توقف رسمی قیمت‌گذاری ارز مرجع

گروه بازار پول- عبور «نرخ مرجع» ارز به ارقام بالاتر از روزهای پایانی هفته گذشته کلید خورد و همان گونه که دنیای اقتصاد در روزهای هفته قبل خبر داده بود، نرخ دلار مرجع ۱۲۲۶ تومانی تقریبا برای همیشه از مجموع نرخ‌های بازار ارز خداحافظی کرد. سایت بانک مرکزی نیز آخرین بار چهارشنبه هفته گذشته نرخ ۱۲۲۶ تومانی دلار و قیمت سایر ارزهای مرجع را به روز کرد و در عین حال فهرست نرخ ارز در مرکز مبادلات را از «تعداد معدودی» به صورت کامل تری در اختیار مخاطبان قرار داده است. افزایش نرخ‌های مرکز مبادلات از ۱۳ ارز به ۳۷ ارز عملا پیام روشنی به بازار داده و آن این است که از این پس نرخ ارزهای مرکز مبادلات به عنوان ارزهای مورد قبول بانک مرکزی معتبر است و قیمت‌هایی که تا پیش از این تحت عنوان ارز مرجع معرفی می‌شد به رسمیت شناخته نمی‌شود. تکمیل قیمت‌های ارز‌های مبادله‌ای از روز پنج‌شنبه رسما آغاز شده است. در عین حال سایت بانک مرکزی هنوز نرخ مرجع ۱۲۲۶ تومانی برای دلار و این مبنا برای سایر ارزها را به این دلیل همچنان حفظ کرده که ما‌به‌التفاوت آنها با نرخ مبادله‌ای را برای واردات کالاهای اساسی و دارو به واردکنندگانی که عمدتا دولتی هستند، بپردازد. در بانک‌های بزرگ دولتی نیز که تا پیش از این نرخ خرید و فروش ارز در «شبکه بین بانکی» بر اساس نرخ دلار ۱۲۲۶ تومانی تنظیم و منتشر می‌شد نیز، نرخ ارز صفر شده است. با توجه به قیمت‌گذاری کلی ارز در بودجه سال‌جاری به نرخ مرکز مبادلات ارزی که این روزها تقریبا قیمتی ۲۴۷۷ تومانی دارد، بانک مرکزی به تدریج این نرخ را به عنوان نرخ رسمی ارز در کشور تثبیت می‌کند. این برای دومین بار است که ظرف ۱۸ ماه بانک مرکزی نرخ مرجع ارز را افزایش می‌دهد. روز ۸ بهمن‌ماه سال ۹۰ در پی اعلام رسمی رییس کل بانک مرکزی، قیمت ارز مرجع از ۱۱ هزار و ۲۹۶ ریال (روز ۷ بهمن) با ۹۶۴ ریال افزایش به ۱۲ هزار و ۲۶۰ ریال افزایش یافت و اعلام شد که از این پس این نرخ به طور ثابت برای ارز مرجع در نظر گرفته می‌شود. در آن زمان رییس‌کل بانک مرکزی از بازگشت به نظام «تک نرخی ارز» خبر داد و از آن موقع تاکنون که تقریبا ۵۲۰ روز می‌گذرد این نرخ برای دلار ثابت مانده و برای سایرارزها بر مبنای نرخ برابری آنها با دلار اندکی نوسان داشته است. از اواخر هفته گذشته نیز این نرخ تا ۲۴۷۷ تومان بالا رفته و تقریبا با ۱۰۲ درصد افزایش بالا آمده و ۱۲۵۱ تومان رشد یافته است. این رویه که البته باتوجه به شرایط ویژه در کشور در راستای دستیابی به «ارز تک نرخی» در پی گرفته شده است، تلاشی است تا حداقل «ارز سه نرخی» به «ارز دو نرخی» برسد. در این سطح البته قیمت دلار بازار بااین نرخ تقریبا فاصله‌ای ۸۸۳ تومانی دارد . در واکنش‌هایی که مقامات وزارت صنعت، معدن و تجارت به این خبر داشته اند مرتبا بر استفاده از نرخ دلار ۱۲۲۶ تومانی برای واردات اولویت‌های اول که دارو و کالاهای اساسی باشند، تاکید می‌شود با این حال بانک مرکزی مسیر تقویت ارز مصرفی کشور را به سمت ارز تعیین شده در بودجه سوق می‌دهد. این اتفاق البته در عین تلاش برای واقعی کردن نرخ ارز و نزدیکی به قیمت‌های بازار، اقدام مثبتی است. همچنین جلوگیری از افزایش تنش و نوسان در بازار آزاد ارز نیز در این روزها قابل‌توجه است. در واقع، کنار نهادن آرام دلار ۱۲۲۶ تومانی این روزها در مقایسه با بهمن ۹۰ که بازار واکنش شدیدی به بالارفتن قیمت ارز مرجع نشان داد، خود شرایط بهتری را نوید می‌دهد. نوسان نرخ ارز طی مهر سال ۸۹ تاکنون باعث شده تا برابری دلار آمریکا به ریال ایران بر اساس ما‌به‌التفاوت نرخ تورم ایران و آمریکا به قیمت‌های واقعی‌تری دست یابد و شرایط ناگزیر تحریم نیز فرصتی فراهم کرد تا بازار و صنعت و تجارت داخلی نیز با دلار تقریبا ۳۰۰۰ تا ۳۲۰۰ تومانی تطابق یابد. این اتفاق اگرچه فشار زیادی را بر مردم و اقتصاد کشور تحمیل کرد، اما اقتصاد کشور به واقعیت‌های مهم‌تری در برابری قدرت خرید ریال ایران نسبت به دلار آمریکا دست یافته است. این ادعا را می‌توان با توجه به افزایش شدید تقاضای خرید دلار زیر ۳ هزار تومان در بازار توسط افراد حقیقی و حقوقی و توقف تقاضای موثر در مرز ۳۴۰۰ تومان به قضاوت نشست. به هر روی بازار داخلی با تعدیل تقاضا برای واردات مازاد و بسته شدن برخی معابرآسان انتقال ارز، به قیمت‌های جدیدی برای دلار رسیده و در صورتی که در دولت جدید مکانیسمی برای برداشته شدن تحریم‌های فعلی به وجود آید، با کاسته شدن تقریبا ۱۵ درصد از ارزش فعلی ارز در بازار آزاد که عموما نوسان‌های روانی قیمت را تشکیل می‌دهد، می‌توان به یک قیمت واقعی برای دلار در محدوده ۲ هزار و ۹۰۰ تا ۳هزار تومان خوشبین بود. این در حالی است که برخی با توجه به ارقام متغیرهای پولی و تورم تا سال آینده افت قیمتی برای دلار قائل نیستند. قیمت‌های داخلی روز پنج‌شنبه، اما قیمت دلار در بازار آزاد تقریبا بر نرخ ۳۳۶۰ تومان باقی ماند. سه روز آخر هفته گذشته تقریبا این محدوده برای قیمت دلار تثبیت شده بود. یورو و پوند انگلیس البته هر یک با ۲۰ تومان افزایش به ترتیب ۴۳۹۰ تومان و ۵۱۰۰ تومان فروخته شدند. قیمت درهم امارات اما در سطح ۹۱۵ تومان ثابت بود. در بازار سکه قیمت انواع سکه با ۵۰۰۰ تومان کاهش به ترتیب یک میلیون و ۱۴۵ هزار تومان برای سکه طرح جدید، ۶۰۵ هزار تومان برای نیم سکه و ۴۰۵ هزار تومان برای ربع سکه اعلام شد. در بازار طلا نیز قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در محدوده ۱۰۴ هزار تومان ثابت ماند. بهای طلا در بازارهای جهانی بهای طلا در بازارهای جهانی روز پنج‌شنبه در سطح ۱۲۵۰ دلار در نوسان بود. دیروز اما از این سطح اندکی افت داشت. دیروز قیمت طلا تا ساعت ۱۹ (به وقت تهران) تا ۱۲۱۴ دلار پایین آمد. روز گذشته بازار طلا منتظر اعلام نرخ بیکاری ماه ژوئن در آمریکا بود. بهبود این شاخص به معنی تقویت اذهان بازارهای مالی برای برنامه توقف تدریجی خرید اوراق قرضه آمریکا است. از این رو به نظر می‌رسید که روند کاهشی قیمت طلا تا پیش از اعلام رسمی این آمار تا قبل از ساعت ۱۷ دیروز به معنی امیدها به بهبود شرایط اشتغال در آمریکا باشد. در روزهای اخیر قیمت‌های داخلی سکه و طلا بنا بر تثبیت تقریبی قیمت دلار بازار، به طور محسوسی بر روند قیمت‌های جهانی منطبق شده است. در این صورت رسیدن دوباره قیمت طلا به محدوده ۱۲۰۰ دلار می‌تواند ارزش واقعی طلای سکه را به فرض دلار ۳۳۶۰ تومانی یا در حد آن، تا ۹۵۰ هزار تومان پایین بیاورد که در بازار باید با یک اختلاف حداکثر ۱۰۰ هزار تومانی با آن در سطح یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تعدیل شود. افت قیمت طلا در بازارهای جهانی موجب تقویت طرف تقاضا شده و خریدهای کلان توسط بانک‌های مرکزی جهان قدری از افت قیمت را جبران می‌کند. با این حال خروج طلا از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ دنیا را نباید از نظر دور داشت. برنامه فدرال رزرو آمریکا برای کاهش خرید اوراق قرضه رهنی و خزانه‌داری، با تقویت شرایط اشتغال و بهبود نرخ رشد اقتصادی بستگی کامل دارد که برنانکه در نشست قبلی آن را مورد تاکید قرار داده است.

توقف رسمی قیمت‌گذاری ارز مرجع