فاطمه حمیدی - موسسه پلاتس در تازه ترین گزارش خود که در آن به رده‌بندی شرکت‌های بزرگ نفتی جهان پرداخته، 250 شرکت برتر نفت و انرژی دنیا را بر اساس چهار مولفه اساسی هر شرکت اعم از ارزش دارایی‌ها، درآمد شرکت، سود و نرخ بازگشت سرمایه معرفی کرده است. اکسان موبیل، شرکت رویال داچ شل، شوران و بی پی چهار شرکت برتر این رده‌بندی محسوب می‌شوند.

در کل ۱۰ شرکت اول این رده‌بندی را شرکت‌های غربی به خود اختصاص داده‌اند، اما جایگاه شرکت‌های آسیایی به خصوص شرکت‌هایی از چین و هند در این رده‌بندی بسیار چشمگیر است. این بهبود چشمگیر جایگاه شرکت‌های آسیایی را باید مدیون توسعه سرمایه‌گذاری‌ها در بخش انرژی در این کشورها دانست، به طوری‌که ۷۰ شرکت از ۲۵۰ شرکت موجود در این رده‌بندی از سنگاپور است.
23 شرکت چینی نیز از غول‌های انرژی این کشور انتخاب شده‌اند که باز بیشترین شرکت‌ها محسوب می‌شوند. همچنین 12 شرکت هندی - در 6 قالب انرژی - در این رده‌بندی حضور دارند که جایگاه خوبی را نیز به خود اختصاص داده‌اند. به گفته رییس موسسه پلاتس، جایگاه شرکت‌های هندی و چینی در سال‌های اخیر در صنعت انرژی بسیار توسعه یافته است و این موضوع نقش این شرکت‌ها را در رده‌بندی‌های سالانه این موسسه بهبود بخشیده است. به گفته لاری نیل، آنچه جایگاه این شرکت‌ها را بهبود می‌بخشد رشد اقتصادی منطقه آسیا و تقاضای بالای انرژی در این منطقه و در عین حال، پیمان‌های منطقه ای انرژی برای این کشورها و شرکت‌های تابعه آنها است. هر 12 شرکت‌های هندی در لیست 50 شرکت برتر قرار دارند که برای این شرکت‌ها از افتخارات بزرگ محسوب می‌شود. در این رده‌بندی، شرکت cairn از هند بالاترین جایگاه را از نظر سرعت بالای رشد و بزرگ شدن اندازه بنگاه در بین شرکت‌های آسیایی به خود اختصاص داده است. این شرکت در فاصله 3 سال رشدی معادل 8/119 درصد را تجربه کرده است. یک شرکت هنگ کنگی نیز با رشدی 6/69 درصدی جایگاه سوم سریع‌ترین شرکت‌های نفتی جهان را در اختیار دارد.
به طور کلی شرکت‌های هندی در هر دو بخش تولیدکنندگان نیرو و میعانات گازی با جهش مواجه شده است، به طوری‌که شرکت‌های NTPC و GAIL از هند در صدر شرکت‌های مورد بررسی‌اند. این وضع در مورد شرکت‌های چینی به طرز مشابهی قابل ذکر است به طوری که شرکت پتروچاینا که شرکتی پتروشیمیایی است در جایگاه ۱۲ این رده‌بندی ۲۵۰ رتبه‌ای است. در مجموع ۲۰ شرکت آسیایی در لیست سریع‌ترین کمپانی‌های نفتی جهان قرار دارند و این بیشتر تحت تاثیر عدم توازن منطقه‌ای اقتصاد است که در فاصله سال‌های اخیر به دلیل بروز بحران مالی در جهان شاهد آن هستیم.
اما در این رده‌بندی شرکت‌های غربی اکثر جایگاه‌های برتر را از آن خود کرده‌اند، به طوری که اکسان موبیل برای هشتمین دوره متوالی جایگاه اول رده‌بندی موسسه پلاتس را کسب کرده است. رویال داچ شل نیز از جایگاه 6 به جایگاه دوم رسیده است. شوران نیز رتبه سوم را در اختیار گرفته است، در حالی‌که کنکو فیلیپس که سال گذشته جایگاه هفتم را در اختیار داشت، یک پله سقوط کرده و رتبه هشتم را از آن خود کرده است. در عین حال شرکت توتال جایگاه پنجم خود را از دست داده و به جایگاه هفتم رسیده است، اما بقیه شرکت‌های اروپایی با بهبود مواجه شده‌اند، به عنوان مثال استات اویل به رتبه ششم این رده بندی دست یافته، در حالی‌که پارسال جایگاه 11 را در اختیار داشت.
اما در این میان جایگاه شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم جالب است. این شرکت در سال ۲۰۱۰ به دلیل انفجار یکی از سکوهای نفتی‌اش در خلیج مکزیک با ۳۸ میلیارد دلار زیان مواجه شد و این موضوع باعث شد که جایگاه دوم خود را در رده‌بندی سال گذشته از دست داده و به رتبه ۱۱۸ دست یابد. این شرکت به سرعت جایگاه خود را ترمیم کرد و در سال جاری به رتبه ۴ رده بندی موسسه پلاتس دست یافت و از این نظر سریع‌ترین رشد را در بین شرکت‌های نفتی جهان از آن خود کرد. گازپروم روسیه اما در این بین افت کرده است. این شرکت که سال گذشته در پله سوم قرار داشت، امسال به جایگاه پنجم دست یافته است، در حالی که روسنفت از رتبه ۹ به رتبه ۱۰ رسیده است و لوک اویل از جایگاه ۱۰ به رتبه ۱۱ رده‌بندی برترین شرکت‌های نفتی دنیا رسیده است.
رده‌بندی امسال موسسه پلاتس از پراکندگی قابل توجهی برخوردار است، به طوری‌که شرکت‌های دیگری مانند شرکت‌های تولید زغال‌سنگ، تولیدکنندگان جریان الکتریسیته، نفتی‌ها و گازی‌ها در آن حضور داشتند. به‌عنوان مثال شرکت منابع اکسارو از آفریقای جنوبی با نرخ بازگشت سرمایه 8/22 درصد یکی از شرکت‌های استخراج زغال سنگ محسوب می‌شود که یک شرکت جدیدالورود به این رده‌بندی است، در این رتبه‌بندی‌ها دارای امتیاز شده است.

شرکت‌های برتر آسیایی در زمینه نفت و گاز

اخبار و قیمت‌های نفت در بازارهای جهان
انتشار اخبار مرتبط با بهبود اقتصاد ایالات متحده و روند رو به رشد قیمت دلار برابر ارزهای معتبر جهانی، در هفته گذشته به کاهش متوالی قیمت نفت منجر شد. مدت‌ها است قیمت نفت در بازارهای جهانی روند رو به کاهش خود را آغاز کرده است و این روند همچنان ادامه دارد. به علاوه مشکلات اتحادیه اروپا همچنان ادامه دارد و نتیجه این امر تضعیف ارزش یورو در برابر دلار آمریکا است. البته همچنان کارشناسان معتقدند چشم‌انداز اقتصاد آینده دنیا چشم‌انداز چندان امیدوارکننده‌ای نیست.
انتشار اخباری از بهبود وضعیت انگلستان پس از ۳ سال متوالی نزول تولید ناخالص داخلی در این کشور، شاید یکی از مهم‌ترین خبرها در این هفته به حساب آید که نشان از خروج آرام این کشور از بحران دارد که این موضوع بر قیمت نفت برنت دریای شمال در بازار لندن اثر خواهد داشت. البته قیمت نفت برنت در مقایسه با جمعه قبل (۱۹ اکتبر) با بیش از ۲ دلار کاهش مواجه بوده است و دیروز به ۴۹/۱۰۸ دلار رسید. در عین حال خبرهای دیگر از بهبود اقتصاد چین حکایت دارند و با در نظر گرفتن وضعیت رو به رشد ایالات متحده باید گفت خروج این دو اقتصاد بزرگ از رکود - هر چند به صورت کوتاه مدت - می‌تواند به بهبود قیمت نفت در آینده نه‌چندان دور بینجامد و روند رو به نزول قیمت را به‌زودی با تغییر جهت مواجه سازد. نکته دیگر در این بین بروز برخی مشکلات در نیجریه است که به خروج حدود ۲۰ درصد از تولید نفت این کشور از خطوط لوله انتقال نفت در این کشور منجر شده است. مسوولان دولتی از توفان و سیلاب شدید در مسیر خطوط انتقال و سرقت این میزان نفت در هفته‌های اخیر خبر داده‌اند. اما تحلیلگران از کاهش قیمت نفت در نتیجه تزریق تولید دریای شمال به بازارهای جهانی که قرار است یک هفته تا ۱۰ روز دیگر راهی بازار شود و کاهش ریسک‌های ژئوپلتیک خبر می‌دهند تا جایی که به تحلیل موسسه کالایی ABN قیمت نفت برنت لندن به ۱۰۰ دلار نیز خواهد رسید. این کارشناسان همچنین به برگزاری زودهنگام انتخابات در رژیم صهیونیستی (۲۲ ژانویه ۲۰۱۳) اشاره می‌کنند و معتقدند انتخابات مذکور می‌تواند تا حدی تنش‌های موجود بین این رژیم و ایران را برطرف کند.
آخرین قیمت‌ها از کاهش مداوم قیمت نفت در هفته گذشته خبر می‌دهند. قیمت نفت آمریکا در 19 اکتبر 90 دلار و 10 سنت بود، اما این قیمت در روز گذشته به 1/86 دلار رسید. در عین حال قیمت نفت اوپک نیز با کاهش شدید قیمت از حدود 109 دلار در روز جمعه دو هفته قبل به 94/105 دلار در روز چهارشنبه قبل رسید.
در عین حال با آغاز فصل سرما، انتقال نفت و فرآورده‌های نفتی از خاورمیانه به نیمکره شمالی به دلیل شروع تقاضای زمستانی از این مناطق احتمالا به افزایش قیمت در سبد نفتی اوپک منجر خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود این موضوع به اندازه ۸/۰ درصد بر تقاضای نفت و فرآورده‌ها می‌افزاید و آن را از ۶۴/۲۳ میلیون بشکه در روز به ۸۴/۲۳ میلیون بشکه در روز خواهد رساند.