تبعات جهانی شدن بورس ایران
گروه بورس- معصومه طاهرخانی:درست است که اصل چهل و چهاری‌ها بورس تهران را با اقتصاد جهانی آشتی داده‌اند، اما ظاهرا در میان تمام خصوصیاتی که بورس‌های جهانی دارند، تنها جوگیری آنها به بورس تهران رسیده است. انتخاباتی که برای ما مهم است....
نزدیکترین اتفاقی که می‌توان برای اثبات رفتار هیجان‌انگیز معامله‌گران بورس تهران مصداق آورد، اعلام نتیجه قطعی انتخابات آمریکا در روز چهارشنبه بود که توانست صف فروش‌ها را روانه خرید و صف خریدی‌ها را نیز خوشحال‌تر کند.
گرچه تب « اوباما» اقتصاد دنیا را تحت تاثیر خود قرار داد، اما نمی‌توان از این هم گذشت که اوضاع بازارها آن قدرها خراب است که از هر فرصتی که دست دهد برای کسب سود استفاده می‌کنند.
اما چهارشنبه چه گذشت؟ لحظه‌به لحظه که قطعی شدن نتیجه انتخابات به نفع «اوباما» ملموس‌تر می‌شد، قیمت‌های جهانی کالاها با افزایش و از آن سو نرخ برابری دلار رو به سوی کاهش می‌رفتند.
دلیل هم روشن است، چرا که دموکرات‌ها پیش‌تر از سیاست‌های حمایتی خود برای بازارهای کالاهایی سخن گفته بودند و معامله‌گران بازارهای جهانی با این ذهنیت، پیروزی «اوباما» را سرآغاز فصلی برای افزایش قیمت‌ها تعبیر کردند. در نهایت این گونه شد که در روز چهارشنبه قیمت بسیاری از کالاهای اساسی از جمله نفت، فولاد، مس، طلا و... جهش خود را شروع کردند و بورس تهران هم که بخش زیادی از شرکت‌های حاضر در آن وابسته به قیمت‌های جهانی کالا هستند، نیز روند صعودی خود را از سر گرفتند.
تنها وجود شرکت‌هایی مثل «فولاد مبارکه»، «ملی مس»، «فولاد خوزستان» و... کافی است تا دامنه تحولات جهانی به بورس تهران نیز برسد.چهارشنبه شاخص‌های بورس تهران در کنار شاخص‌های بورس‌های مهم دنیا روی نوار مثبت حرکت کردند، اما این افزایش نتوانست چند ساعتی بیشتر ادامه پیدا کند.
قبلا کجا بودیم؟
واقعیت این است که تا قبل از ورود شرکت‌های مهم اصل چهل‌وچهاری، بورس تهران را با تحولات دنیا چه سیاسی و چه اقتصادی، کاری نبود و راه خود را می‌رفت. در حالی که این روزها شاهد هستیم که همزمان با افزایش و کاهش قیمت‌های جهانی، شاخص‌های بورس تهران هم همنوایی خود را به رخ می‌کشند. البته که ارتباط با اقتصاد جهانی و یکدست شدن با آنها هم برای بورس ما خوب است و هم به شفافیت قیمت‌ها کمک می‌کند، اما با این همه نمی‌توان از تک‌سهم‌هایی که عمده ارزش بورس تهران را دارند، گذشت.
به تعبیر دیگر از میان ۷ شرکت اصل چهل‌وچهارمی بورس تهران، ارزش شرکت فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، پتروشیمی فن‌آوران، پالایش نفت اصفهان، کشتیرانی و ملی مس به‌طور مستقیم وابسته به نوسان قیمت‌های جهانی است. از طرف دیگر تنها مخابرات است که به دلیل ماهیت خدماتی، نوسان قیمت‌ها نمی‌تواند اثری روی روند فعالیت این شرکت بگذارد. نتیجه اینکه ارتباط با بازارهای جهانی خوب است ولی نه به شکل محدود و تنها با چند شرکت خاص.
چرا جوگیر می‌شویم؟
حالا درست است که نه اوضاع بورس خوب است و نه اوضاع اقتصاد جهانی و بورس‌های سرشناس دنیا، ولی اینها دلیل نمی‌شود که از رفتار احساسی معامله‌گران تالار شیشه‌ای بورس تهران به این نتیجه نرسیم که بورس ما هنوز فاصله زیادی دارد تا بورس شود.
بورس تک‌محصولی ما که تنها سهام که البته آن هم تنوعی ندارد را عرضه می‌کند نمی‌تواند انتظار نداشته باشد که شوک‌های این چنینی برایش ارزان تمام شوند.
پیش‌تر وعده‌های زیادی درباره ارائه اوراق صکوک، انواع سهام و ... شده بود، ولی گذر چهل و اندی سال نشان داده که معامله‌گران تالار شیشه‌ای فعلا باید تمام ریسک‌های خود را با خرید و فروش تنها «برگه سهام» پوشش دهند.
راه نجات چیست؟
با توجه به دورنمای منفی بورس تهران که ناشی از سقوط قیمت‌های جهانی است، هر خبر مثبتی هر چند کوچک حکم طلا را برای معامله‌گران دارد.
بنابراین ضرورت تدوین و طراحی ابزارهای جدید مالی بیش از گذشته احساس می‌شود. در غیر این صورت باید انتظار افت بیشتر ارزش معاملات شاخص را در روزهای آینده داشت.
علاوه بر این امر می‌توان سیاست‌های کمکی را در مورد نماد شرکت‌هایی که معاملات آنها قفل می‌شود، پیاده کرد. کاری که طی چند هفته گذشته در خصوص نماد فولاد مبارکه از طریق برداشتن دامنه نوسان، اجرایی شد.
سازمان خصوصی‌سازی هم می‌تواند در این بین در عرضه سهام شرکت‌های جدید تجدیدنظر کند و عرضه را برای زمانی مناسب‌تر تعریف کند.
ارسال نظر