آغاز مجدد بازار
عکس:‌حمید جانی‌پور
گروه بورس- همایون دارابی: بازار داد و ستد سهام امروز (شنبه) و پس از پشت سرگذاشتن ۴روز تعطیلی ایام سوگواری دهه محرم، فعالیت خود را از سر خواهد گرفت.

معامله‌گران بازار سرمایه پس از تعطیلی دهه عاشورا در شرایطی فعالیت خود را آغاز خواهند کرد که به سنت هر ساله از میزان رکود بازار در ماه محرم پس از پایان عزاداری‌ها کاسته خواهد شد و رکود سنتی این ماه عموما تداوم نخواهد یافت. از این رو معامله‌گران در انتظار تغییر در شرایط کلی بازار هستند؛ امری که با توجه به شناسایی کف‌های قیمتی قدرتمند می‌تواند احتمالا به مثبت شدن شاخص کل در نیمه اول هفته آینده منجر شود. شاخص کل عملا نزدیک به دو ماه است که روز مثبت واقعی (به جز دو مورد رشد اندک) را تجربه نکرده است. در این فضا معامله‌گران با توجه به حرکت سهامداران حقوقی در جمع‌آوری شماری از صف‌های فروش و برگشت قیمتی برخی از نمادهای عمده، در انتظار تحولات کلی بازار هستند تا دریابند آیا رکود سنگین ماه‌های اخیر - هر چند برای چند روز - پایان خواهد یافت یا نه؟
در بازار سهام معامله‌گران در تعطیلات پیوسته اخیر شاهد بروز برخی از تحولات مهم و موثر بر بازار سرمایه بوده‌اند. در تحولات سیاسی معامله‌گران با تداوم شرایط بحرانی در منطقه فلسطین اشغالی مواجهند. در این میان هر چند طولانی شدن این بحران سبب شده است تا از احتمال بروز رفتارهای احساسی در منطقه کاسته شود، اما این بحران می‌تواند تاثیرات بلند مدتی را در منطقه برجای بگذارد. در همین شرایط، نزدیکی انتقال قدرت در کاخ سفید در کمتر از دو هفته آینده سبب شده است تا کارشناسان سیاسی به رصد سیاست‌های دولت جدید آمریکا بپردازند که برخلاف خوشبینی‌های اولیه در مورد تغییرات در سیاست‌های ایالات متحده آمریکا، عملا در سطح بین‌المللی تغییرات جدی تاکنون اعلام نشده است. ابقای برخی از مقامات دولت پیشین به ویژه وزیر دفاع این کشور و حضور برخی از تندروترین چهره‌های سیاسی در دولت جدید سبب شده است تا کارشناسان سیاسی انتظار‌های اولیه خود را برای تغییر در مورد روابط ایران و آمریکا تعدیل کنند. هر چند همچنان در محافل سیاسی بر مذاکرات مستقیم تاکید می‌شود اما به نظر نمی رسد این مذاکرات در شرایط کنونی بدون پیش شرط اساسی محقق شود. از این رو مذاکرات سیاسی گروه 5+1و کشورهای عربی سبب شده است تا در این میان بحث تداوم سیاست‌های گذشته و همچنین حضور شورای امنیت در پرونده هسته‌ای کشورمان تداوم پذیر باشد.
در صحنه داخلی هر چند مسائل کلی تحت تاثیر جو ایام شهادت امام حسین(ع)قرار داشته است اما موضع گیری در مورد انتخابات آتی ریاست‌جمهوری و مسائل مربوط به حضور یا عدم حضور برخی از کاندیداهای احتمالی همچنان ادامه دارد که در هفته جاری احتمالا این مباحث باردیگر از سر گرفته خواهد شد.
در حوزه اقتصادی، تعطیلی هفته گذشته نیز به رکود بازارهای داخلی منجر شده و در این شرایط بازارها در انتظار روز شنبه برای بازگشایی مجدد هستند. در این میان کارشناسان با دقت روند تحولات بازار خودرو و املاک و مستغلات را دنبال می‌کنند؛ بازارهایی که هم به دلیل مسائل داخلی و هم تاثیرپذیری از رکود جهانی در حال تعمیق شرایط سخت خود هستند. در بازار خودرو، روند افت قیمت‌ها و کاهش داد و ستدها در حال ورود به فازی نگران‌کننده است که در آن بروز اختلاف قیمت‌های سنگین‌تر از 5درصد میان نرخ فروش شرکت‌های خودرویی و بنگاه‌های سطح شهر، احتمال کاهش نرخ فروش شرکت‌های خودور‌سازی را پدید آورده است. این امر در شرایطی رخ می‌دهد که شرکت‌های خودروسازی و همچنین واردکنندگان خودرو با در پیش گرفتن سیاست فروش اقساطی سعی در افزایش فروش دارند که به دلیل رکود کلی در سطح اقتصاد کشور این امر با پاسخ کمتری نسبت به گذشته مواجه است. از سویی افزایش احتمال تغییر نرخ بنزین در سال آینده می‌تواند به رکود دامنه دار در صنعت خودرو در ابتدای سال آینده نیز منجر شود. از سوی دیگر، در بازار املاک که به صورت سنتی در ماه‌های پایانی سال با رکود مواجه است، نگرانی از وضعیت بازار در ابتدای سال آینده به چشم می‌خورد. در این میان سازندگان دارای واحدهای آماده نیز با فشار‌های تسهیلات سررسیدشده بانک‌ها نیز مواجهند.
در بازارهای خارجی در هفته گذشته، معاملات با رشد بهای نفت و البته عدم ثبات همراه شد که در نهایت به تثبیت بهای نفت در بالای مرز ۴۰دلار و کمتر از ۵۰دلار منجر شد. در بازار محصولات فلزی، بهای بیلت فولادی در بورس فلزات لندن بار دیگر رو به کاهش نهاد و بهای بیلت در جنوب شرق آسیا به ۳۰۰دلار و در منطقه شرق دور به ۳۳۰‌دلار بالغ شد. بهای فلز مس نیز در بالای مرز ۳هزار‌دلار در حد ۳هزار و ۲۰۰دلار تثبیت شده است. بهای فلزات در حالی بهبود اندکی را تجربه کرده‌اند که همچنان موجودی انبارهای بورس فلزات لندن نیز با انباشت موجودی و افزایش آن مواجه هستند. هر چند هنوز به دلیل تعطیلی بازار‌های جهانی بعد از تعطیلات کریسمس، داده‌های قیمت قابل اتکا نیست، اما معامله‌گران در هفته جاری مهمترین شرایط بازارهای جهانی را شاهد خواهند بود. عموما روند قیمت‌ها در دو هفته پایانی ماه نخست سال میلادی رقم‌زننده وضعیت قیمتی حداقل در سه ماه نخست سال خواهد بود. وضعیت بهای محصولات پتروشیمی و نفتی نیز همچنان مبهم است و کارشناسان در انتظار داده‌های قابل اتکاتری در این بازار هستند.
در این بازار بهای HDPE و LDPE به ترتیب در حد یک‌هزار و 220و یک‌هزار و 270دلار رقم خورده است.
در بازار سرمایه، کارشناسان بازار همچنان مساله اوراق مشارکت و نزدیکی زمان انتشار اوراق مشارکت رایان سایپا را دنبال می‌کنند. در این فضا موضوع نحوه عرضه اولیه اوراق مشارکت رایان سایپا و معاملات دست دوم آن با ابهام جدی مواجه است. نحوه قطعه‌بندی این اوراق و اعلام عرضه اولیه توسط بانک کارآفرین در بیانیه ثبت اوراق در حال حاضر حکایت از عرضه آن در خارج از بورس و شعب بانک‌ها (احتمالا بانک کارآفرین) دارد، در حالی که این امر با منع قاطع قانون مواجه است. بر اساس آیین‌نامه اجرایی انتشار اوراق مشارکت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، ماده هفت تاکید دارد که «عرضه اولیه و داد وستد ثانویه اوراق مشارکت فقط از طریق بورس امکان‌پذیر است». همچنین در ماده ۲۱ این آیین نامه ذکر شده است: «بورس موظف است با طراحی نظام معاملات مناسب،اختصاص تابلوهای جداگانه و تجهیز واحدهای پذیرش و نظارت امکان انجام معاملات اوراق مشارکت و تبدیل اوراق به سهام را به روشی مناسب فراهم کند». وجود چنین مسائلی سبب خواهد شد عرضه اوراق رایان که پس از مدت‌ها توقف توجه به اوراق مشارکت در بورس صورت گرفته است، با حواشی همراه باشد.
به نظر می‌رسد بحث‌های مربوط به بازار اولیه در شرایط کنونی بورس به ویژه در مورد اوراق مشارکت و همچنین بروز رفتارهای عجیب در مراحل صدور مجوز افزایش سرمایه و عرضه حق تقدم‌های استفاده نشده، نیاز به توجه و اصلاح جدی دارد.
بازار روز سه‌شنبه با حضور سرزده بازارگردان چادرملو همراه بود. کارگزاران بورس در شرایطی حضور سرمایه‌گذاری امید را به عنوان بازارگردان نماد چادر ملو شاهد بودند که عدم اعلام قبلی، نحوه بازارگردانی و همچنین نحوه تعیین تعهدات بازارگردان، ابهاماتی را ایجاد کرده است. این ابهامات در حاشیه شور و شعف کارگزاران و سهامداران ناشی از بروز گشایش در مورد یکی از سنگین‌ترین و پایدارترین صف‌های فروش قرار گرفت.
حضور بازارگردان امید که به شناسایی کف قیمتی چادرملو در بازار منجر شده است، سبب شد تا بخش عمده صف فروش سرمایه‌گذاری معادن و فلزات توسط سرمایه‌گذاران به رهبری سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان جمع‌آوری شود؛ امری که باردیگر نشان از کمک موسسه مهر به بازار سرمایه داشت.
در بازار روز دوشنبه معامله‌گران در گروه معدنی در انتظار تغییر شرایط در دو نماد گل‌گهر و سرمایه‌گذاری امید هستند.
در گروه سرمایه‌گذاری، نماد سرمایه‌گذاری ملی و توسعه ملی روز دوشنبه برای تعدیل سود متوقف شدند که احتمالا گزارش آنها در برگیرنده شرایط بد بازار برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری در سه ماه گذشته خواهد بود.
رونق بازار در نیمه نخست امسال امیدواری‌های زیادی را برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری ایجاد کرده بود که رکود بازار و ریزش سنگین سهام اصل ۴۴ سبب شد تا این امیدها برباد روند.
شرکت‌های اصل 44 فشار قابل‌توجهی را بر پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری وارد کرده است که انتظار می‌رود این فشار با رایزنی‌های مسوولان بورس با دولت در کاهش اقساط و استمهال بدهی‌ها کاهش داده شود.
در گروه سرمایه‌گذاری‌ها، آخرین صورت پرتفوی منتشره توسط سرمایه‌گذاری بانک ملی نشان از فروش شرکت فن آوا به قیمت اسمی و شناسایی زیان ۶۰میلیون ریالی دارد. سرمایه‌گذاری بانک ملی با شایعاتی در مورد تغییر تیم مدیریتی مواجه است.
در گروه پتروشیمی، صف خرید پتروشیمی خارک عرضه شد که احتمالا ناشی از عدم دریافت خبرهای نهایی در مورد وضعیت فروش متانول است.
در گروه سیمانی، سیمان شرق برای تکمیل خط تولید ۳هزار و ۴۰۰تنی خود مجوز افزایش سرمایه ۴۲میلیارد تومانی را دریافت کرده است.
صنعت سیمان در حال حاضر با خبرهای نگران‌کننده‌ای در مورد وجود مازاد تولید سیمان به میزان تا 5میلیون تن مواجه است.
در گروه ساختمانی، معامله‌گران در انتظار رقم خوردن عرضه عمده در نماد توس‌گستر هستند. این عرضه که به میزان ۱۱‌درصد از سوی دانایان پارس در نرخ ۳‌هزار و ۵۰۰ریال رقم خواهد خورد، تکلیف مدیریت این شرکت را مشخص خواهد کرد.
در گروه برقی، گمان زنی‌ها در مورد خریدار بلوک عمده شرکت مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران مهم‌ترین خبر است.
شنیده‌ها حکایت از حضور دو کنسرسیوم برای خرید این شرکت دارد. در همین حال فعالیت در شرکت تابعه پارس ژنراتور شرکت مپنا که توسط شهرداری کرج متوقف شده بود، مجددا از سر گرفته شده است.
در مجموع، بازار روز دوشنبه بازار رو به تعادل بود که در آن شاخص 23واحد افت کرد تا هفته سه روزه بورس با 9/59واحد افت همراه شود.