انتظار برای آرامش بازار

عکس: نگار متین‌نیا

گروه بورس- همایون دارابی: سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار پس از یک هفته رکود و افت ۲درصدی شاخص با خبرهایی در حوزه سیاسی مواجه شدند که به اندازه انتظارات اولیه بد نبودند.

در هفته گذشته معامله‌گران در شرایطی فعالیت خود را شروع کردند که نگرانی در مورد وضعیت بورس به تحرک مسوولان منجر شد که اوج آن برگزاری نشست سرمایه‌گذاران عمده و وزیر اقتصاد بود که در این جلسه بر روان‌سازی بازار و جمع آوری صف‌های فروش تاکید شد. انتظار می‌رفت با جمع‌آوری صف‌های فروش و رسیدن به سطوح حمایتی قیمت‌ها باعث بازگشت بازار شود، اما این انتظار تنها در یک روز هفته محقق شد و شاخص پس از در هم شکستن سطح حمایت ۲۴هزار واحد، در روز سه‌شنبه بازگشت محدودی را تجربه کرد؛ اما در نهایت در سایه نگرانی از مسائل‌ سیاسی و در جلسه اتحادیه اروپا برای تصمیم‌گیری در مورد تحریم‌های جدید علیه کشورمان و اوج‌گیری تنش‌های سیاسی میان تهران و لندن، شاخص ۷/۷۲واحد افت کرد و بار دیگر به مرز ۲۴هزار واحد بازگشت تا بازدهی بازار در سال جاری به حد نازل سه درصد برسد. از دیدگاه کارشناسان هر چند بازار با شرایط نامناسبی گام به هفته جدید می‌گذارد، اما برخی از تحولات می‌تواند موجب تغییر وضعیت شود. در هفته جاری به دلیل دو روز تعطیلی ایام محرم در میانه هفته و احتمال حضور کمرنگ‌تر معامله‌گران در روز چهارشنبه، بازار به سنت هفته‌های دو پاره فرصت عرض اندام خاصی نخواهد داشت؛ به ویژه آنکه ریسک تحولات بازار جهانی نیز اخذ موقعیت‌های بلند‌مدت را دشوار می‌سازد، اما در مقابل، تحولات سیاسی در حوزه اروپا به ویژه عدم توافق بر سر تحریم نفتی کشورمان موجب امیدواری شده است. اتحادیه اروپا در همین حال ۱۸۰ شرکت و نزدیک به ۴۰ نفر از افراد حقیقی را مشمول تحریم اعلام کرد. سنای آمریکا نیز در مصوبه‌ای برای تحریم بانک مرکزی کشورمان مصوبه‌ای بدون مخالفت را به تصویب رساند؛ این مصوبه در نهایت باید به تصویب مجلس نمایندگان و پس از آن به امضا رییس‌جمهوری برسد. در همین باره، تیموتی گایتنر، وزیر خزانه داری آمریکا، پنجشنبه (یک دسامبر) با جزئیات این طرح مخالفت کرد. او هشدار داد که اجرای تدابیر مندرج در آن می‌تواند به متحدان آمریکا صدمه بزند و بهای نفت را در بازارهای جهانی افزایش دهد. در کنار وضعیت سیاسی، بازار متاثر از وضعیت اقتصاد کشور به ویژه سردرگمی سیاست‌های دولت در حوزه بازارهای موازی نیز هست. در این بخش پس از سخنان رییس کل بانک مرکزی در مورد کاهش ۷۰تا ۸۰هزار تومانی‌سکه و کاهش ارزش دلار، بازار‌های سکه و ارز روز سه‌شنبه را در شوک به سر بردند، اما روز چهارشنبه در شرایطی که عرضه سکه به قیمت بانکی ۵۳۳هزار تومانی رنگ واقعیت به خود ندیده و تنها در حد بازار سیاه بانکی باقی ماند، بازار فرصت بازگشت را تجربه کرده و تحت تاثیر رشد قیمت جهانی طلا بازار سکه و ارز دو باره رو به رشد گذاشت تا بازدهی خیره‌کننده این بازارها در سال جاری به برتری قاطع خود نسبت‌ به بورس ادامه دهند. در همین حال، آشفتگی سیاست‌های بانک مرکزی به ویژه اظهارنظر عجیب معاون جدید ارزی بانک مرکزی مبنی براینکه «تک نرخی شدن ارز» به معنای حذف نرخ‌های مرجع و رقابتی و آزاد نیست، ابهامات را تقویت می‌کند. در همین حال، در هفته گذشته انتشار آمار فروش اوراق مشارکت ریالی پارس جنوبی که براساس آمار تنها ۱۸درصد معادل ۹۰ میلیارد تومان از ۵۰۰میلیارد تومان اوراق منتشره با نرخ ۱۷درصد به فروش رسید، نشان از آن دارد که نقدینگی در صحنه اقتصاد کشور به‌رغم رشد میزان آن، در حال دور شدن از دسترس نیازمندان به آن است و بازدهی بازارهای دلالی نظیر سکه و ارز موجب گرایش کمتر به سپرده‌ها و اوراق مشارکت شده است. این امر می‌تواند زنگ خطری را برای نظام بانکی به صدا در آورد که حتی با نرخ بالاتر سود نیز در آینده جمع آوری نقدینگی برای بانک‌ها دشوار و سخت خواهد بود. در همین حال، استقبال کم از عرضه اوراق پارس جنوبی را باید در نوع تبلیغات و اعلام نرخ شکست اوراق نیز دانست، چرا که در صورت باز پس‌دهی اوراق توسط سرمایه‌گذاران نرخ سود متناظر با نرخ سود دوره نگهداری به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.

این نگرانی در شرایطی است که نرخ رشد نقدینگی در ۸ماهه نخست امسال نزدیک به ۱۹درصد بوده و ۵۵هزار میلیارد تومان به نقدینگی کشور افزوده شده است. انتظار می‌رود که نقدینگی تا پایان سال جاری همچنان به رشد خود ادامه دهد، امری که تبعات تورمی خود را به همراه خواهد داشت. در اقدام هماهنگ بازارهای جهانی، بانک‌های مرکزی برای غلبه بر رکود اروپا در کنار رشد صنعتی آمریکا و کاهش نرخ بیکاری در این کشور از ۹ درصد به ۶/۸ درصد، موجب شده است تا بهای فلزات رشد محدودی را تجربه کند. این امر در نهایت موجب شد تا قیمت مس به هر تن ۷هزار و ۸۰۱دلار برسد. قیمت آلومینیوم هم به ۲هزار و ۱۰۳دلار در هر تن رسید و بهای دو فلز سرب و روی نیز مجددا به بالای مرز ۲هزار دلار بازگشتند. بیلت فولادی نیز در هر تن ۵/۵۲۹دلار در بورس لندن قیمت خورده است که همچنان قیمت نقدی آن از قیمت سه ماهه آن کمتر است. در بازار جهانی شاخص قیمت سنگ‌آهن خلوص ۶۲ درصد خشک به ۱۳۰ دلار و ۸۰ سنت هر تن در بازار چین رسیده است.

در همین حال در حوزه درون بازار سرمایه معامله‌گران با اظهار‌نظرهای حمایتی مدیران بازار سرمایه مواجه هستند. در انتهای هفته دکتر صالح آبادی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در اظهار‌نظری خاطر‌نشان کرد: برنامه‌هایی داریم که به بازار سرمایه کمک کرده و از آن حمایت کنیم.

وی با بیان این‌که یکی از مولفه‌های مهم بازار نقدشوندگی است، اظهار کرد: در چند سال گذشته زمانی که بازار کاهش پیدا ‌کرد، این بحث مطرح بود که علاوه بر کاهش قیمت‌ها، افراد نمی‌توانستند سهم خود را بفروشند و این معضل بزرگی در بازار سرمایه بود و برای سهم صف فروش ایجاد می‌شد. ولی خوشبختانه امروز وضعیت متعادلی در بازار حاکم است، به ‌طوری که صف‌فروش به آن معنا وجود ندارد، یعنی بازار کاملا روان است، ولی به سمت منفی است.

به گفته‌ بالاترین مقام نظارتی بازار سرمایه، روند بورس به این صورت باقی نمی‌ماند و قطعا به شرایط رونق بر می‌گردد و بازدهی خوبی را نصیب سهامداران می‌کند، زیرا عملکرد شرکت‌ها در مقایسه با سال گذشته بهبود یافته است.

در همین حال سید‌علی حسینی معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران اوراق بهادار سازمان بورس نیز در مورد ۴نماد سنگ‌آهنی متوقف، اظهار داشت: هنوز فرمولی برای پرداخت‌های شرکت‌های سنگ‌آهن نهایی نشده و اصل موضوع دارای ابهام است.

حسینی با بیان اینکه جلساتی در این خصوص با محوریت ایمیدرو برگزار شده و سازمان بورس هم تمام تلاش خود را در دفاع از منافع سهامداران کرده و خواهد کرد، در مورد بازگشایی نماد معاملاتی ۴ شرکت مرتبط با این موضوع هم توضیح داد: ما هم طولانی بودن توقف نماد معاملاتی این شرکت‌ها را مدنظر داریم، اما واقعیت این است که امکان بازگشایی نماد این گروه حداقل در هفته جاری هم وجود نخواهد داشت چون جزئیات این موضوع باید نهایی شود. وی در مورد تصویب و ابلاغ هفته گذشته آیین‌نامه ماده ۱۴ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی که مربوط به جریمه نقدی یک تا ۱۰۰ میلیون تومانی نقض قوانین و مقررات فعالیت ناشران اوراق بهادار، نهادهای مالی و تشکل‌های خود انتظام است، خاطرنشان کرد: جرایم نقدی در همه بورس‌های دنیا وجود دارد که با هدف پیشگیری از تخلف دست‌اندرکاران بازار سرمایه به‌کار گرفته می‌شود. بنابراین مدیران و مسوولان ناشران اوراق بهادار و نهادهای مالی باید آیین‌نامه فوق را مدنظر قرار دهند و ریسک مالی تخلف‌ها را بشناسند.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه پس از اتفاقات روز سه‌شنبه در حوزه سیاسی کاهش انگیزه معامله‌گران را نشان داد. سرمایه‌گذاران در این روز در گروه خودرویی شاهد حداکثر تلاش برای روان‌سازی معاملات گروه بهمن بودند که این امر در نهایت موفق نبوده و جمع‌آوری این صف فروش به امروز موکول شد. روز چهارشنبه در مجموع ۹/۵۲میلیون سهم گروه بهمن معامله شد که سهامداران وابسته به سهامدار عمده بیشترین خرید را داشتند. تجلی سامانه با ۴میلیون سهم، نگین ساحل با یک میلیون سهم و خوارزمی با ۳میلیون سهم در شرایطی برای جمع‌آوری صف فروش بهمن تلاش کردند که نور دنا (سرمایه‌گذاری همراه اول) در دو روز سه شنبه و چهارشنبه از مجمع ۹۲/۷۲میلیون سهم ۴۹میلیون سهم (معادل ۷۳درصد کل سهام معامله شده) را خریداری کرده است. در همین حال، در گروه خودرویی، سایپا نیز با کاهش قیمت سهام خود به‌رغم نگرانی از میزان بدهی‌های کوتاه‌مدت شرکت با حمایت‌هایی مواجه است.

در گروه تجهیزات، سازمان خصوصی‌سازی مجددا قیمت پایه و شرایط واگذاری ۶۷ درصد سهام شرکت خدمات مهندسی ساختمان و تاسیسات راه آهن(بالاست) از شرکت‌های زیرمجموعه شرکت مادر تخصصی راه‌آهن ج.ا.ایران از طریق فرابورس به صورت نقد و اقساط تعیین کرده است. در گروه تجهیزات مدیرعامل نفت و گاز مپنا ارزش کل پروژه‌های در دست اجرای این شرکت در صنعت نفت را ۵ میلیارد دلار اعلام و تصریح کرد: آمادگی داریم در دیگر پروژه‌های این صنعت به ویژه میدان‌های مشترک با صنعت نفت همکاری کنیم. در گروه سیمانی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان ایران از صادرات هفت میلیون تن سیمان و کلینکر در سال جاری خبر داد. با توجه به نرخ افزایش یافته دلار در برابر ریال، شرکت‌های دارای صادرات می‌توانند بازدهی مناسبی را به همراه آورند.

در گروه معدنی، مدیر عامل شرکت ملی صنایع مس ایران گفت: افزون بر ۸۰ هزار میلیارد ریال در صنایع مس سرمایه‌گذاری شده است. وی روز پنجشنبه در آغاز عملیات اکتشافی معدن مس «قزل داش» خوی، روند توسعه صنایع مس کشور را بسیار مطلوب عنوان کرد و افزود: هم‌اکنون سالانه افزون بر ۳۶ میلیون تن ماده معدنی در کشور استخراج و فرآوری می‌شود. وی اضافه کرد: با اجرای ۴۰ طرح ویژه برای تکمیل حلقه‌های تولید کنسانتره و ذوب مس در بخش فرآوری، میزان استخراج مس در سال آینده به ۷۰ میلیون تن خواهد رسید. در گروه ساختمانی سامان گستر اصفهان در گزارشی از احتمال راه‌اندازی تله‌ستیژ خبر داده است که در راستای تکمیل پروژه تله کابین صفه اجرا می‌شود و امید می‌رود تا قبل از تابستان سال آینده به بهره‌برداری برسد.

در گروه بانکی، بانک پاسارگاد روز ۴شنبه در شرایطی به تعادل رسید که این بانک براساس خبرهای اولیه مسوولیت توسعه میدان نفتی اسفندیار را بر عهده گرفته است. میدان مشترک نفتی اسفندیار در فاصله ۹۵ کیلومتری جنوب غربی جزیره خارگ، با ۵۳۲ میلیون بشکه ذخیره نفت‌خام از میدان‌های مشترک با عربستان است.در گروه شرکت‌های هلدینگی، انتشار پرتفولیوی سرمایه‌گذاری غدیر حکایت از حضور یک شرکت جدید در سبد سهام این شرکت دارد. شرکت توسعه تیتانیوم ایرانیان احتمالا با هدف تقویت حضور سرمایه‌گذاری غدیر در بخش معدن توسط این شرکت تاسیس شده است.در گروه برقی، برخی از سهامداران ایران ترانسفو روز چهارشنبه با حضور در این شرکت در جریان وضعیت «بترانس» قرار گرفتند.در این دیدار محمد اقدم معاون مالی و مجامع ایران ترانسفو از کاهش اثرات تحریم بر وضعیت این شرکت بورسی سخن گفت و افزود: در حال حاضر مشکلات تحریم تا حدی برطرف شده، اما متاسفانه حجم سنگین مطالبات همچنان وجود دارد.به گفته وی، اگر در مرحله اول فقط ۲۰ درصد از ۴۰۰میلیارد تومان مطالبات ما را پرداخت نمایند، مشکلات اولیه ما برطرف می‌شود. وی با بیان اینکه درصدد دریافت وقت ملاقات با رییس‌جمهوری برای حل مشکل مطالبات هستیم، گفت: در صورت سفر رییس‌جمهوری به استان زنجان پیگیر ملاقات حضوری با ایشان در خصوص مطالبات شرکت و صدور دستورات ویژه هستیم.وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که چرا ایران ترانسفوی‌ری به‌رغم برگزاری معارفه به فرابورس نیامد، گفت: در این خصوص با خصوصی‌سازی مشکلاتی وجود دارد که پیگیری‌ها در این باره ادامه دارد و اگر این شرکت و سایر شرکت‌های زیرمجموعه وارد فرابورس می‌شد، بترانس ۶۰ تا ۷۰ میلیارد تومان نقدینگی به دست می‌آورد.در مجموع، بازار روز چهارشنبه بازاری ضعیف و بی انگیزه بود که در آن شاخص ۷/۷۲واحد افت کرد. ارزش معاملات نیز با توجه به قطعی شدن معامله ۱۰درصدی بلوک پالایشگاه اصفهان به ۲۵۴میلیارد تومان رسید؛ بلوک ۱۰درصدی پالایشگاه اصفهان به صورت مساوی میان بانک ملت و صندوق نفت تقسیم شد. از ۱۹۶نمادی که روز چهارشنبه به روی تابلو رفتند ۱۲۳نماد با کاهش قیمت و ۶۸نماد با رشد ارزش معامله شدند. با ثبت این کارنامه بازار در هفته گذشته با رشد ۱۰۸درصدی ارزش به ۴۴۰میلیارد تومان رسید و شمار خریداران نیز با ۲/۶درصد کاهش به ۲۱هزار و ۴۵۸ نفر بالغ شد.