شروین شهریاری
پرسش از طریق تلفن: وضعیت سودآوری شرکت ریخته‌گری تراکتور‌سازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پاسخ: ریخته‌گری تراکتور برای سال 87 تولید 50‌هزار تن قطعات ریخته چدنی را پیش‌بینی کرده است.
پیش‌بینی فروش را نیز بر مبنای ۵۶‌هزار تن (با استفاده از موجودی‌ها) اعلام نموده است. شرکت‌های ریخته‌گری به طور مستقیم با مصرف آهن قراضه در ارتباط هستند و «ختراک» نیز از این قاعده مستثنی نیست. در جدول زیر سهم مصرف قراضه نسبت به کل بهای تمام شده در بودجه ۸۷ شرکت را مشاهده می‌کنید:

با توجه به ارقام جدول می‌توان گفت خرید آهن قراضه بزرگ‌ترین سهم را در سر فصل مواد مستقیم «ختراک» تشکیل می‌دهد (حدود ۴۰درصد).
برای تولید هر تن محصول نهایی 95/0تن آهن قراضه مورد نیاز است. بنابراین برای تولید 50‌هزار تن قطعات ریخته چدنی در سال 87 شرکت به 47500 تن آهن قراضه احتیاج خواهد داشت. «ختراک» در بودجه خود قیمت خرید هر کیلو آهن قراضه را 320 تومان در نظر گرفته است. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که هر 100‌تومان تغییر قیمت خرید قراضه در سال 87، 75/4‌میلیارد تومان بر کل بهای تمام شده تاثیر می‌گذارد که اثر آن با فرض ثبات سایر سرفصل‌ها 223 ریال به ازای هر سهم خواهد بود. این رقم با توجه به کل سود ناخالص مورد پیش‌بینی شرکت (4/7‌میلیارد تومان) میزان قابل‌توجهی است.
بنابراین می‌توان به طور کلی تغییر قیمت قراضه را به عنوان یکی از ریسک‌های سیستماتیک مهم شرکت تلقی کرد که می‌تواند آثار با اهمیتی بر صورت سود و زیان شرکت وارد نماید. اهمیت این مساله زمانی آشکار می‌شود که روند کاهشی حاشیه سود ناخالص شرکت در چند سال گذشته را مورد بررسی قرار دهیم. کاهش این نسبت (از ۲۴ به ۱۸‌درصد) نشان می‌دهد که «ختراک» نتوانسته آثار افزایش بهای تمام شده را به نحو مناسبی به خریداران محصول منتقل کند.
گزارش شش ماه نخست سال 87 شرکت نشان می‌دهد که «ختراک» از پیش‌بینی خود در زمینه حاشیه سود ناخالص نسبت به بودجه ضعیف تر عمل کرده است. این نسبت در شش ماه نخست سال 86 (زمانی که قیمت آهن قراضه هنوز با افزایش مواجه نشده بود) وضعیتی کاملا معکوس دارد به نحوی که عملکرد شرکت در زمینه حاشیه سود ناخالص به مراتب بهتر از شش ماه دوم سال 86 بوده است. در چند ماه اخیر نیز قیمت قراضه با کاهش چشمگیری مواجه شده به نحوی که در حال حاضر با یک افت 50‌درصدی نسبت به دوران اوج خود در محدوده 250 دلار برای وارد‌کنندگان ایرانی قرار دارد. ثبات این وضعیت تا پایان سال جاری دستیابی به EPS کنونی شرکت (307‌ریال به ازای هر سهم) را به‌رغم عملکرد ضعیف شش ماه نخست محتمل می‌سازد. اما تاثیر کاهش قیمت قراضه بر وضعیت سودآوری شرکت نقش اصلی خود را در سال آینده ایفا خواهد کرد که در صورت ثبات نرخ این ماده اولیه، با توجه به انتظار موجود در خصوص عدم کاهش قیمت محصولات شرکت، نسبت‌های سودآوری را با بهبود مواجه می‌کند. هرچند باید در نظر داشت نوسانات شدید و غیر مترقبه قیمت مواد اولیه در ماه‌های اخیر تعجب اکثریت کارشناسان را برانگیخته است و این مساله به طور کلی پیش‌بینی وضعیت آینده قیمت مواد خام را با دشواری مواجه نموده است.