پنج جزء مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها

اسماعیل درگاهی *

یوسف پاشانژاد**

از دیدگاه سنتی، شرکت‌ها فقط یک مسوولیت دارند: ایجاد سود. اما، براساس مفهوم مسوولیت اجتماعی، شرکت‌ها باید در مقابل مخاطبانی بیش از مالکان خود پاسخگو و مسوول باشند. از دیدگاه مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها، اجزای چندگانه‌‌ای وجود دارد که بر عملکرد شرکت‌ها موثر است. موارد زیر به عنوان ابعاد مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها باید در طرح‌ریز تلاش‌های مسوولیت اجتماعی مدنظر قرار گیرد. زیست‌محیطی

جنبه‌ زیست‌محیطی مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها به اثرگذاری فعالیت‌های شرکت بر محیط زیست اشاره دارد. هدف شرکتی که در مقابل اجتماع مسوول است، انجام کسب و کار به‌گونه‌ای است که به نفع محیط‌زیست باشد. به عنوان مثال شرکت می‌تواند از مواد اولیه قابل بازیافت در بسته‌بندی محصولات خود استفاده کند یا منابع انرژی تجدیدپذیر مثل انرژی خورشیدی را در تامین انرژی

مورد نیاز تولید به کار گیرد.

اجتماعی

جنبه‌ اجتماعی مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها، دربرگیرنده‌ رابطه بین یک بنگاه اقتصادی و جامعه به عنوان یک کل است. هدف از این جزء از اجزای مسوولیت اجتماعی، انجام کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی به گونه‌ای است که در کل به نفع جامعه باشد. به عنوان نمونه می‌توان به ارائه دستمزد مناسب برای امرار معاش مساعد کارکنان اشاره کرد یا تلاش‌هایی که برای افزایش رفاه عمومی جامعه صورت می‌گیرد مثل به‌کارگیری منابع در تامین مالی یا حمایت از فعالیت‌های عام‌المنفعه خیرخواهانه.

اقتصادی

جنبه‌ اقتصادی مسوولیت اجتماعی به آثار ایفای مسوولیت‌های اجتماعی بر وضعیت مالی شرکت اشاره دارد. در شرایط ایده‌آل، که ایفای مسوولیت‌های اجتماعی هیچ هزینه‌ای برای شرکت ندارد، دلیلی برای محدود کردن آن وجود ندارد. اما در دنیای واقعی، تعیین و شناخت آثار مالی چنین فعالیت‌ها و اقداماتی و ایجاد تعادل میان شرکت خوب بودن و ایجاد سود ضروری است.

ذی‌نفعان

ذی‌نفعان شامل تمام کسانی می‌شود که تحت تاثیر فعالیت‌های شرکت هستند. این گروه شامل کارکنان، تامین‌کنندگان، مشتریان و نیز افراد جامعه است. جنبه‌ ذی‌نفعان در مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها، در واقع بررسی تاثیر عملکرد شرکت‌ بر گروه‌های یاد شده است. به عنوان مثال یک شرکت می‌تواند میزان تولید خود را با بهره‌گیری بیشتر از کار پرسنل افزایش دهد، اما باید توجه داشت این رویه چه تاثیری بر پرسنل دارد.

اقدامات داوطلبانه و اختیاری

اقداماتی که در سرفصل جنبه‌ داوطلبانه‌ مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها قرار می‌گیرند شامل اقداماتی هستند که شرکت الزام و اجباری برای انجام آنها ندارد. این اقدامات در واقع ریشه در اعتقاد و باور شرکت نسبت به انجام کارهای صحیح بدون وجود الزام خاص دارد و ممکن است مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی خاصی باشد که شرکت مقید به آنهاست. به عنوان مثال، می‌توان به اقدام برخی شرکت‌ها در تولید محصولات ارگانیگ بدون وجود الزام قانونی از سوی دولت اشاره کرد.

منابع در دنیای اقتصاد موجود است.

*کارشناس ارشد حسابداری

**کارشناس ارشد حسابداری - مدیر مالی کارگزاری رضوی