گروه بازار پول: مدیریت کل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی مسوولیت گردآوری آمار و اطلاعات اقتصادی و تهیه گزارش‌های مختلف را به عهده دارد. بر همین مبنا شاخص‌های قیمت، از جمله شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی و متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی از مواد خوراکی را منتشر می‌کند. به منظور آشنایی بیشتر با این حوزه و دستاوردهای اخیر آن در به‌روز رسانی آمار، تسریع در اعلام آمارها و برنامه‌های آتی، سایت رسمی بانک مرکزی گفت‌وگویی با علیرضا مقتدایی، مدیرکل آمار اقتصادی بانک مرکزی، انجام داده است:

پیشینه تولید آمار اقتصادی در بانک مرکزی به چه زمانی برمی‌گردد؟ در این مدت به‌روز کردن آمار اقتصادی و سبدی که مبنای محاسبه شاخص‌ها است، چه تغییراتی داشته است و تغییر بعدی در سال پایه چه زمانی خواهدبود؟

سابقه تولید آمار اقتصادی در نظام بانکی به سال ۱۳۱۳ و قبل از تاسیس بانک‌مرکزی برمی‌گردد؛ آن زمان بانک ملی عهده‌دار وظایف بانکدار مرکزی بود و از همان زمان آمار تولید می‌شد. می‌توان گفت ایران یکی از کشورهای متقدم تولید حوزه آمار اقتصادی است. اولین گزارش‌ها نیز در سال ۱۳۱۳ دیده می‌شوند و اولین سبد خانوار برای محاسبه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در سال ۱۳۱۴ در نظر گرفته شد. ولی در این مدت تولید آمار مراحل مختلفی را گذرانده است و در فرآیندها و روش‌ها نیز تغییراتی داشته است. شاخص‌های قیمت از سال ۱۳۱۳ تهیه شده و پس از آن در سال‌های ۱۳۳۸، ۱۳۴۸، ۱۳۵۳، ۱۳۶۱، ۱۳۶۹، ۱۳۷۶، ۱۳۸۳ و آخرین بار در سال ۱۳۹۰ تجدیدنظر شد. تغییراتی را که در سبد خانوار و رفتار اقتصادی افراد جامعه به‌وجود آمده است باید در محاسبات شاخص به نوعی لحاظ و سبد را به‌هنگام کرد. اعمال این تغییرات طی این سال‌ها انجام شده و بانک‌مرکزی امیدوار است سبد فعلی را در سال ۱۳۹۵ به هنگام کند. به این به‌هنگام‌سازی اصطلاحا تجدیدنظر می‌گوییم. از هم اکنون مطالعات روی تغییر سال پایه از ۱۰۰=۱۳۹۰ به ۱۰۰=۱۳۹۵ شروع شده است.

استفاده از نسل‌های مختلف تکنولوژی بر کیفیت و سرعت تولید حوزه آمار اقتصادی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در آینده نزدیک به‌دنبال این هستیم که اطلاعات از محل تولد داده‌ها یعنی همان جایی که داده تولید می‌شود، قابل احصا و دریافت باشد. هنوز مشکلات سرعت اینترنت در همه شهرها رفع نشده است. در برخی شهرها سرعت اینترنت قابل قبول نیست. حوزه IT و اداره آمار این موضوع را رصد می‌کنند و امیدواریم در آینده خیلی نزدیک به این هدف نائل شویم که کل سیستم دریافت اطلاعات در محل تولد داده محقق شود. زمانی یازدهم یا دوازدهم هرماه توانایی انتشار شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی را داشتیم، اکنون با تغییری که در فرآیند دریافت اطلاعات ایجاد شده این زمان را به پنجم هرماه تقلیل داده‌ایم و زمان انجام کار را کوتاه‌تر کردیم. همچنین تاریخ انتشار شاخص بهای تولیدکننده را از حدود هفدهم ماه به هشتم ماه تقلیل دادیم و این یکی از توفیقاتی بود که بعد از استفاده از این تکنولوژی جدید برای ما پیش آمد، البته سایر طرح‌های اداره آمار هم از این سامانه بهره کافی برده‌اند.