شروین شهریاری
پرسش از خواننده‌ای از طریق تلفن: سهام شرکت سرمایه‌گذاری پتروشیمی از ۴۰۰ تومان به ۸۰ تومان رسیده است. وضعیت این شرکت و آینده آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سرمایه‌گذاری پتروشیمی از جمله سهام پر افت و خیز بورس تهران بوده است که دوران اوج آن به سال 83 باز می‌گردد.در آن زمان، ارزش روز سهام این شرکت حتی قیمت یک هزارتومان را نیز درنوردید و بدین ترتیب ارزش بازار شرکت به بیش از 1400میلیارد تومان رسید. این در حالی است که اکنون «وپترو» با ارزش بازاری در حدود 170میلیارد تومان معامله می‌شود که به‌رغم عدم تغییرات مهم در پرتفولیوی سهام این شرکت، افت قیمتی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده است.
عمده‌ترین دلیل رشد این سهام در سال ۸۳ به سیاست‌های مدیریتی «وپترو» باز می‌گشت که با معاملات درون گروهی، سود غیرعملیاتی این مجموعه افزایش چشمگیری یافت و البته پس از اصلاح این روند با تغییر مدیریت مجموعه، زیان سنگینی بر سهامداران تحمیل شد. هنوز هم در صورت‌های مالی آثار اقدامات مدیریت قبلی و پیچیدگی‌های سهم اقلیت و اکثریت و سهم خزانه و مالکیت تودرتوی زیرمجموعه‌ها و شرکت مادر در یکدیگر به چشم می‌خورد که تحلیل صحیح را از وضعیت شرکت دشوار می‌سازد؛ اما در ادامه بر اساس آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده نکاتی در مورد وضعیت بنیادی شرکت استخراج شده است:


۱ - از آنجا که «وپترو» یک شرکت سرمایه‌گذاری است، برای ارزشگذاری آن باید از روش برآورد خالص ارزش داریی‌ها (NAV) استفاده کنیم. بدین منظور حقوق صاحبان سهام شرکت در تاریخ ترازنامه را با ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و بلند مدت جمع کرده و بهای تمام شده سرمایه‌گذاری‌ها را از آن کسر و حاصل را بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌کنیم. اجزای این محاسبه در جدول زیر نمایش داده شده است:
مبنای محاسبات فوق آخرین ترازنامه حسابرسی شده شرکت اصلی بوده و ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های خارج بورسی نیز برابر بهای تمام شده در نظر گرفته شده است.
۲ - در تاریخ ترازنامه ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت شرکت اصلی ۸۳میلیارد ریال (۴۶ ریال به ازای هر سهم) کمتر از بهای تمام شده آنها بوده، لیکن روند کاهش ارزش بازار این سرمایه‌گذاری‌ها از نظر شرکت دائمی نبوده و از این بابت ذخیره‌ای در حساب‌ها اعمال نشده است. این وضعیت در ترازنامه گروه وضعیت نامساعدتری دارد. در این بخش بیش از ۳۱میلیارد تومان ذخیره کاهش ارزش مربوط به سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت مورد نیاز است که بخش عمده آن مربوط به «وساخت» است. (حدود ۲۰میلیارد تومان)
با توجه به روند بازار سهام طبقه‌بندی شده در سرفصل بلند مدت به نظر می‌رسد در آینده نزدیک، دائمی تلقی نمودن کاهش ارزش و اخذ ذخیره متناسب با آن در حساب‌های شرکت اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
۳ - عمده‌ترین سرمایه‌گذاری خارج بورسی شرکت مالکیت ۹۹درصدی شرکت سرمایه‌گذاری‌ هامون کیش است که بهای تمام شده‌ای معادل ۷۰میلیارد تومان دارد. در مورد این شرکت ۲نکته قابل توجه است: اول اینکه «وپترو» مبلغ ۶/۴۵میلیارد تومان از این شرکت مطالبات دارد که چگونگی وصول این مبلغ مشخص نمی باشد. دوم وضعیت نامناسب پرتفولیوی سرمایه‌گذاری ‌هامون کیش است؛ به طوری که ارزش سرمایه‌گذاری‌های شرکت در بخش بورسی بر اساس آخرین اطلاعات بیش از ۴۰میلیارد تومان کمتر از بهای تمام شده است.
4 - زیان انباشته تلفیقی شرکت در پایان سال مالی اخیر 2/20میلیارد تومان (111ریال به ازای هر سهم) بوده است که البته شرکت با رعایت ماده 90 قانون تجارت از 141ریال سود شرکت اصلی، 10درصد آن (14ریال) را بین صاحبان سهام تقسیم کرد و بدین ترتیب از تقسیم منافع موهوم جلوگیری شد. گفتنی است حدود نیمی از درآمد شرکت در سال گذشته مربوط به فروش سرمایه‌گذاری‌ها بوده است که طی واگذاری سهام پتروشیمی غدیر از «وپترو» به سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (مالک عمده) تحقق یافته است. این در حالی است که بنا بر اظهار نظر حسابرس، تعهدات مربوط به تسهیلات مالی دریافتی این شرکت به خریدار انتقال نیافته است. همچنین شرکت پیش‌بینی درآمد سال مالی جاری منتهی به خرداد 87 را 163 ریال به ازای هر سهم اعلام نموده است که حدود نیمی از آن مربوط به فروش سرمایه‌گذاری‌ها می‌باشد که با توجه به ترکیب سهام پرتفولیوی شرکت تحقق آن دشوار به نظر می‌رسد.
۵ - عمده سرمایه‌گذاری‌های «وپترو» در شرکت‌های خارج بورسی متمرکز است. بنا به اظهار نظر حسابرس، طبق شواهد موجود در مورد برخی از شرکت‌های مزبور تردید در تداوم فعالیت، استمرار زیان دهی و ضرورت اصلاح ساختار مالی وجود دارد. همچنین بررسی ترازنامه تلفیقی، نسبت مالکانه ضعیف و فزونی بدهی‌های جاری نسبت به دارایی‌های جاری را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد اتخاذ تصمیمات مقتضی جهت دست یابی به منابع مالی جدید به منظور انجام سرمایه‌گذاری‌های سودآور و تجدید نظر در ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها باید در اولویت برنامه‌های مدیریت قرار گیرد.
با توجه به توضیحات فوق به نظر می‌رسد در مورد این شرکت باید کماکان منتظر اقدامات آینده مدیریت جهت اصلاح ساختار مالی و خروج احتمالی «وپترو» از وضعیت نامناسب فعلی باشیم.