حسین راهداری- دلار کانادا خبرسازترین ارز هفته بود. تا همین چند ماه پیش بازار انتظار افزایش نرخ بهره در کانادا را داشت که سه سالی هست که در یک درصد باقی مانده است، اما کم‌کم با فاصله گرفتن رئیس بانک مرکزی کانادا از اظهارات قبلی خود برای افزایش نرخ بهره در چند ماه منتهی به سال 2013 و در ادامه نیز شکاف بیشتر انتظارات سود بین دلار کانادا و دلار آمریکا، سبب افت ارزش دلار کانادا شد.
افزایش ناگهانی نرخ بیکاری کانادا در انتهای سال ۲۰۱۳ دیگر جایی برای تردید باقی نگذاشت که بانک مرکزی کانادا در آینده نزدیک نه تنها نرخ بهره را افزایش نخواهد داد، بلکه حتی ممکن است برای رفع مشکلات نوظهور اقتصادی از جمله بیکاری، آن را کاهش نیز بدهد. اعلام رئیس بانک مرکزی کانادا در این هفته در حمایت از ارز ضعیف برای تقویت صادرات این کشور و نیز مبارزه با تورم پایین دو دلیلی بودند که بازار بر این انتظار خود مطمئن شد و دلار کانادا را به پایین‌ترین ارزش خود در چهار سال گذشته در برابر دلار آمریکا رساند. به این نکته باید این را نیز اضافه کرد که دلار کانادا از نوع ارز کالایی (Commodity Currency) است و با تحت فشار قرار گرفتن قیمت کالاها در بازارهای جهانی به دلیل تقویت دلار و چشم انداز نه چندان مثبت اقتصاد چین، اقتصاد کانادا و در ادامه دلار کانادا با چالش‌های بیشتری روبه‌رو خواهند شد.
با همه این دلایل به‌رغم سقوط‌های سنگین دلار کانادا، هنوز موقعیت فروش دلار کانادا در بازار سنگینی می‌کند. از میان مهم‌ترین اخبار مربوط به دلار آمریکا، می‌توان به افزایش ناچیز تقاضای بیکاری آمریکا اشاره کرد. شوک کاهش آمار بیکاری در کنار کاهش ایجاد شغل‌ها در انتهای سال ۲۰۱۳ باعث شده است که از دو هفته قبل بازار هنوز نتواند به نتیجه مشخصی در رابطه با پیش‌بینی سیاست‌های فدرال رزرو و نیز روند دلار آمریکا برسد. به همین دلیل دلار به شدت به اخبار حساس شده است و بازار منتظر دریافت اطلاعات بیشتری برای یافتن روند مناسب است، اما به هر حال بر خلاف وضعیت ابتدای سال که چشم‌انداز دلار به شدت مثبت بود، دلار بخشی از موقعیت خود را از دست داده است. بهترین نمود این اتفاق نیز در افزایش قیمت طلا بوده است که توانست در پی کاهش ارزش دلار به رقم‌های بالایی در ۲ ماه اخیر برسد. البته یک دلیل اقبال به طلا نیز وضعیت شکننده بازارهای نوظهور بوده است که تقاضا برای دارایی‌های امن از جمله طلا را افزایش داده است. طلا در پی این اتفاقات قیمت‌های بالاتر از ۱۲۷۰ دلار در هر اونس را نیز تجربه کرد.
در حوزه یورو، بهبود شاخص مدیران خرید دلیلی بود که یورو را تقویت کرد اما یورو نیز در وضعیت مشابهی با دلار به سر می‌برد. یورو اگرچه توانست به برابری ۱.۳۷۳۳ در برابر دلار نیز برسد اما به نظر می‌رسد برای صعود به قیمت‌های بالاتر نیاز به خبرهای متقاعدکننده‌تری دارد. در این شرایط یورو نیز به اخبار به شدت حساس بوده و به هر خبر خوب و بد با صعود و سقوط‌های آنی جواب خواهد داد و از این نظر پرتلاطم است. دلار استرالیا دیگر ارز مهم این هفته بود. کاهش ناگهانی و شدید آمار اشتغالزایی استرالیا از هفته قبل هنوز بر روند دلار استرالیا در این هفته سایه انداخته بود، اما در این هفته تورم استرالیا ناگهان افزایش یافت و به نرخ ۷/۲ درصد سالانه رسید. با افزایش تورم، انتظارات برای اتخاذ سیاست‌های انبساطی کاهش می‌یابد و به همین دلیل دلار استرالیا توانست در ادامه افزایش را تجربه کند، اما این افزایش دیری نپایید و با آمارهای ناامید‌کننده چین و با توجه به ارتباطات زیاد اقتصاد استرالیا با چین، دلار استرالیا دوباره در مسیر نزولی قرار گرفت. بانک مرکزی استرالیا در کاهش شدید و ناگهانی نرخ بهره ید طولایی دارد و حالا با اتفاقات دو ماهه اخیر، انتظارات بازار این است که در جلسه ماه فوریه، این بانک ممکن است دوباره نرخ بهره را کاهش دهد. در اتفاق دیگر، دلار استرالیا در برابر ارز کشور همسایه خود یعنی دلار نیوزیلند نیز در قیمت‌های کف تاریخی قرار گرفت. دلار نیوزیلند از آن جهت به شدت تقویت شده است که بازار انتظار دارد که بانک مرکزی این کشور به زودی افزایش نرخ بهره را اعلام کند و این مساله شکاف انتظارات نرخ بهره بین دلار استرالیا و دلار نیوزیلند را افزایش داده که خود سبب کاهش شدید ارزش دلار استرالیا در برابر دلار نیوزیلند شده است. در ضمن انتشار آمار تورم نیوزیلند که حاکی از افزایش آن بود، دلیل دیگری بود که بازار را متقاعد کرده است که نرخ بهره در نیوزیلند به زودی افزایش خواهد یافت.
ین ژاپن نیز در هفته گذشته تقویت شد. یک دلیل این بود که با وجود نزدیکی به افزایش مالیات فروش ژاپن، بانک مرکزی ژاپن اعلام کرد که برای جبران اثرات بد آن قصد افزایش اقدامات انبساطی را ندارد. مسلما افزایش مالیات فروش میزان پرداخت‌های خانوارها را کاهش خواهد داد و به برنامه‌های بلندپروازانه آقای آبه، نخست‌وزیر ژاپن، برای تحریک اقتصاد ژاپن صدمه خواهد زد. با این تصمیم بانک مرکزی ژاپن و نیز تا مادامی که ابعاد اثرات بد این افزایش مالیات برای بازار روشن نشود، کاهش بیشتر ارزش ین نامشخص خواهد بود. در این هفته کاهش ارزش دلار نیز مزید بر علت افزایش ارزش ین شد. در ادامه هم، اما با فروش ارزهای بازارهای نوظهور دارایی‌های امن از جمله فرانک سوئیس، طلا و ین ژاپن با اقبال روبه‌رو شدند و همین سبب تقویت ین ژاپن و کاهش برابری دلار به ین ژاپن و ورود آن به کانال برابری ۱۰۲ شد. بحث‌های زیادی پیرامون بازارهای نوظهور از سال گذشته در جریان بوده است که درگیری‌های سیاسی در این کشورها و نیز خروج عظیم سرمایه در پی بهبود بازارهای کشورهای پیشرفته سبب شده است که اقتصادهای نوظهور با فشار مضاعف روبه‌رو شوند. علاوه‌بر این، خبرهای نه چندان امیدبخش چین به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد نوظهور نیز مزید بر مشکلات اقتصادهای نوظهور شده است که ارتباطات عمیقی با اقتصاد چین دارند. پوند انگلیس نیز متاثر از تحولات اقتصادی این کشور بود. آمار بیکاری انگلیس مربوط به ماه نوامبر ۲۰۱۳ به شدت کاهش یافت و به ۱/۷ درصد رسیده است. این کاهش در دو آمار اخیر منتشر شده برای ماه‌های اکتبر و نوامبر ۲۰۱۳ آن قدر شدید بوده است که بانک مرکزی انگلیس بر خلاف وعده خود اعلام کرد که ممکن است که سیاست‌های انبساطی خود را به‌رغم کاهش بیکاری به ۷ درصد ادامه دهد. ترکیب رای‌گیری جلسه بانک مرکزی انگلیس نیز نشان داد تمام اعضا متفق‌القول با ادامه روند سیاست‌های انبساطی موافق هستند. با این حال بازار آنقدر خبرهای خوب از انگلیس در اختیار دارد که بتواند این اظهارات را فراموش کند و به همین دلیل پوند برابری ۱.۶۶۶۶ در برابر دلار را نیز تجربه کرد که بالاترین نرخ در دو سال گذشته است. پوند در برابر دلار کانادا و همچنین ین ژاپن توانست در هفته‌های اخیر قیمت‌های تاریخی را در چند سال گذشته ثبت کند. در انتهای هفته، اما روند اصلاحی، پوند را به قیمت‌های متعادل‌تری بازگرداند.
*rahdari@gmail.com