خرابی‌های جهان عرب؛ تقاضای سیمان پا می‌گیرد

روسیه در آستانه تبدیل شدن به جذاب‌ترین بازار سیمان اروپا

گروه بورس جهانی- وضعیت تولید و مصرف سیمان در جهان اگر چه طی دو سه سال اخیر با روند مشابهی حرکت کرده، اما درگیری و تنش‌ها در منطقه منا شرایط برای بازسازی دوباره و افزایش ظرفیت تقاضای سیمان را فراهم کرده است. این در شرایطی است که برنامه‌های عمرانی دولت‌ها نیز خود مزید بر علت شده تا همچنان سطح تقاضای سیمان مناسب تلقی شود.

بهانه این گزارش به نشست سن پترزبورگ برمی‌گردد که با حضور ۵۲۰ متخصص سیمان جهان از ۳۴ کشور مختلف در ۲۲ تا ۲۵ آوریل برگزار شد. در این جلسه که به کنفرانس بین‌المللی «Petrocem۷» معروف است همه اهالی صنعت سیمان جهان گرد هم آمدند تا درباره آخرین تحولات منطقه و شرایط ایجاد ظرفیت‌های جدید شرکت‌ها، افزایش بازده عملیاتی و بهبود طرح‌های محیط زیست پایدار به بحث و گفت‌وگو بپردازند.

در گزارشی که سایت «World Cement» از این کنفرانس ارائه داده بر تحولات بازار سیمان منطقه و چالش‌های به وجود آمده تاکید شده است. یکی از مباحث مطرح شده، تنش‌ها و درگیری‌های منطقه منا (از حاشیه خلیج فارس تا دریای مدیترانه) و از سویی موضوع ظرفیت بیشتر برای افزایش تقاضا بود. بازسازی لیبی پس از درگیری‌های شدید در این کشور فرصت بزرگی است برای تولیدکنندگان که با ظرفیت بیشتر در بخش تقاضا به تامین نیازمندی‌هایشان بپردازند. زیرساخت‌های مصر و رفع نیاز مسکن به دلیل جمعیت زیاد از دلایل دیگری است که شرایط متفاوتی برای افزایش تقاضای سیمان در منطقه را به وجود آورده است. پروژه‌های سیمانی به وسیله بهترین تکنولوژی‌ها و پیشرفته‌ترین جنبه‌های تولید در امارات متحده عربی و اقدامات حمایتی برای افزایش ظرفیت تولید در عراق نیز از جمله تقاضاهایی است که در بخش سیمان منطقه احساس می‌شود. (ناگفته نماند بیشترین تجهیزات و تکنولوژی‌های تولیدکنندگان سیمان خاورمیانه از اروپا و چین وارد می‌شود.) البته توجه دولت های منطقه به زیر ساخت‌های عمرانی و رونق بخش ساخت‌وساز توسط بخش خصوصی که تقاضای افزایش مسکن را به دنبال داشته، پارامترهای مهمی است که می تواند به افزایش تقاضا بینجامد. (برخی گزارش‌ها از رشد مصرف سیمان سفید در خاورمیانه خبر می‌دهد.)

اما این نشست جذاب تنها به وضعیت صنعت سیمان پس از تحولات منطقه نپرداخته، بلکه یکی از پانل‌های تخصصی آن به تجدید حیات صنعت سیمان در روسیه مربوط می‌شود.

براساس گفته محققین و پژوهشگران، روسیه در آستانه تبدیل شدن به یکی از بازارهای جذاب اروپا به لطف پیشرفت‌های قوی و پایدار در تقاضای سیمان، قرار دارد. با تخمین‌ها و پیش‌بینی‌های صورت گرفته رشد سریع بهبود صنعت سیمان این کشور در آینده باقی خواهد ماند و بازار روسیه می‌تواند با وجود بحران‌های مالی اقتصادهای بزرگ، سطح تولید خود را به میزان تولید جهانی نزدیک کند. این گزارش‌ها در شرایطی منتشر می‌شود که همزمان با حمایت از افزایش تقاضا، برنامه‌های بازسازی کارخانه‌های صنعت سیمان روسیه، تا حدودی روی برنامه‌های افزایش ظرفیت سیمان تاثیر گذاشته است. همچنین براساس گزارش موسسه «International Cement Review» انگلستان که یکی از سازمان هایی است که همه ساله با ارائه گزارشی تحلیلی به تصویری روشن از صنعت سیمان در جهان می‌پردازد، تحلیل‌ها از آینده متفاوت است. براساس این گزارش، نرخ بالای رشد اقتصادی در چین و تاکید بر داشتن صادرات قوی (با نگه‌داشتن بهای یوآن) رشد تصاعدی خیره‌کننده‌ای معادل ۴۰۸ درصد در تولید جهانی سیمان از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ را به وجود آورده است. براساس اطلاعات سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده، این وضعیت ادامه پیدا کرده و چین در سال ۲۰۱۱ میلادی با تولید ۲ میلیارد تن بزرگ‌ترین تولیدکننده سیمان در جهان است. تولیدکنندگان عمده سیمان در جهان در سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ تغییر زیادی نکردند و شاید دلیل آن آرام شدن تشدید بحران مالی طی این یکسال باشد، به طوری که در همین سال بعد از چین، هند با تولید ۲۱۰ میلیون تن (با اختلاف فاحش میزان تولید) در رده دوم قرار گرفته است.

ایالات متحده نیز به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ سیمان جهان معرفی شد، به طوری که تولید سیمان این کشور از ۶۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال ۲۰۱۰ به ۶۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در سال ۲۰۱۱ افزایش یافت. ترکیه با تولید ۶۴میلیون‌تن سیمان نیز از دیگر کشورهایی است که در جایگاه چهارم تولید سیمان قرار گرفته است. اما همواره میان برزیل، روسیه، ایران و ویتنام جایگاه‌های پنجم تا هشتم متغیر بوده و براساس گزارش موسسات مختلف، رتبه‌های متفاوتی از وضعیت تولید سیمان این کشورها منتشر می‌شود.

اما یکی دیگر از مباحثی که در گزارش‌های جهانی به صنعت سیمان مربوط است میزان تجارت جهانی این کالا است که در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ متغیر بوده است؛ به طوری که در سال‌هایی که شدت بحران مالی کم شده این میزان در سطح بالایی بوده و در سال‌هایی که شدت بحران مالی اوج پیدا کرده کاهش محسوسی داشته است. واردکنندگان و صادرکنندگان صنعت سیمان جهان نیز متفاوت بوده‌اند در حالی که پنج کشور ترکیه، چین، تایلند، ژاپن و پاکستان از عمده‌ترین صادرکنندگان سیمان بودند که بنگلادش، نیجریه، ایالات متحده، عراق و افغانستان مهم‌ترین واردکنندگان سیمان معروف‌اند.