نگرانی معامله‌گران را از سرنوشت بزرگ‌ترین شرکت بورس ایجاد کند. آنچه که در این میان به این عدم انگیزه و نگرانی دامن می‌زند، عدم اعلام شفاف دلایل به تعویق افتادن یا لغو معامله عمده مخابرات است. در همین شرایط بازار سهام در دو هفته گذشته نیز با سکوت عجیب مدیران بازار در مورد خرابی سیستم معاملات مواجه بوده است. در شرایطی که در هفته گذشته معامله‌گران یک روز کاری را به دلیل خرابی سیستم از دست داد و در روزهای دیگر نیز وضعیت ناپایداری بر بازار حاکم بود، عدم اطلاع‌رسانی در مورد دلایل این خرابی حتی از طرف نهادهای ناظر بر عملکرد شرکت بورس و فن‌آوری اطلاعات و اکتفا به اعلام تشکیل یک کمیته پیگیری برای بازار نمی‌تواند اقناع‌کننده باشد. در همین حال محدود کردن برخی از امکانات سیستم معاملات در روز شنبه با بیان اینکه خرابی سیستم ناشی از بار وارده به سیستم است، در حالی که هفته گذشته (و در کل ماه رمضان)سیستم با فشار قابل‌ملاحظه‌ای مواجه نبوده است، بر ابهامات می‌افزاید. سیستم معاملات به عنوان بستر اساسی تحقق معاملات و شکل‌گیری بازار، مهم‌ترین زیرساخت بورس به شمار می‌رود که انتظار می‌رود در مورد آن حساسیت بیشتری از سوی نهادهای ناظر صورت گیرد.
در کنار دو موضوع ذکر شده بازار در انتظار تحقق عرضه بیمه البرز است. شرکتی که نخستین شرکت بیمه دولتی است که در قالب اجرای اصل44 در آستانه ورود به بازار قرار دارد. هر چند که این شرکت هنوز پذیرش و درج نام رسمی نشده است، اما به نظر می‌رسد عرضه آن در دو هفته آینده قطعی است و بازار در حال ارزیابی شرایط بعد از واگذاری و مشکلات مربوط به آن است. در حال حاضر صرف‌نظر از مشکلات مربوط به پذیرش شرکت بیمه البرز، پایین بودن سرمایه این شرکت و سهمیه اندک کارگزاری‌ها، خود دشواری‌هایی را می‌تواند ایجاد کند. انجام تبلیغات گسترده در مورد عرضه این شرکت در کنار سهمیه اندک سهام قابل واگذاری سبب خواهد شد فشار قابل‌ملاحظه‌ای به کارگزاران وارد شود. در این میان تداوم حضور ناموفق شرکت‌های تامین سرمایه در آماده‌سازی و عرضه شرکت‌های دولتی نظیر بیمه‌ها خود مساله‌ای قابل‌ملاحظه است. در حال حاضر بسیاری از کارشناسان نگرانی آشکاری در مورد فعالیت شرکت‌های تامین سرمایه در عرضه‌های اولیه دارند. نفس قیمت‌گذاری سهام توسط شرکتی که خود و سهامداران کلیدی آن جزو خریداران سهام به شمار می‌روند، مساله‌ای است که نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت. دسترسی شرکت‌های تامین سرمایه به اطلاعاتی که از دسترس دیگر سرمایه‌گذاران به دور است، سبب می‌شود عدم تقارن اطلاعاتی بازار تشدید شده و شائبه دسترسی به اطلاعات درونی را برای موسسات تامین سرمایه پدید آورد. این امر در شرایطی است که فلسفه آماده‌سازی شرکت‌ها و تعهد پذیره‌نویسی سهام توسط شرکت‌های تامین سرمایه نیز فراموش شده است.
در کنار مسایلی که هم اکنون در درون بازار سرمایه پیش روی کارشناسان و معامله‌گران است، بازار در تحولات کلان خود نیز با تحولاتی روبه‌رو است. در بخش تحولات سیاسی موضوع سفر رییس‌جمهوری به آمریکا و حضور در سازمان ملل امسال با بحث‌هایی در مورد ارتباطات تهران -واشنگتن همراه شده است که خود می‌تواند جالب باشد. در همین حال به نظر می‌رسد این بحث‌ها حرکت آتی گروه ۵+۱را نیز مشخص کند. در صحنه سیاست داخلی نیز انتظار برای تکمیل کابینه موضوع مهمی به شمار می‌آید.
در صحنه اقتصادی نخستین تغییر در حوزه وزارت امور اقتصادی و دارایی با حضور دکتر فرزین سخنگوی طرح تحول در جمع معاونان وزیر اقتصاد رقم خورده است. با حضور فرزین در سمت معاونت اقتصادی وزیر اقتصاد، بحث این طرح و البته ارائه آن به مجلس در هفته‌های آتی پررنگ تر خواهد شد. در همین حال کسری بودجه دولت و مساله تامین بودجه واردات بنزین نیز موضوع مهمی است که به طرح تحول گره خورده است.
در صحنه اقتصاد جهانی معامله‌گران با تداوم ثبات نسبی در قیمت‌ها مواجه هستند. پس از یک موج رشد قیمت‌ها، بازارهای جهانی هفته گذشته را با ثبات نسبی پشت سر گذاشتند تا نمادهای وابسته به بازار جهانی نیز در بورس با سکون نسبی همراه باشند.
در بازارهای جهانی، بهای فلزات رنگین در حد هفته گذشته رقم خورده است. بهای مس در حد 6هزار و 200دلار و بهای آلومنیوم، روی و سرب نیز به ترتیب یک‌هزار و 922دلار، یک‌هزار و 906دلار و 2هزار و 171دلار در هر تن در آخرین معاملات بورس فلزات لندن رقم خورده است. بهای بیلت فلزی در بورس فلزات لندن نیز در محدوده جنوب شرق آسیا در حد 480دلار در هر تن و در محدوده مدیترانه در حد 395دلار در هر تن بوده است. شاخص بالتیک نیز همچنان در حد ناامید‌کننده 2هزار و 390واحد باقی مانده است. بهای نفت و متشقات آن نیز همچنان با ثبات نسبت به هفته گذشته رقم خورده است.
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز شنبه را باید بازاری ضعیف دانست که در آن معامله‌گران با انگیزه کمتری به معاملات پرداختند. فرارسیدن تعطیلی عید سعید فطر و عدم حضور بخشی از فعالان بازار سبب شد تا حجم معاملات با افت مواجه شود و از مرز13میلیارد‌تومان (به‌رغم جابجایی برخی بلوک‌های سنگین سهام از جمله نزدیک به 40میلیون سهم توسعه معادن روی) فراتر نرود. شاخص نیز به دلیل حضور نماد مخابرات در ضوابط رفع گره‌های معاملاتی 23واحد دیگر سقوط کرد. در بازار روز شنبه معامله‌گران در گروه فلزی شاهد بازگشایی نماد فولاد مبارکه بودند. فولادمبارکه در شرایطی بازگشایی شد که نتایج مجمع فوق‌العاده هیات‌مدیره شرکت همانگونه که پیش از این انتظار می‌رفت به حضور مهر اقتصاد در ترکیب هیات‌مدیره شرکت منجر نشد و ائتلاف سهام عدالت و ایمیدرو سبب شد تا هیات‌مدیره در اختیار این گروه (هر کدام دو عضو) و تامین اجتماعی قرار گیرد. با عدم حضور مهر اقتصاد در ترکیب هیات‌مدیره فولاد مبارکه هر چند این شرکت از حواشی که می‌توانست رخ دهد دور شد، اما نگرانی در مورد عدم حمایت مهر اقتصاد از سهام مبارکه در بازار را به همراه می‌آورد. مهر در خلال دو ماه اخیر خریدار عمده مبارکه در بازار بوده است. در گروه فلزی، حرکت‌های مربوط به پایان فصل تابستان به جابه‌جایی یک بلوک 40میلیونی توسعه معادن روی در درون مجموعه توسعه صنعتی (توسعه صنعتی و تجلی سامانه) منجر شد که احتمالا هدف از آن شناسایی سود بود. در گروه انفورماتیک نیز مجموعه فرهنگیان در حال جابه‌جایی سهام ایران ارقام است که احتمالا هدف آن نیز شناسایی سود است. در گروه بانکی رقابت بر سر بلوک 5درصدی سهام بانک پارسیان روز شنبه نیز همچنان با سرعت اندک خود ادامه یافت و قیمت این بلوک با نزدیک به 60ریال افزایش به 2هزار و 663ریال رسید تا بازار همچنان در انتظار نتایج این معامله باقی بماند. گمانه‌زنی‌ها از رقابت سه خریدار (مجموعه ایران خودرو،صندوق نفت و تدبیر) خبر می‌دهد. در گروه بانکی، بانک کارآفرین نیز با معاملات مناسبی همراه شد. با نزدیک شدن زمان برگزاری مجمع فوق‌العاده برای انتخاب اعضای هیات‌مدیره بانک کارآفرین، انتظار می‌رود رقابت بر سر بقا در هیات‌مدیره این بانک افزایش یابد. مجمع آتی هیات‌مدیره کارآفرین، با کاهش اعضای هیات‌مدیره از 11عضو به 9عضو، زمینه‌ساز خروج برخی از اعضای هیات‌مدیره را فراهم می‌سازد. در گروه غذایی معامله‌گران شاهد رقابت بر سر بلوک 33/8درصدی قند لرستان بودند. این بلوک را سرمایه‌گذاری ملی در نرخ پایه 3هزار و 946ریال عرضه کرد که تا رقم 4هزار و 12ریال مورد رقابت قرار گرفت. در گروه ساختمانی، بازگشایی نماد سرمایه‌گذاری مسکن با جهش 21درصدی قیمت این سهم همراه شد. سرمایه‌گذاری مسکن پس از 50درصد افزایش سرمایه (25درصد از محل سود انباشته) سود خود را نیز افزایش داده است. در گروه خودرویی، سایپا برای دومین بار در سه سال اخیر تغییر مدیرعامل را شاهد است. بذرپاش مدیرعامل سایپا اواخر هفته گذشته جای خود را به پوستین دوز مدیر سایپا یدک داد تا بار دیگر سایپا زیر نظر طیفی یک دست از مدیران قلعه‌بانی -رییس سازمان گسترش - قرار گیرد. با این تغییر و حضور نجم‌الدین در ایران خودرو سازمان گسترش به بالاترین حد توانایی در کنترل شرکت‌های خودرویی در خلال دهه اخیر قرار می‌گیرد که انتظار می‌رود این امر به حرکت‌های سنجیده تر در این صنعت منجر شود. در گروه تجهیزات، نماد صدرا شاهد خرید 5/2میلیون سهم (سه برابر حجم مبنا) در روز شنبه بود. در گروه تصفیه نفت افزایش بهای پایه بلوک 9درصدی سهام پالایشگاه اصفهان از 7هزار و 210ریال به 7هزار و 912ریال قابل‌توجه است. در مجموع بازار روز شنبه بازاری ضعیف بود که در آن معاملات بلوکی جلوه پررنگ‌تری داشتند که در این میان فروش 6/1میلیون سهم تولی پرس از سوی سرمایه‌گذاری البرز به همراه 400هزار سهم البرز دارو (که شانس شناسایی درآمد‌های عملیاتی این شرکت را افزایش می‌دهد) در کنار جابجایی 7/5میلیون سهم توسعه صنایع بهشهر جالب‌توجه‌تر بودند.