گروه بورس- مجید اسکندری: رشد شاخص‌های بورس، پدیده‌ای است که همواره فعالان تالار شیشه‌ای انتظار رخ دادن آن را می‌کشند. اگر چه بازار سرمایه کشور ما بازار کارآیی نیست که بتوان رونق آن را از حرکت عقربه شاخص دریافت، اما رقم شاخص در این بازار می‌توانند تا حدودی نشانگر این باشد که دادوستد در بورس افزایش یافته است.

از سوی دیگر مدیران بازار سرمایه همواره تلاش کرده‌اند تا با حفظ روند شاخص و جلوگیری از سقوط آن به زیر مرز روانی ۱۰هزار واحد، این بازار را مطمئن جلوه دهند. اما رشد ناموزون شاخص نیز می‌تواند روی دیگر سکه بورس ایران باشد، سکه‌ای که از رواج و رونق لازم برخوردار نیست.

بازار سرمایه در یک ماه اخیر به طور پیوسته شاهد رشد شاخص بوده است. این رشد شاخص در روز چهارشنبه هفته گذشته به اوج خود رسید و در ابتدای ساعت معاملات روز یاد شده عدد ۱۱هزار و ۷۳۰واحد و در پایان معاملات این روز عدد ۱۱هزار و ۵۷۶واحد را به ثبت رساند .

رشد ۵۹۳واحدی شاخص بورس در هفته گذشته، مرهون دادوستد ۱۳۶میلیون سهم مخابرات بود.

از سوی دیگر در هفته گذشته قیمت سهام تعداد زیادی از شرکت‌ها از جمله ملی مس، صدرا، فرآوری مواد معدنی و ... به گونه‌ای غیرطبیعی رشد کرد.

این رشد، اگر چه ممکن است به مذاق برخی نوسان‌گیران خوش بیاید، اما به طور قطع برای سرمایه‌گذاران واقعی، اتفاق خوبی به شمار نمی‌آید. از این رو برخی از کارشناسان، روند حاکم بر بازار را تا حدودی نگران‌کننده می‌دانند و تعداد محدودی نیز با بدبینی نظاره‌گر رشد حباب‌گونه بازار هستند. عارضه‌ای که در سال ۸۲ بازار سرمایه ایران را مبتلا ساخت و موجب شد بسیاری از فعالان بازار فواره‌وار، سرنگون شوند.

تحلیل‌های معکوس

دبیر کل کانون کارگزاران درباره رشد ناموزون بازار سرمایه معتقد است: متاسفانه تحلیل‌های بنیادی صنایع و شرکت‌ها با رفتارهای حاکم بر بورس همخوانی ندارد. به طوری که در برابر اعلام زیان شرکتی و تاکید مدیران آنها به زیان، قیمت سهام آن به شدت رشد می‌کند.

حسین خزلی خرازی در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه چنین پدیده‌‌هایی می‌تواند ناشی از دو دلیل باشد ادامه داد: اگر رفتارهای هفته‌های اخیر بازار ناشی از خواست عمومی بازار و سرمایه‌گذاران باشد نشان از یک هیجان‌زدگی و عدم تعقل است. تنها راه رفع چنین رفتارهایی مصاحبه مسوولان، اطلاع‌رسانی و ارائه تحلیل‌های کارشناسی و هشدار است که باید توسط رییس سازمان بورس، مدیرعامل شرکت بورس و حتی وزیر اقتصاد انجام شود.

خزلی خرازی افزود: در صورتی که رشد شدید اما کاذب قیمت سهام برخی شرکت ها برآمده از خواست عمومی بازار نباشد باید بررسی شود که آیا احتمال دستکاری قیمت وجود دارد یا خیر؟ در این رابطه نتیجه بررسی‌های یک مقام مسوول در سازمان بورس از عدم دستکاری قیمت حکایت دارد که این موضوع نیز باید با اطلاع‌رسانی مسوول اعلام شود. به گفته وی، سازمان بورس باید در مواقع رشد هیجانی قیمت‌ها نیز اطلاع‌رسانی کند.

ناهمخوانی با اقتصاد جهانی

وی درباره رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و تاثیر آن بر بورس ایران گفت: هرچند قیمت جهانی محصولاتی چون آلومینیوم، مس، روی و نفت طی هفته‌های اخیر با رشد اندکی مواجه شدند، اما همه تحلیل‌ها و بررسی‌ها حکایت از آن دارند که روند صعودی قیمت‌ها به آرامی در طول زمان رخ خواهد داد. با این اوصاف جهش ناگهانی و‌هزار واحدی شاخص بورس کمتر از دو هفته با شرایط اقتصاد جهانی همخوانی ندارد و همانطور که موج رکود اقتصاد جهانی با تاخیر وارد اقتصاد و بورس کشور شد موج رونق آن نیز باید در طول زمان و با ثبات شرایط به داخل برسد.

از سوی دیگر روز یکشنبه، تعدادی از فعالان بازار در نشستی مشترک با مدیرعامل شرکت بورس با ابراز نگرانی از وضعیت جاری بازار، خواستار چاره‌اندیشی برای رفع‌ این موضوع شدند.

حسن قالیباف اصل - مدیرعامل بورس- بر این باور است که رشد بازار متاثر از عواملی چون فعال شدن حقیقی‌ها، ابلاغ بسته سیاستی بانک مرکزی و کاهش قیمت‌ها در نیمه دوم سال گذشته و رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی است.

۴۵درصد رشد در ۵ ماه

وی با اشاره به کاهش قابل توجه قیمت‌ها در نیمه دوم سال گذشته گفت: تحلیل کارشناسان این بود که بازار به کف رسیده و پایین‌تر از این نخواهد رفت و در عین حال بازده بازار پایین ارزیابی می‌شد که همین مساله چشم‌انداز مثبتی رابرای بازار در ابتدای سال ایجاد کرد.

قالیباف با بیان اینکه بسته سیاستی ابلاغ شده توسط بانک مرکزی نیز باعث افزایش بازده بازار شد اظهار داشت: بهبود وضعیت اقتصاد جهانی و رشد شاخص‌ها در دنیا و افزایش قیمت نفت و کالاها نیز مزید بر علت شد تا بازار یک رشد ۴۵‌درصدی را در ۵ ماه نخست امسال تجربه کند.

وی افزود: برای بهبود وضعیت بازار عمل عرضه‌کنندگان کلی سهام به تعهداتشان می‌تواند تاثیرگذار باشد تا سهام شناور آزاد در بازار افزایش یابد و نقدشوندگی نیز رشد کند.

مدیر‌عامل بورس با بیان اینکه عرضه‌های اولیه نیز می‌تواند به رونق بازار کمک کند، گفت: سازمان بورس برای شفاف‌سازی در عرضه‌های اولیه کار زیادی انجام داده است، زیرا با افزایش شفافیت حرکت‌های هیجانی در بازار کاهش می‌یابد و در همین حال سهامداران عمده نیز می‌توانند در این زمینه به بازار کمک کنند و هیات مدیره شرکت‌ها باید برای عرضه به موقع اطلاعات به بازار تلاش کنند.

وی اضافه کرد: دستورالعمل بازارگردانی را برای اظهار نظر در اختیار کانون و تشکل‌های مربوط به بازار سهام قرار داده‌ایم؛ چراکه در صورت عملی شدن دقیق بازارگردانی به ارزش ذاتی و ثبات بازار افزوده می‌شود.

برخورد محتاطانه با رشد بازا ر

در این نشست شاپور محمدی، دبیر جدید کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار با اتکا به نظرات اولیور بلانچارد اقتصاددان غربی، بر مطمئن نبودن رشد بازارهای جهانی و لزوم برخورد محتاطانه با این رشد تاکید کرد. در ادامه این نشست، بعضی فعالان بازار نگرانی‌هایی را درباره تغییر شاخص‌های قدیمی و ممکن نبودن مقایسه بین این شاخص‌ها مطرح کردند که قالیباف از ادامه ارائه شاخص‌های قدیمی در کنار شاخص شناور در آینده نزدیک خبر داد.

همچنین در این نشست بعضی حاضران درباره اهمیت متعادل شدن دامنه نوسان و گره معاملاتی و جلوگیری از هیجانات بازار سخن گفتند که قالیباف بر گسترش استراتژی نقدشوندگی تاکید کرد. در ادامه یکی از حاضران با بیان اینکه جهش‌های ناگهانی باعث فرو رفتن طولانی مدت در رکود و نزول می‌شود گفت: اگر مشکلاتی مانند تبانی یا دستکاری قیمت‌ها وجود دارد شفاف‌سازی شود و در عین حال پیش از بازگشایی نمادها درباره این مساله اطلاع‌رسانی شود.

خواجه‌نصیر یکی از مدیران بازار سرمایه در پاسخ به این سوال، به بررسی دقیق این مساله در بورس اشاره کرد و گفت: با توجه به تعداد زیاد معاملات و روند آن،‌ این فرآیند به دستکاری دلالت نمی‌کند.

اغلب نگرانی‌های مطرح شده در این نشست به طولانی بودن زمان بسته بودن نمادها و جهش‌های قیمتی پس از بازگشایی نمادها و تاثیر مخرب آن بر آینده بازار سرمایه اشاره داشت که حاضران پیشنهاد کردند باز شدن نماد ۲ یا ۳ روز پس از مجمع عمومی انجام شود.

همچنین بعضی حاضران اعطای مشوق به شرکت‌های شفاف را تاثیرگذار دانستند و پیشنهادهایی در جهت ایجاد فضای امن و اطلاع‌رسانی ارائه کردند.