گروه بورس- علیرضا باغانی: معاون سابق مطالعات اقتصادی بورس تهران از تغییرات گسترده در فیوچرز سهام خبر داد. علی سنگینیان که با خبرنگار دنیای اقتصاد سخن می‌گفت، با بیان این که در صورت تایید کمیته فقهی سازمان بورس، به زودی شاخص ۳۰ شرکت برتر و بزرگ بورس در فیوچرز قابل معامله خواهد بود، گفت: شرکت بورس معامله شاخص در فیوچرز را برمبنای تجربه رخ داده در دنیا، باز مهندسی کرد تا به این ترتیب موانع فقهی آن رفع شود، زیرا کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است، معامله شاخص در فیوچرز از آن جا که قابل تحویل نیست مشکلات فقهی دارد، در حالی که در باز مهندسی انجام شده توسط ما مقرر شد که سبدی از سهام ۳۰ شرکت بزرگ و برتر به وجود آمده و قراردادهای آتی ۳۰ شرکت بزرگ بورس هم بر مبنای همین سبدسهام انجام شود که البته قابل تحویل هم است.

معاون فعلی ناشران و امور اعضای بورس اوراق بهادار تهران پیش‌بینی کرد: معامله قراردادهای آتی بر مبنای سبد ۳۰ شرکت بزرگ و برتر بورس با ابهامات فقهی مواجه نشود و بتواند در آینده‌ای نزدیک در فیوچرز سهام این قراردادهای جدید نیز قابل معامله شود.

وی در پاسخ به این پرسش که بررسی به کارگیری این قرارداد جدید در فیوچرز سهام چه زمانی صورت خواهد گرفت، گفت: معاملات آپشن به زودی نهایی می‌شود و به نظر می‌رسد تنها با برگزاری یک نشست دیگر معاملات آپشن نهایی شود گام بعدی فیوچرز سهام خواهد بود که به لحاظ قانونی و مبانی فقهی مورد بررسی سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گیرد. وی توضیح داد: پیش از این در قراردادهای تک سهمی فیوچرز سهام، شاهد معامله یک قرارداد برای یک سهم مشخص بودیم، در شرایطی که در قراردادهایی که بر پایه معامله ۳۰ شرکت بزرگ صورت می‌گیرد، روند کلی بازار را می‌توانیم داشته باشیم، در واقع پس از معامله این قرارداد جدید فیوچرز بر مبنای روند کلی بازار نقد می‌تواند حرکت کند و با این روش هم ریسک معاملات فیوچرز به لحاظ معامله بر پایه ۳۰ شرکت کاهش می‌یابد و از طرفی دیگر معاملات فیوچرز و در واقع بازار فیوچرز از جذابیت‌های بیش از گذشته برخوردار خواهد شد.

سنگینیان گفت: در معامله قرارداد فیوچرز برپایه سبد سهام ۳۰ شرکت بزرگ، اگر کسی دنبال این است که برمبنای بازده بازار نقد قرار داد خریداری کند، می‌تواند این کار را انجام دهد. به این ترتیب که اگر بازار در یک ماه ۱۰ درصد بازدهی دهد طبیعی است که قرارداد مبتنی بر سبد سهام هم از این بازده بی‌بهره نیست و جذابیت‌های بیشتری نسبت به معامله یک قرارداد تک سهمی دارد.

وی توضیح داد: در قراردادهای جدید افزایش سرمایه شرکت‌ها و حتی سود نقدی نیز تاثیرگذار است و در واقع این قراردادها از شرایط کلی بازار تاثیرپذیر خواهند بود.

در همین حال، مدیر تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار تهران هم گفت: طرح قرارداد آتی مبتنی بر سبد سهام مندرج در شاخص ۳۰ شرکت بزرگ و قرارداد آتی ارز از جمله برنامه‌های بورس تهران هستند که به زودی راه‌اندازی می‌شوند.

علی عباس کریمی در گفت‌وگویی از پیشنهادات جدید بورس تهران به سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داد و افزود: طرح راه‌اندازی و قرارداد آتی مبتنی بر سبد سهام مندرج در شاخص ۳۰ شرکت بزرگ به سازمان ارسال شده و در حال حاضر سازمان در حال بررسی طرح راه‌اندازی قرارداد آتی مبتنی بر سبد سهام است و با تایید کمیته فقهی و تصویب هیات مدیره سازمان، وارد بازار آتی می‌شود.

وی به معرفی قراردادهای آتی مبتنی بر سبد سهام پرداخت و اظهار کرد: با توجه به وجوه تمایز آن با قراردادهای آتی سهام و فراهم آوردن امکان اتخاذ راهبردهای ترکیبی با قراردادهای آتی سهام می‌توان موجب جذب سرمایه‌گذاران با میزان ریسک‌پذیری متنوع به بازار آتی شد.

کریمی ادامه داد: تجربه بورس‌هایی که در بازار ابزار مشتقه خود از این ابزار استفاده کرده‌اند، بیانگر کمک قابل توجه آن به موفقیت و توسعه این بازار است.

وی به مزایای قراردادهای آتی شاخص اشاره و خاطرنشان کرد: از مزایای عمده این قراردادها می‌توان به امکان پوشش ریسک به منظور محافظت از ارزش سبد سرمایه‌گذاری،‌ امکان کسب سود از نوسان قیمتی کل بازار یا سبد مشخصی از سهام، تشخیص ساده‌تر روندهای قیمتی شاخص و پیگیری موقعیت معاملاتی، امکان استفاده از تحلیل‌های کلان اقتصادی به عنوان معیارهای اساسی تصمیم‌گیری برای اتخاذ موقعیت بدون تمرکز بر یک سهم خاص اشاره کرد.

مدیر تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار در پاسخ به این پرسش که قرارداد آتی ارز چیست و بورس چه برنامه‌هایی برای راه‌اندازی آن دارد؟ گفت: دیگر برنامه‌های در دست پیگیری شرکت بورس اوراق بهادار تهران راه‌اندازی قرارداد آتی ارز است. از آن جا که یکی از کارکردهای مهم بورس ارائه ابزارها و راهکارهای مناسب برای پوشش ریسک به واحدهای اقتصادی فعال در جامعه است، بورس اوراق بهادار تهران در نظر دارد امکان معامله قرارداد آتی ارز را در بازار آتی فراهم کند.

وی هدف و انگیزه اصلی پیشنهاد به کارگیری سیستم قرارداد آتی ارز را در بازار آتی بورس بهادار تهران شامل نگرانی بنگا‌ه‌ها درباره ناپایداری قیمت ارز، نبود معیاری برای سنجش قیمت‌های آتی به عنوان مبنایی برای برنامه‌ریزی آنی، مواجهه واردکنندگان و صادرکنندگان با ریسک نوسان شدید نرخ ارز و در نهایت نبود یک ساز و کار بیمه‌ای مناسب برای فعالیت در بازار ارز عنوان کرد.

کریمی یادآور شد: وجود چنین بازاری در اقتصاد ایران مهم و قابل توجه است. قراردادهای آتی ارز کارکردهای کلان اقتصادی دارد، اولین کارکرد به کارگیری این ابزار را می‌توان از بین بردن اثر ناپایداری نرخ ارز با معرفی یک ابزار پوشش ریسک قابل معامله در بورس با در نظر گرفتن مزیت‌های درخور توجه دانست.

وی دو کارکرد بعدی را شامل کاستن از نیاز به مداخله در تعیین نرخ ارز، فراهم آوردن معیاری برای پیش‌بینی رفتار آتی نرخ ارز عنوان و افزود: اکنون قرارداد آتی ارز در شورای عالی بورس در حال بررسی است و پس از تصویب نهایی شورا به عنوان یک ابزار جدید در بازار آتی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.