گروه بنگاه‌ها- مهتاب رحمتعلی: اگر بپذیریم که سرمایه‌گذاری خارجی یکی از قوی‌ترین عوامل در جهت رشد اقتصادی محسوب می‌شود و هدف از پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی کمک به توسعه اقتصادی، افزایش فرصت‌های شغلی، توسعه فن‌آوری و همچنین ارتقای تولید و صادرات است، باید قبول کنیم که جذب سرمایه‌گذاران خارجی از ضرورت‌های اساسی کشور ماست. از سویی وقتی بازار سرمایه را طلایه‌دار اقتصاد مبتنی بر بازار بدانیم باید تدابیری هرچه بیشتر برای گشایش درهای بورس به روی سرمایه‌گذاران خارجی بیندیشیم.

مسوولان هرازگاهی آماری مبنی بر افزایش حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران اعلام می‌کنند اما آنچه مسلم است اینکه در کشور ما هنوز پتانسیل‌های بیشتری برای ورود سرمایه‌ها وجود دارد که شاید در بیشتر مواقع نادیده گرفته شده است.

در حال حاضر ۹۰ درصد از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در سبد سهام و صندوق‌های بورس ایران توسط یک شرکت انجام شده است.

شرکت «سرمایه‌گذاری فیروزه» با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۸۴ قدم به دنیای سرمایه‌گذاری نهاد و در مدت کوتاهی توانست خود را به بزرگ‌ترین مدیر سرمایه‌گذاری خارجی بورس ایران تبدیل کند. رامین ربیعی، مدیرعامل «سرمایه‌گذاری فیروزه» در گفت‌وگویی با دنیای اقتصاد به فرصت‌ها و تهدیدهای بورس تهران برای سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین عوامل موفقیت این شرکت پرداخت که در زیر می‌خوانید:

جناب ربیعی در ابتدا، شرکت سرمایه‌گذاری فیروزه را معرفی کنید؟

این شرکت در سال ۸۴ با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بورس ایران تاسیس شد و از آن پس برای ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران داخلی، فعالیت‌های خود را گسترش داد. این شرکت در سال ۸۷ توانست مجوز سرمایه‌گذاری خارجی FIPPA (فیپا) را از سازمان خصوصی‌سازی و وزارت اقتصاد و دارایی ایران دریافت کند و تعداد سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی خود را در سراسر دنیا به طور قابل توجهی افزایش دهد، به طوری که مجموع دارایی‌های تحت مدیریت این شرکت از بدو تاسیس تاکنون ده‌ها برابر افزایش داشته است.

این شرکت در چه زمینه‌هایی خدمات می‌دهد؟

سرمایه‌گذاری فیروزه با داشتن دانش و تجربه جهانی و آگاهی کامل از بازار ایران، به عنوان یک شرکت پیشرو در جذب و مدیریت سرمایه‌های خارجی، می‌کوشد با فعالیت به روز و تیم حرفه‌ای و متخصص خدمات و محصولات خود را در زمینه مدیریت دارایی مالی به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ارائه دهد. از جمله خدمات این شرکت می‌توان به مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، مشاوره و مدیریت دارایی و منابع اشخاص حقیقی، مشاوره تامین منابع به شرکت‌ها و پروژه‌ها، مشاوره پذیرش و عرضه شرکت‌ها در بورس و مشاوره ادغام و تملک شرکت‌ها اشاره داشت.

این شرکت همچنین راه‌اندازی انواع صندوق‌ها با دسته‌بندی‌های مختلف و خدمات کارگزاری و معاملات اوراق بهادار را در برنامه آتی خود دارد.

آیا آماری از حجم سرمایه‌گذاری خارجی در ایران دارید؟

عدد دقیقی از کل سرمایه‌گذاری خارجی در دست ندارم؛ اما باید گفت که سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به دو بخش تقسیم می‌شود یکی سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم (FDI) که در آن سرمایه‌گذار بخشی از سهام یک شرکت را به صورت بلوک مدیریتی در تملک خود درمی‌آورد. نوع دیگر سرمایه‌گذاری روی پرتفولیوی و صندوق‌هاست (FPI) که در این بخش حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی در حال حاضر حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان است که عمده آن توسط شرکت سرمایه‌گذاری فیروزه وارد شده است.

حجم سرمایه‌گذاری خارجی از سوی شما در بورس به طور دقیق چه رقمی است؟

در پایان سال ۲۰۱۰ میلادی، مجموع دارایی تحت مدیریت ما در بورس به بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال معادل ۹۰ درصد کل سرمایه‌های خارجی بورس رسید.

شرکت ما در سال ۸۵ نخستین محصول مالی خود را با عنوان «سبد سهام فیروزه ایران» برای سرمایه‌گذاران خارجی ارائه کرد. این سبد سرمایه‌گذاری به منظور بهره‌برداری از فرصت‌های موجود در بازار سرمایه ایران و با هدف سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار تهران شروع به کار کرد.

«سبد سهام فیروزه ایران» در سال‌های گذشته به صورت مرکب نزدیک به ۱۰۰ درصد بازدهی داشته است. بازدهی این سبد در سال ۸۸ به ۴۲ درصد رسید.

شرکت همچنین «صندوق سرمایه‌گذاری مشترک فیروزه» را نیز در همین راستا و با هدف خدمت‌رسانی به سرمایه‌گذاران ایرانی تاسیس کرد.

بورس ایران را چگونه می‌بینید؟

منابع طبیعی ایران، هرم جمعیتی و خصوصی‌سازی‌های اخیر، بازار ایران را با پتانسیل سرمایه‌گذاری قوی در دنیا مطرح می‌کند. ایران کشوری سرشار از منابع نفت وگاز، فلزات اساسی و ... است که همه دنیا به دنبال این مواد اولیه هستند.

از سویی هرم جمعیتی ایران جذاب و امیدوارکننده است به عبارتی وقتی جوانان بین ۱۵ تا ۲۵ سال فعلی به سن کار و اشتغال برسند، درآمدشان باعث رشد و رونق اقتصادی می‌شود.

این‌ها در حالی است که حجم آزادسازی و خصوصی‌سازی‌هایی که می‌تواند اتفاق بیفتد بسیار بالاست و اگر خصوصی‌سازی واقعی صورت بگیرد، پتانسیل بی‌نظیری در زمینه جذب سرمایه دارد.

اما باید در نظر داشت تصویر ریسکی که از ایران برای سرمایه‌گذاران خارجی وجود دارد با آنچه در واقعیت وجود دارد عملا متفاوت است. به این صورت که اکثر سرمایه‌گذاران به نادرست تصور یک کشور توسعه نیافته را در مورد ایران دارند. در همین حال ریسک‌های سیاسی، عدم همکاری شبکه‌های بانکی دنیا با ایران، سخت بودن انتقال پول بین کشورها و ... نیز ریسک‌هایی است که به واقع وجود دارند و تا حدی مانع از حضور سرمایه‌گذاران خارجی می‌شوند.

به همین دلیل تنها افرادی حاضر به ورود و سرمایه‌گذاری هستند که ریسک‌پذیری بالایی داشته باشند. اینها کسانی هستند که تجربه سرمایه‌گذاری در کشورهای در حال توسعه را داشته‌اند.

شما با چه ابزاری ‌توانستید سرمایه‌گذاران را ترغیب کنید؟

مهم‌ترین ابزار، ایجاد اعتماد و اطمینان است. اغلب سرمایه‌گذاران بازدهی را با ریسک می‌سنجند. کاری که شرکت ما انجام داد جلب اعتماد این سرمایه‌گذاران بود. وجود دفاتر ما در اروپا و آسیای شرقی باعث شد که سرمایه‌گذاران بیشتری را بتوانیم جذب کنیم.

همچنین سابقه مدیران سرمایه‌گذاری فیروزه در داخل و خارج در این زمینه بسیار موثر بوده است.

چگونه می‌توان مشکلات مزبور را مرتفع کرد؟

ما باید بتوانیم با روابط‌عمومی قوی و تبلیغات مناسب تصور غلط سرمایه‌گذاران خارجی را نسبت به ایران تغییر دهیم. کشورهای مختلف همانند مالزی، هندوستان، اروپای شرقی و... به طور مستمر در رسانه‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری تبلیغ می‌کنند.

از طرفی باید سیاست‌ها و قوانین را تغییر دهیم. هنوز هم می‌توان کاری کرد که سرمایه‌گذاران بدون حضور فیزیکی در بورس تهران سرمایه‌گذاری کنند. امروز کارگزاری‌های دنیا به صورت شبکه‌ای به سامانه معاملات متصل هستند و امکان معامله آسان را فراهم می‌کنند.

همچنین سیاست‌های دولت باید دگرگون شود. دولت باید بتواند به بخش‌خصوصی اعتماد کند. وجود چند نمونه موفق باعث می‌شود هم خصوصی‌سازی در داخل بیشتر شود و هم سرمایه‌گذاران خارجی مطمئن‌تر پا به این عرصه بگذارند.

به‌رغم اینکه روند خصوصی‌سازی تاکنون بد نبوده اما فاصله زیادی با خصوصی‌سازی واقعی که در آن مدیریت نیز واگذار می‌شود، داریم. در حال حاضر ۵۰۰ شرکت را خصوصی‌ کرده‌ایم اما حتی ۵ شرکت را نمی‌توانیم مثال بزنیم که اکثر اعضای هیات مدیره آن از بخش خصوصی مشغول به کار باشند. گرچه مشکلات قانونی که از قبل وجود داشت تا حدودی اصلاح شده اما باید در زمینه کاهش ریسک‌ها بکوشیم به خصوص که پس از بحران مالی ۲۰۰۸ سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی دنیا به سمت سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک‌تر سوق پیدا کرده‌اند چه برسد به بازار پرریسکی شبیه ایران. گرچه بورس ما یکی از پرسودترین بورس‌های دنیا بوده است.

آیا شرکت شما رقیبی در ایران دارد؟

به صورت حقوقی کل کسانی که مجوز سرمایه‌گذاری خارجی در ایران گرفته‌اند ۲۰ نفر هستند و براساس الگویی که ما کار می‌کنیم هنوز رقیبی نداریم. کسانی هستند که با پول خودشان در سطح پایین‌تر کار می‌کنند اما در حال حاضر شرکت سرمایه‌گذاری فیروزه تنها شرکت با این حجم سرمایه‌گذاری در ایران؛ است.

گرچه باید بگویم وجود رقیب نه تنها برای ما جذابیت دارد، بلکه بورس ایران را با رونق بیشتری همراه می‌کند، بنابراین فیروزه نیز از قدرت گرفتن رقبا در عرصه سرمایه‌گذاری خارجی استقبال می‌کند.