گشتی در وب
ده اشتباه متداول سرمایهگذاران در بازار سهام
گروه بورس- در دنیای مجازی برخی نوشته‌ها توسط سرمایهگذاران وجود دارند که به سبب غنای مطلب و کاربردی بودن محتوای آنها به طور مکرر در سایت‌ها و وبلاگ‌های متنوع نقل‌قول می‌شوند. در مطلب «گشتی در وب» امروز یکی از این دست مطالب که سال‌ها قبل توسط آقای امیر افسر تدوین شده است را نقل می‌کنیم:
در بازار سهام معمولا برخی از سرمایهگذاران وجود دارند که متاسفانه هر‌چه شما سعی کنید از ضرر کردن آنها جلوگیری کنید، آنها به حرف شما گوش نمی‌کنند، مگر تا زمانی که دیگر خیلی دیر شده است. تنها پس از باختن همه دارایی خود، آنها می‌پذیرند که اشتباه کرده‌اند. در واقع بزرگ‌ترین اشتباهی که ممکن است شما مرتکب شوید این است که تشخیص ندهید که دارید اشتباه می‌کنید. آشکارترین نشانه انجام اشتباه توسط شما، ضرر کردن شما است. ضرر بیش از ۱۰ درصد در یک سرمایه‌گذاری علامت بروز یک اشتباه است. به خاطر داشته باشید که هدف شما از سرمایه‌گذاری در بازار سهام، از دست دادن سرمایه نیست. هدف این نوشتار کمک به شما در جلوگیری از بروز اشتباهاتی است که دامنگیر بسیاری از سرمایهگذاران و معامله‌گران می‌شود پس از مطالعه این اشتباهات متوجه خواهید شد که بیشتر وقت‌ها ما خود بزرگ‌ترین دشمن خود هستیم!
اشتباه شماره ۱: عدم فروش سهام در حال تنزل
به دلایل متعدد، برخی افراد سهام در حال تنزل خود را مدتی طولانی نگه می‌دارند. عدم توانایی گریز از این موقعیت‌های زیانبار، احتمالا دلیل اصلی تخریب سرمایه بسیاری از سرمایهگذاران و تاجران است. معمولا حفظ سهام در حال تنزل توسط افراد، دلایل روان شناختی دارد. اگر برای جلوگیری از ضرر، یک سهام را بفروشید، ممکن است به خاطر اینکه زودتر آن را نفروخته‌اید خود را سرزنش کنید. صرف نظر از اینکه سهام را به چه قیمتی فروخته‌اید، همیشه پس از فروش آن ممکن است تصور کنید که می‌توانستید بهتر از این عمل کنید. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که در انتخاب سهام، هرگز دچار اشتباه نخواهند شد، سایر افراد نیز خود را امیدوار می‌کنند که بالاخره یک روز قیمت‌ها به حالت مطلوب برخواهد گشت. در زمانی که بازار سهام رونق زیادی دارد، هنگام افت ارزش سهام به میزان ۱۰ تا ۱۵ درصد، مردم نه تنها سهام خود را نمی‌فروشند، بلکه سهام بیشتری را نیز می‌خرند. اگر چه آنها می‌توانند با فروختن سهام از افزایش ضرر جلوگیری کنند، اما از این کار خودداری می‌کنند. برای به حداقل رساندن ضرر، قبل از خرید اولین سهام باید یک برنامه مشخص را طراحی کنید. مهم‌ترین قانونی که شما همواره باید به خاطر داشته و به آن عمل کنید، این است که اگر در یک سرمایه‌گذاری ضرر شما به بیش از ۱۰ درصد رسید، آن را بفروشید. شما ضرر می‌کنید به همین دلیل سهام خود را می‌فروشید. هنگام خرید سهام می‌توانید یک در خواست مانع ضرر (Stop loss order) را تنظیم کرده و از شرکت کارگزاری بخواهید که در صورت کاهش سهام به میزان ۱۰ درصد آن را بفروشد. همچنین می‌توانید این موضوع را به خاطر بسپارید تا هنگام تنزل ارزش سهام، خودتان آن را بفروشید. نکته اصلی سرعت عمل در هنگام افت ارزش سهام است. William O.neil پیشنهاد می‌کند که با کاهش ارزش سهام به میزان ۸ درصد آن را بفروشید. حتی اگر شرکتی که سهام آن را خریده‌اید، یک شرکت معتبر است، اگر قیمت سهام آن پایین آمد، فورا قانون ۱۰ درصد را به کار بگیرید. (البته استثنائاتی برای این کار وجود دارد، اگر شما سهام را به قیمتی که حدس می‌زنید پایین‌ترین حد قیمت آن سهام است، خریدید و به نظر می‌رسد که پس از کاهش ۱۰ درصدی ارزش آن، مجددا رونق گیرد و ارزش آن بالا رود، نگه داشتن آن عمل معقولی است. قانون ۱۰ درصد برای سرمایهگذاران و معامله‌گران بی‌نظم طراحی شده است تا نگذارند یک ضرر کوچک به یک ضرر بزرگ تبدیل شود).
اشتباه شماره ۲: اجازه می‌دهید که سهام برنده شما تبدیل به سهام بازنده شود
اگر شما یک سهام را بفروشید تا سود آن به دستتان برسد، ممکن است بعدا این گونه احساس کنید که اگر کمی دیرتر سهام را فروخته بودید، پول بیشتر به دست می‌آوردید. برخی افراد در یک بازار سهام، چندین میلیون تومان پول به دست می‌آورند، اما مجددا قیمت‌ها به حالت عادی برمی‌گردد و این پول‌‌ها محو می‌شود. بسیاری از افراد به این نکته توجه نمی‌کنند که چنین فرصت‌هایی ممکن است هیچ‌گاه تکرار نشود. عده‌ای نیز نه تنها سود حاصل از این سرمایه‌گذاری را از دست می‌دهند، بلکه اصل سرمایه را نیز می‌بازند. برای این افراد، آنچه دردناک‌تر از عدم کسب سود است، این است که ابتدا برنده بازار بوده‌اند اما بعدا تمام سرمایه را از دست داده‌‌اند. مثالی از این مورد، شرکت سوئدی Ericsson است که در سال ۱۹۹۸ می‌توانستید سهام این شرکت مخابراتی را به ارزش ۲۰ دلار بخرید. از آن زمان، سهام این شرکت رو به رشد گذاشت تا اینکه یک سال بعد به ۹۰ دلار رسید. اگر شما فرد خوش‌شانسی بودید، می‌توانستید در همان زمان، تمام سهم‌های خود را به قیمت ۹۰ دلار بفروشید، اما در عوض بسیاری از مردم، آن قدر این سهام را نزد خود نگه داشتند تا اینکه در سال ۲۰۰۲ ارزش سهام آن به ۱ دلار رسید. هزاران سرمایه‌گذار سوئدی و آمریکایی، سرمایه خود را درEricsson (و بسیاری از سهام‌های بخش تکنولوژی) از دست دادند. اگر شما یک سهام برنده را دارید، احتمالا تصور می‌کنید که فروختن زود هنگام آن، کار احمقانه‌ای است. این تصور باعث می‌شود که شما یک شیوه فروش افزایشی را انتخاب کنید. یکی از سرمایهگذاران خبره نام این شیوه را طرح ۳۰-۳۰ گذاشته است. اگر سهام شما بیش از ۳۰درصد رشد داشت، ۳۰درصد از سهام خود را بفروشید. به این ترتیب هم احساس پشیمانی پس از افت قیمت را از بین می‌برید و هم احساس خوشحالی پس از رشد آن را به دست می‌آورید. به همین جهت برخی از معامله‌گران موفق معتقدند: فروختن زودهنگام سهام، مطمئن‌تر از نگه داشتن طولانی مدت آن است. آیا می‌دانید عدم فروش سهام در هنگام رشد آن، توسط افراد، چند میلیارد تومان در سال به سرمایهگذاران خسارت وارد می‌کند؟ متاسفانه بسیاری از مردم، نظم و انضباط لازم را ندارند تا هنگامی که قیمت سهام به اندازه کافی بالا رفت آن را بفروشند. اگر شما به قدری روی یک سهام، سود کردید که شما را ارضا می‌کند، ۳۰درصد از این سهام را بفروشید. در این صورت شما بخشی از سود خود را تثبیت می‌کنید، ضمن اینکه هنوز فرصت ارزیابی سبد سهام خود را نیز دارید.
اشتباه شماره ۳: برخورد احساساتی در هنگام انتخاب سهام
دلیل اینکه بسیاری از افراد نباید در بازار سهام شرکت داشته باشند، عدم توانایی کنترل احساساتشان است. هنگام سرمایه‌گذاری در بازار سهام، بسیاری از افراد تحت تاثیر احساسات خود، تصمیمات اشتباهی را اتخاذ می‌کنند. در واقع، احساساتی شدن شما، نشانه این است که در بازار سهام ضرر خواهید کرد. شما باید به همان اندازه که در صف سوپرمارکت منتظر می‌مانید، برای به دست آوردن پول در بازار سهام نیز از خود صبر و حوصله نشان دهید. مشکلی که معمولا دامنگیر بسیاری از افراد می‌شود، اعتماد به نفس بیش از اندازه است. اگر چه مقداری اعتماد به نفس برای شروع سرمایه‌گذاری لازم است، اما رها کردن کنترل احساسات، کاری خطرناک است. یکی از دلایل پایان یافتن بازار پر رونق اخیر، این بود که بسیاری از مردم، سودهای کلانی به دست می‌آوردند و تصور می‌کردند که افراد نابغه‌ای هستند. یک گفته قدیمی وجود دارد که می‌گوید: «در بازار پر رونق، هیچ نابغه‌ای وجود ندارد.» در واقع، کسب سود توسط بسیاری از افراد، نتیجه قدرت بازار سهام است. قبل از فروپاشی بازارهای پر رونق سهام، بسیاری از سرمایهگذاران به قدری حریص شده بودند که نمی توانستند درست فکر کنند. علائم این حرص، همه جا را گرفته بود؛ هزاران نفر شغل اصلی خود را کنار گذاشتند تا تبدیل به تاجران هر روزه سهام شوند. قیمت‌های سهام در شرکت‌هایی که سودی نداشتند، در هر روز افزایش سریعی می‌یافت. بسیاری از شرکت‌ها، در طول یک سال بیش از ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشتند. مردم با تحلیلگران بازار مانند ستارگان سینما برخورد می کردند. با افت‌های ناگهانی ارزش سهام در بورس، امید جای حرص را گرفت. در واقع، امید چیز خطرناکی است. در زندگی، همواره امید به حل شدن مشکلات وجود دارد، اما در بازار سهام، امید موجب تخریب سبد سهام می‌شود. اگر تنها دلیل نگه داشتن سهام توسط شما، امید به رشد آن است بدانید که به سمت ضرر و زیان در حال حرکت هستید. یکی از سرمایهگذاران موفق در این رابطه می‌گوید: «مردم موقعی که باید امیدوار باشند می‌ترسند و زمانی که باید بترسند، امیدوار می‌شوند». موفق‌ترین سرمایهگذاران کسانی هستند که در خرید سهام خود، غیر احساساتی برخورد می‌کنند. آنها در هنگام تصمیم‌گیری دچار حرص، ترس و امید نمی‌شوند و فقط به جنبه‌های تکنیکی کار و اطلاعات اساسی توجه می‌کنند. در سال ۱۹۲۹ و ۱۹۸۷ ترس شدیدی، بازار بورس آمریکا را فرا گرفت. مردم فکر می‌کردند که ارزش سهام آنها به صفر خواهد رسید و خواستار خروج از بازار سهام با هر قیمتی بودند. درست در همین زمان، مشخص شد که سال ۱۹۸۷ در واقع شروع یک بازار پررونق است. از طرف دیگر در سال ۲۰۰۰، مردم هنگامی که می‌بایست در مورد آینده بازار سهام، بیمناک باشند، بسیار امیدوار بودند که البته با سقوط سنگین و ترکیدن حباب به سختی تنبیه شدند.
اشتباه شماره ۴: اختصاص دادن تمام پول به یک یا دو سهام
یکی از مشکلاتی که در صورت سرمایه‌گذاری مستقیم روی سهام، توسط عده زیادی از مردم بروز می‌کند، این است که بیشتر مردم پول کافی برای خرید چندین سهام و ایجاد تنوع در آنها را ندارند. (به طور کلی، هیچ سهامی نباید بیش از ۱۰ درصد از سبد سهام شما را تشکیل دهد) اگرچه ایجاد تنوع، سودهای شما را محدود می‌کند، اما در مواقعی که یکی از سرمایه‌گذاری‌های شما، در آستانه ضرر قرار می‌گیرد، بقیه سرمایه‌گذاری‌ها آن را جبران می‌کنند.
اگر توان خرید بیش از یک یا دو سهام را ندارید، چندین کار می‌توانید انجام دهید. اول اینکه، می‌توانید سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری را بخرید تا به این ترتیب، بتوانید با پرداختن بخشی از قیمت بازار، تمامی آن را بخرید. دوم اینکه از یک مشاور سرمایه‌گذاری خبره برای مدیریت سبد سهام و ایجاد تنوع در آن استفاده نمایید. اگر احساس می‌کنید باید همه پول خود را روی یک یا دو سهام سرمایه‌گذاری کنید، بهتر است سهام شرکت‌های محافظه کار را که نسبت P/E کمتر از متوسط بازار دارند را خریداری کنید.
موارد استثناء
اگر شما یک سرمایه‌گذار کوتاه مدت سهام هستید، اختصاص تمام دارایی به یک یا دو سهام، ممکن است برایتان نتیجه‌بخش باشد. مثلا برخی از سرمایهگذاران بر روی یک سهام خاص تمرکز می‌کنند. اگر شما یک فرد ماهر بوده و شناخت کافی از سرمایه‌گذاری خود داشته باشید، بهتر می‌توانید راجع به زمان خرید یا فروش سهام خود تصمیم بگیرید. مسلما این روش برای نوسان‌گیران مناسب‌تر است تا برای سرمایهگذاران. البته با سرمایه‌گذاری تمام پول روی یک سهام ممکن است شما به سود زیادی برسید، اما این کار بیشتر شبیه یک ریسک است. برای کاهش ریسک، بهتر است تمام پول را روی یک شرکت سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری کنید نه روی یک سهام. ادامه مطلب اشتباهات سرمایهگذاران در بازار سهام را در ستون «گشتی در وب» فردا بخوانید.
AmirAfsar۸۷@yahoo.com
ارسال نظر