غلامعلی رحیمی*
بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۲۷ جولای الی ۳ اوت) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از ۱۳/۹۰ دلار تا ۱۳/۸۷ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲ اوت کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۴/۹۱ دلار در هر بشکه افزایش یافت.

طی هفته گذشته، عمده ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
• بهبود شاخص اعتماد مصرف‌کننده در آمریکا
• کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا معادل 5/6 میلیون بشکه در هفته منتهی به 27 ژوئیه
• نگرانی‌های مربوط به اختلال در عرضه نفت خام در منطقه خاورمیانه در پی تشدید تنش‌ها در سوریه، عربستان سعودی و بحرین
• انتظار فعالان بازار از بانک مرکزی اتحادیه اروپا برای مداخله در سیاست‌گذاری‌های مالی اسپانیا و ایتالیا
• حمایت دولت چین برای اعمال سیاست‌های انبساطی جهت تقویت رشد اقتصادی این کشور
• اعلام خبر مربوط به رشد 9/4 درصدی واردات نفت خام ژاپن در نیمه نخست سال
• افت سالانه ۸/۰ درصدی مجموع تولید نفت خام و گاز طبیعی هند در ماه ژوئن برای نهمین ماه پیاپی، بر اساس اعلام وزارت نفت هند
• افزایش ارزش شاخص های بورس در بازارهای جهانی طی دوره 2 تا 3 اوت
• کاهش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۲ و ۳ اوت
• ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام. بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره 27 ژوئیه الی 2 اوت، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از 92/102 دلار در هر بشکه تا 22/102 دلار در هر بشکه در تاریخ 31 ژوئیه کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح 7/103 دلار در هر بشکه افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 2 اوت، با یک دلار و 81 سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه 102 دلار و 85 سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 27 ژوئیه معادل 101 دلار و 4 سنت بود. میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک نیز طی ماه ژوئیه، با 5 دلار و 58 سنت افزایش نسبت به میانگین ماه ژوئن، به هر بشکه 99 دلار و 56 سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه ژوئن معادل 93 دلار و 98 سنت در هر بشکه بود.
البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری نمود. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
• نگرانی سرمایه‌گذاران بین‌المللی از عدم اتخاذ سیاست‌های انبساطی توسط اقتصادهای بزرگ جهان
• کاهش امیدواری سرمایه‌گذاران بین‌المللی به ارائه برنامه جدید برای حل بحران مالی در اروپا و آمریکا (بعد از اتمام جلسه مقامات مالی این کشورها در هفته گذشته)
• کاهش واردات نفت خام آمریکا معادل 227/1 میلیون بشکه در روز طی هفته منتهی به 27 ژوئیه، بر اساس اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا
• افزایش ۲/۰ درصدی تولید نفت خام روسیه در ماه ژوئیه نسبت به ژوئن و رسیدن آن به سطح ۳۴/۱۰ میلیون بشکه در روز
• کاهش 2 درصدی واردات نفت خام هند در ماه ژوئن نسبت به سال گذشته، بر اساس اعلام مرکز برنامه‌ریزی و تحلیل نفت هند
• افزایش ۱۷ درصدی تولید نفت خام و گاز طبیعی شرکت استات اویل نروژ در ۳ ماهه دوم سال نسبت به دوره مشابه سال گذشته
• افزایش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره 27 ژوئیه الی 2 اوت.

بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی تقریبی نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف طی دوره 1 الی 31 ژوئیه در حدود 65/100 دلار در هر بشکه بوده است، در حالی که میانگین وزنی قیمت تقریبی نفت خام سنگین ایران طی دوره مذکور در حدود 70/98 دلار در هر بشکه برآورد شده است. همچنین طی دوره مذکور، متوسط قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی 99 دلار و 39 سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار 97 دلار و 99 سنت گزارش شده است. طی دوره مذکور، هر بشکه نفت خام سبک ایران به طور متوسط در بازار آسیا 100 دلار و 83 سنت، شمال غربی اروپا 99 دلار و 99 سنت و در بازار مدیترانه 97 دلار و 79 سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز به طور متوسط در بازار آسیا 99 دلار و 25 سنت، شمال غربی اروپا 98 دلار و 60 سنت و در بازار مدیترانه 96 دلار و 79 سنت به فروش رسیده است. طی دوره مذکور، پایین‌ترین قیمت مربوط به بازار مدیترانه و بالاترین آن نیز مربوط به بازار آسیا بوده است.
*کارشناس ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
www.iies.ac.ir