بیست و پنجمین شماره فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی منتشر شد

اصلاح سیستم بانکی یکی از موضوعات اساسی اقتصادی ایران است. طرفداران اصلاح‌ دیدگاه‌های مختلفی دارند، به طوری که برخی به دنبال یافتن شیوه‌های تازه‌ای از بانکداری و برخی دیگر به دنبال بازگشت به سنت‌ها و یا همان بانکداری مبتنی ‌بر اصول هستند. در کنار این باید توجه داشت که بانک‌های کشور باید بتوانندبه گونه‌ای عمل کنند تا ضمن تحکیم موقعیت، خود را با سرعت تغییرات سیستم‌های بانکی در جهان هماهنگ سازند. آنچه بیان شد بخشی از مقاله دکتر مهدی تقوی، اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی است که در بخش سخن آغازین این شماره از فصلنامه انتشار یافته است. وی توصیه می‌کند که برای اصلاح سیستم چندگانه بانکی بهتر آن است که لایحه‌ای توسط دولت تنظیم و به مجلس ارائه شود تا با اجرای آن بانک‌ها کارآمدتر گردند و این میسر نخواهد شد، مگر آنکه لایحه براساس اصل تفکیک بازار پول از بازار سرمایه پی‌ریزی شده باشد.

دکتر پرویز داوودی، عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، با طرح این ادعا که ادبیات تقاضای پول در ایران تاکنون صرفا مبتنی‌بر چارچوب مطالعات کلان بوده است، کوشیده تا با ارائه یک سیستم غیرخطی و با تاکید بر کشش‌های قیمتی و درآمدی ساختار تقاضای دارایی‌های پول را طی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۳ مورد بحث قرار دهد و در انتها چنین نتیجه می‌گیرد که کشش‌های حقیقی (هزینه استفاده) دارایی‌های پولی با افزایش سررسید سپرده‌ها، یا به تدریج و به طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد؛ ولی کشش‌های دارایی‌ها نسبت به نرخ سود سپرده‌ها تقریبا برابر با صفر است. بنابراین نمی‌توان مقدار کشش دارایی‌های پولی را نسبت به هزینه استفاده دارایی‌ها به سود سپرده‌ها نسبت داد. «بررسی نظام مدیریت سازمان‌های گمرک‌های جهان در قرن ۲۱ به منظور ارائه مدل مناسب در کشور» مقاله‌ای است که از دکتر قورچیان و دکتر مسعود کرباسیان که با بررسی تحولات مرتبط با گمرک‌های جهان از قبیل جهانی شدن، افزایش رقابت، ارتقای تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و تاثیر آنها بر عملکرد گمرک ارزیابی و تجزیه و تحلیل می‌شود. آقای دکتر صمیمی، عضو هیات‌ علمی دانشگاه مازندران، به همراه سرکار خانم دکتر زهرا اعلمی و آقای صادق‌زاده یزدی در مقاله‌ای به بررسی رابطه توزیع درآمد و تقاضای پول در ایران پرداخته‌اند. شناخت صحیح این تابع می‌تواند سیاست‌گذاری اقتصادی را در اتخاذ سیاست‌های پولی و مالی مناسب برای دستیابی به اهداف کلان اقتصادی یاری رساند.

در این مقاله کوشش شده است تا تاثیر متغیر ضریب جینی بر تقاضای پول مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد و چنین نتیجه می‌گیرد که تراز واقعی پول براساس تعریف محدوده گسترده آن با تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و نرخ ارز همگرا است.

آنچه امروز در مباحث بانک و بانکداری موردتوجه است و سیاست‌گذاران نظام را به تامل و تفکر در باب اصلاح سیستم بانکی واداشته است، زمانی می‌تواند موثر واقع شود که ما برآوردی از کارایی بانک‌های کشور و عوامل موثر بر آن داشته باشیم. در همین رابطه دکتر حسینی، مدرس دانشگاه آزاد‌اسلامی، در مقاله‌ای ده بانک دولتی را در دوره زمانی ۸۱-۱۳۷۴ و با نگرش واسطه‌ای به بانک مورد مطالعه قرار داده است و کارآیی بانکداری ایران را ۷۶/۸۷درصد عنوان می‌کند و رابطه بین عوامل موثر بر کارآیی را همچون تخصصی شدن، تعداد شعب و زمان مثبت و رابطه آن را با اندازه بانک (دارایی کل) منفی می‌داند همچنین علاقه‌مندان به مباحث اقتصادی می‌توانند در این شماره مقاله‌های دیگری از جمله «تاثیر رشد اقتصادی بر ساختار مالی و مالکیت شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس» از دکتر مهدی تقوی و «مقایسه و تحلیل نقش سود و جریانات وجوه نقد در تعیین بازده بلندمدت» از دکتر یعقوب‌نژاد را مطالعه کنند. در بخش انتهایی نیز تازه‌های کتاب اقتصاد، مانند کتاب «واسطه‌گری مالی در زمان حاضر» و «مبانی بانکداری» اثر فریدمن معرفی شده است.