کارگزاران و شرایط جدید

گروه بورس - همایون دارابی: بازار دادوستد سهام هفته گذشته را نیز با افت شاخص به پایان برد تا سریال افت شاخص همچنان ادامه داشته باشد.

در بازار سهام، معامله گران در مهم‌ترین تحولات پیش روی خود در هفته گذشته با ملاحظات سیاسی به ویژه در مساله پرونده هسته‌ای کشورمان مواجه بودند. سکوت اولیه و سپس موضع گیری شدید در برابر جلسه ۱+۵ و ۸کشور عربی در هفته گذشته مهم‌ترین مساله در این بخش بود که نشان از دقت تهران در موضع‌گیری سیاسی در موقعیت حساس کنونی دارد. در این بخش کارشناسان در انتظار تغییر در دولت آمریکا و به دنبال آن احتمالا آغاز دور جدیدی از تحولات سیاسی در بحث پرونده هسته‌ای کشورمان هستند. در کنار بحث تحولات سیاسی که البته نگرانی فوری را در خود ندارد، در بحث‌های اقتصادی بازار سرمایه کشورمان با شرایط همچنان دشواری مواجه است که در مهم‌ترین مساله بحث نتایج جلسه مجلس و دولت برسر طرح تحول اقتصادی، دارای اهمیت فوق‌العاده است. تضاد و اختلاف در گزارش منابع وابسته به دولت و مجلس در مورد نتایج این نشست باردیگر کارشناسان را با ابهام جدی مواجه کرده است. اختلاف بر سر پرداخت نقدی یارانه‌ها به عنوان شاکله اصلی طرح تحول اقتصادی آن هم یک هفته مانده به ارائه این لایحه به مجلس شورای اسلامی نشان از آن دارد که بنگاه‌های اقتصادی در شرایط کنونی با جوی از ابهام در آستانه طرح این لایحه و لایحه بودجه روبه‌رو هستند. در این فضا حذف پرداخت نقدی یارانه‌ها در شرایطی که سرعت اجرای طرح تحول اقتصادی را به سرعت کاهش خواهد داد، فضا را به شرایطی سوق می‌دهد که فضا به سال‌های قبل از دولت نهم که هرساله بهای حامل‌های انرژی رشد محدودی را تجربه می‌کردند، باز خواهد گشت. دولت نهم در دو سال اول فعالیت خود با رشد محدود بهای حامل‌های انرژی در قالب طرح تثبیت مخالفت کرده بود که اینک این مخالفت جای خود را به موافقت با تغییر شدید نرخ‌های حامل‌های انرژی داده است. بحث حامل‌های انرژی با کاربردهای وسیع صنعتی از جمله برق و گاز از اهمیت بالایی به ویژه به دلیل توانایی در جابه‌جایی مزیت‌های اقتصادی بخش‌های مختلف صنعتی برخوردار است.

در مباحث اقتصادی داخلی، جمع‌آوری ۵۰۰میلیاردتومان نقدینگی توسط اوراق مشارکت منتشره وزارت نیرو نیز در حالی در اقتصاد کشور رقم خورده است که با اندکی توجه، بازار سهام می‌توانست پذیرای بخشی از آن باشد. ارائه محصولات متنوع مالی در شرایط مختلف زمانی یکی از مهم‌ترین روش‌های حذف رونق در بازارهای مالی است که متاسفانه به‌‌رغم وجود بستر لازم، تاکنون در بحث اوراق مشارکت نتوانسته در اندازه‌های واقعی خود مطرح شود و تنها یک نمونه اوراق مشارکت ایران خودرو با نرخ ۱۹درصد در سایه بی‌توجهی‌های صورت گرفته به فراموشی سپرده شده‌است. این امر در شرایطی است که این نرخ یکی از بالاترین نرخ‌های اوراق مشارکت موجود در اقتصاد کشور بوده است. بی‌توجهی به اوراق مشارکت و پتانسیل‌های واقعی آن در شرایطی رخ می‌دهد که بیشتر شرکت‌های بورسی به ویژه شرکت‌های بزرگ بورسی ضمن نیاز به نقدینگی، هزینه‌های مالی به مراتب سنگین‌تر از سود اوراق مشارکت را متحمل می‌شوند که در صنعت نیرو نمونه قابل‌توجه آن مدیریت پروژه‌های نیروگاهی است. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی توجه بیشتر به بحث اوراق مشارکت می‌تواند به بهبود جو بازار سرمایه کمک کند. در صحنه اقتصاد کشور در صحنه خصوصی سازی نیز بازار با ابهاماتی جدی در مورد توقف عرضه‌های جدید سازمان خصوصی‌سازی مواجه است، تا جایی که به دنبال اعلام توقف عرضه‌های دولتی، دکتر کرد زنگنه در اظهار نظری از عرضه قریب‌الوقوع سهام بانک ملت خبر داده است.

به نظر می‌رسد این جنبه نیز همانند بخش‌های مختلف اقتصاد کشور و بازار سرمایه همچنان جوی از ابهام بر قرار است که ابهامی بر ابهامات دیگر است. اما در شرایط کنونی به نظر نمی‌رسد بازار سهام توان تحمل یک عرضه اول سنگین نظیر عرضه سهام بانک ملت را داشته باشد، مگر آنکه این عرضه در قیمت‌های بی‌نهایت پایین صورت گیرد که در آن شرایط، گروه بانکی بورس نخستین قربانی بحث عرضه بانک ملت خواهند بود.در مباحث اقتصادی، معامله‌گران بازار با دقت همچنان در حال رصد بازار‌های جهانی هستند، تا جایی که رفته رفته بحران اقتصادی به واقعیتی ملموس و دراز مدت تبدیل شده است که در آن افت بهای مواد خام و رکود در بخش‌های واقعی اقتصاد به عنوان امری دیرپا خود نمایی می‌کند. در هفته گذشته نیز بهای مواد خام همچنان در حد نازلی باقی ماند و تنها بهای فولاد اندکی بهبود یافت، ولی در مورد بهای مس به عنوان فلز شاخص گروه فلزات رنگی همچنان در کمتر از حد ۳ هزار دلار (معادل ۲هزار و ۷۵۰دلار) باقی مانده است. این امر در شرایطی رخ داده که موجودی انبارهای بورس فلزات لندن همچنان رو به افزایش است و از مرز ۳۰۰هزار تن عبور کرده است. موجودی انبارهای بورس فلزات لندن در مورد فلز آلومینیوم نیز از مرز ۲میلیون تن عبور کرده و به ۲/۲میلیون تن رسیده است. بهای فلز آلومینیوم نیز در حد یک هزار و ۴۹۰دلار باقی مانده است. بهای سرب نیز به ۸۳۲دلار در هر تن رسیده و بهای روی نیز با اندکی رشد در حد یک هزار و ۱۰۰دلار مانده است.

در کنار مباحث اقتصادی، بازار سهام تهران در خود نیز با تحولاتی جدی مواجه‌اند که مهم‌ترین بحث سخنان مدیر نظارت بر کارگزاران است. باقرتبار در جلسه روز سه‌شنبه کانون کارگزاران، مجموعه‌ای از سیاست‌های سازمان بورس را به اطلاع کارگزاران رساند که اجرای آن می‌تواند به تغییرات جدی در بازار سهام و صنعت کارگزاری منجر شود. باقرتبار از لزوم ثبت کارگزاران در نزد سازمان خبر داده است. بر اساس طرح‌های موجود کارگزاران در صورت کسب ۴۰ امتیاز از ۲۰۰امتیاز، مجوز ۱۰ساله فعالیت در بورس اوراق را به‌دست خواهند آورد و در صورت کسب ۱۳۰ امتیاز در بورس کالایی فعال خواهند شد. در همین حال فعالیت‌های سبدگردانی، کارگزار معرف و مجوز اوراق بهادار در فرابورس نیز به همین صورت ۱۰ساله خواهند بود. از سویی عدم کسب این میزان امتیاز به معنای توقف فعالیت کارگزاران خواهد بود. این امر در صورت اجرایی شدن می‌تواند به تغییرات جدی در صنعت کارگزاری منجر شود که در نخستین گام به تلاش بیشتر کارگزاران برای حفظ فعالیت خود منجرخواهد شد. از سویی با اجرای این ضوابط، برخی از کارگزاران کوچک که تاکنون با شرایط مورد نظر سازمان در مورد سرمایه، میزان معاملات، نیروی انسانی و کسب امتیازات فعالیتی هماهنگ نشده‌اند، از گرودنه خارج خواهند شد. از سویی با اجرای این مقررات بحث سرقفلی مجوز کارگزاری نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد.

سرقفلی که بعضا در مواردی ارزش میلیاردی برای آن تعیین می‌شود.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه شرایط رو به تعادلی را با صرف نظر از وضعیت خاص شماری از نمادهای معاملاتی دارای مشکل، شاهد بود.

در این بازار افت شاخص به دلیل خروج شماری از نمادهای مشمول ضوابط رفع گره‌های معاملاتی کاهش یافت و به ۷/۷واحد رسید. از سویی احتمالا روز شنبه شاخص راه افت را در پیش خواهد گرفت، چرا که نمادهای عمده‌ای نظیر معادن و فلزات، پالایشگاه اصفهان، ملی مس و پتروشیمی خارک مجددا در ضوابط رفع گره‌های معاملاتی گرفتار شده‌اند.

از سویی فرا رسیدن ماه محرم که به صورت سنتی رکودی را در دهه اول خود بر بازار تحمیل می‌کند نیز تا حدودی بر بازار فشار خواهد آورد.

در بازار چهارشنبه معامله گران در گروه بانکداری با شرایط جدید متعاقب اعلام غیر رسمی لزوم نزدیک شدن سود سپرده‌ها به سود تسهیلات بانکی با ۳درصد اختلاف مواجه بودند.

در این گروه مالی و اعتباری سینا با تعدیل سود هر سهم به ویژه از محل سود غیر عملیاتی ،برنامه برگزاری مجمع افزایش سرمایه خود را اعلام کرده است که البته این افزایش سرمایه هنوز مجوز سازمان را دریافت نکرده است.

در گروه ساختمانی، ساختمان و نوسازی تهران در آستانه برگزاری مجمع سالانه خود قرارداد احداث مجتمع عظیم مترو حقانی را با شهرداری امضا کرده است. هر چند این قرارداد در بحث مالی و سهم هر طرف چندان روشن نیست. در همین حال صنعت ساختمان کشور در رکوردی سنگین به سر می‌برد.

در این میان بحث میزان عرضه املاک از سوی شهرداری تهران که احتمالا به عنوان تامین کسری بودجه صورت گرفته است، بازار املاک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بازار املاک معامله‌گران به انتظار پایان محرم و عید نوروز مانده‌اند تا دریابند آیا با رکودی چند ساله مواجهیم یا خیر؟

در گروه سیمان بازار در شرایطی با رکود همراه است که صدور مجوز صادرات کلینکر نتوانست تغییری در شرایط مالی این گروه ایجاد کند. در این فضا دولت هند نیز ممنوعیت صادرات سیمان این کشور را لغو کرده است که این امر رقابت بر سر بازار صادراتی را در منطقه دشوار تر خواهد کرد.

عدم افزایش بهای سیمان موجب شده است تا مصرف‌کنندگان از فشار افزایش بهای سیمان دور شوند.در گروه فلزی نماد حق تقدم افزایش سرمایه فولاد خراسان در روز چهارشنبه متوقف گردید.در گروه خودرویی بازار گردان پارس خودرو تعهد خود را در شرایطی تمدید کرده است که میزان تعهد خرید این بازار گردان به ۲هزار سهم کاهش داده است. در بحث بازارگردان‌ها بازار در انتظار اعلام حضور بازار گردان در نمادهای معدنی به ویژه سه نماد گل‌گهر، چادر‌ملو و سرمایه گذاری امید است.در گروه برقی افت بهای مس فرصتی را به صنایع برقی داده است که در سال آینده شرایط بهتری را تجربه کنند.

در این میان به‌رغم مساله نگرانی از موجودی‌های گذشته، شرایط می‌تواند در صورت ادامه افت قیمت مس،بهبود را شاهد باشد. ایران‌ترانسفو، موتوژن، نیروترانس و شمار دیگری از نمادها، نمونه‌هایی هستند که به دلیل سهم عمده بهای فلزات در بهای تمام شده آنها می‌توانند در موقعیت افزایش حاشیه سود قرار گیرند،هرچند امکان کاهش نرخ فروش محصولات نیز وجود دارد.در بازار چهارشنبه البته برخی از صف‌های خرید گروه برقی به دلیل افزایش قیمت سهام با عرضه مواجه شدند.

در گروه پتروشیمی افت بهای متانول احتمال عدم حصول سود را برای برخی از تولید‌کنندگان در سال آینده ایجاد کرده است. بهای متانول در حد ۱۲۰تا ۱۵۰دلار گزارش شده است.

از سویی نگرانی برای افزایش بهای گاز نیز در گروه پتروشیمی همچنان به چشم می‌خورد.

در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاری با نگاهی متعادل بود که با افت ۷/۷واحدی همراه شد که به افت ۷۳واحدی کل هفته منجر شد.