زمان اصلی تولد دنیای اقتصاد

دکتر علی دادپی

اقتصاددان

این هفته دنیای اقتصاد ده ساله می‌شود، ولی من فکر نمی کنم دنیای اقتصاد ده سال پیش شروع شده باشد. برای من داستان دنیای اقتصاد از یک نقطه نامعلوم در دهه هفتاد آغاز می‌شود. «بنویسید آقا، بنویسید، مردم نمی‌دانند. بنویسید، باید به مردم آموزش داد» یکی از جملاتی بود که دکتر طبیبیان سر کلاس‌های اقتصادش در موسسه برنامه‌ریزی و توسعه بسیار می‌گفت. درباره اقتصاد می‌شد با استفاده از کلیشه‌ها صحبت کرد و می‌شد بسیارهم صحبت کرد ولی در موسسه باید با استفاده از نظریات و دانش اقتصادی صحبت می‌کردیم. جایی به نام بازار وجود داشت و در آن عرضه و تقاضا مشغول تعیین قیمت تعادلی بازار بودند. علاقه‌ای وجود داشت به این نوع نگرش و تحلیل در روزنامه همشهری آن موقع، چند نفری از بچه‌ها شروع کردند به نوشتن، آنها هنوز هم می‌نویسند. در میان مطبوعاتی‌ها هم گروهی شکل گرفت که باور کرده بود باید درباره اقتصاد حرف‌های نو و فارغ از ایدئولوژی زد وگرنه کسی چیز تازه ای نداشت. آقایان جنان صفت و فردنیا را از آن روزها می‌شناسم. در همان ایام بود که در روزنامه هم‌میهن آقای میرزاخانی را دیدم که دبیر‌سرویس اقتصادی بود و برای اولین بار می‌خواست بخش اقتصاد سیاسی را در روزنامه‌ها باب کند . اقتصادی نویسی دیگر خواندن آمارنامه اخبار ساعت یازده صبح رادیوی سراسری نبود. در سال‌هایی که از آن روزها گذشت بسیاری از اقتصادی نویسان و تحلیلگران ادامه تحصیل دادند ولی به یمن این نگرش جدید و دوستان مطبوعاتی همیشه توانستند بخشی از تحول تفکر اقتصادی در کشور باشند. دوستان مطبوعاتی هم بیکار ننشستند. ستون‌های تحلیل هفتگی به صفحات اقتصادی، صفحات اقتصادی به ویژه‌نامه‌ها و بعد مجلات اقتصادی تبدیل شدند. نیروی‌انسانی مجرب تربیت شد و سرمایه انسانی در روزنامه نگاری اقتصادی به جایی رسید که می‌شد یک روزنامه پرمحتوای اقتصادی داشت. دنیای اقتصاد متولد شد ولی جنینش مدت‌ها بود که برای زایش آماده می‌شد. امروز دنیای اقتصاد ده ساله می‌شود. این از آن خبرهایی است که صدا و سیما برایش برنامه‌ای نخواهد گذاشت، مثل ده سالگی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه صنعتی شریف یا ادغام موسسه برنامه‌ریزی و توسعه. اما خبر مهمی است، یک نهاد اطلاع‌رسانی در کشور ما ده‌ساله می‌شود، در جامعه‌ای که برخی روزنامه‌ها و مجلاتش عمری چندماهه دارند دستاورد کمی نیست. این ده سالگی شاید در عرصه جهانی رسانه‌ها چندان مهم نباشد ولی در جامعه ما رویدادی فرخنده است. این واقعیت را نباید فراموش کرد که دنیای اقتصاد محلی است که چند نسل از اقتصاددانان ایرانی در آن می‌نویسند. در همان شماره‌ای که سرمقاله‌ای به قلم دکتر هاشم پسران یا مصاحبه با دکتر صالحی اصفهانی دارد، می‌توان یادداشتی از یک استاد تازه فارغ‌التحصیل دوره دکترا دید یا تحلیلی از یک دانشجوی فعلی رشته اقتصاد خواند. جالب است که در رسیدن به این نقطه همان قواعدی دنبال شده‌اند که برای توسعه پایدار اقتصادی جامعه لازمند: انتقال دانش و مهارت‌ها و تربیت نیروی انسانی در کنار ساختن زیرساخت‌های لازم برای ایجاد یک بازار، گسترش بازار و معرفی محصول به اقشار مختلف و حفظ گروه‌های مختلف و همکاری و هم اندیشی با آنها.

اما مهم‌ترین دستاورد روزنامه دنیای اقتصاد فراهم آوردن تریبونی برای دیدگاه‌های مختلف اقتصادی است بی‌آنکه این اختلاف به دشمنی ساختارشکن تبدیل گردد. بر خلاف سنت روشنفکری کشور تا به حال شاهد انشعاب و جدایی گروه‌ها از دنیای اقتصاد نبوده‌ایم، در این روزنامه از مصاحبه‌ها و محکوم کردن‌ها و موضع‌گیری‌های معمول در فضای فکری ایران خبری نبوده است. و شاید رمز موفقیت و بقای روزنامه در همین رواداری فکری باشد. امروز دنیای اقتصاد ده ساله می شود و این یکی از موفقیت‌های مثال زدنی فرآیند توسعه در کشور ما است.