گروه بازار پول- آمارهای جدید از افزایش تورم تولیدکننده در اقتصاد کشور خبر می‌دهد. بر اساس اطلاعاتی که به تازگی از سوی بانک مرکزی در خصوص تغییرات «شاخص بهای کالاها و خدمات تولیدکننده» در تیرماه سال‌جاری منتشر شده، نرخ تورم ماهانه، نقطه‌به‌نقطه و میانگین برای تورم تولید‌کننده در مقایسه با نرخ‌های متناظر این تورم‌ها در خردادماه، با افزایش مواجه شده‌است. جزئیات این گزارش حاکی از این است که بیشترین افزایش قیمت در بین اقلام تشکیل‌دهنده سبد کالاها و اقلام تولیدکننده، در گروه «کشاورزی، شکار، جنگلداری و ماهیگیری» بوده که به نوعی با محصولات خوراکی در ارتباط است. بر اساس اطلاعات موجود، میانگین قیمت‌های این گروه در تیرماه سال‌جاری نزدیک به ۱۰ درصد افزایش یافته‌است. برخی از کارشناسان با توجه به این افزایش قیمت‌، از تداوم تورم در اقلام خوراکی سبد «مصرف‌کننده» در ماه‌های پیش‌رو خبر می‌دهند. شتاب قیمت‌ها در تیرماه تازه‌ترین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی خبر از افزایش شتاب قیمت‌های تولیدکنندگان در تیرماه دارد. این گزارش نشان می‌دهد مقدار «شاخص بهای تولیدکننده» که به نوعی نمایانگر متوسط قیمت کالاها و خدمات تولیدکنندگان است، در تیرماه نسبت به خردادماه به میزان ۶/۳ درصد افزایش یافته که رشد قابل‌توجهی محسوب می‌شود. میزان رشد قیمت‌های تولیدی در خردادماه نسبت به اردیبهشت، معادل ۰/۲ درصد گزارش شده بود که حتی این رقم نیز رشد بالا و تورم‌زایی محسوب می‌شود. محاسبات نشان می‌دهد در صورتی که به مدت یک سال شاخص بهای کالاها و خدمات تولیدکننده در کشور با نرخی معادل نرخ تیرماه افزایش پیدا کند، رشد سالانه قیمت‌های تولیدکننده از ۵۰ درصد نیز فزونی می‌گیرد. به عبارت دقیق‌تر، در صورتی که شاخص بهای تولید‌کننده در دوازده ماه متوالی با نرخ تورمی معادل نرخ تورم تولیدکننده در تیرماه (۶/۳ درصد) افزایش یابد، تورم سالانه تولیدکننده در اقتصاد کشور به رقم ۹/۵۲ درصد خواهد رسید که میزان بالا و هشداردهنده‌ای محسوب می‌شود. این موضوع می‌تواند تا حدودی بالا بودن نرخ متوسط ماهانه تورم در تیرماه را نشان دهد. به عبارت دیگر، اگر چه ممکن است نرخ ۶/۳ درصد با نرخ ۲ درصد نزدیک به هم و با تفاوت کمی به نظر برسد، اما تکرار چنین رشدهایی در چند ماه متوالی، مجموعا به رشد بالایی در قیمت‌ها در یک بازه زمانی طولانی‌تر منجر خواهد شد. تورم تولیدکننده برخی از کارشناسان شاخص قیمت تولیدکننده را یک شاخص پیش‌نگر عنوان کرده و می‌گویند: به دلیل اینکه این شاخص به نوعی قیمت تولید در کشور را نشان می‌دهد، پس از گذشت یک بازه تاخیری، تغییرات در این شاخص (تولید‌کننده) به تغییر در کالاها و خدمات مصرفی (شاخص بهای مصرف‌کننده) منجر خواهد شد. به عبارت دیگر، تغییرات در تورم و قیمت‌های مصرفی، قبل‌تر در تغییرات تورم و شاخص بهای تولید‌کننده رخ خواهد داد؛ بنابراین می‌توان گفت تا زمانی که نرخ تورم ماهانه قیمت‌های تولیدی بالا باشد، انتظار می‌رود کماکان در ماه‌های آینده نرخ تورم (مصرف‌کننده) نیز از سطوح مشخصی پایین‌تر نیاید. بر اساس آمار منتشر شده، متوسط قیمت‌های تولید‌کننده در اقتصاد ایران در تیرماه سال‌جاری نسبت به تیرماه سال قبل، در حدود ۲/۴۳ درصد بیشتر بوده ‌است که معادل نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه برای تولیدکننده در تیرماه است. پیش از این بانک مرکزی نرخ تورم مصرف‌کننده در تیرماه سال‌جاری در حدود ۴۴ درصد گزارش شده بود. نرخ تورم نقطه به نقطه برای مصرف‌کننده در خردادماه (یعنی آخرین ماهی که قبل از آمار جدید شاخص قیمت‌های آن محاسبه شده بود) به میزان ۸/۴۲ درصد گزارش شد که آمار جدید بیانگر افزایش این نرخ از تورم در تیرماه نسبت به خرداد ماه است. همچنین، متوسط قیمت کالاها و خدمات تولیدی در دوازده ماه منتهی به تیرماه سال‌جاری در مقایسه با دوازده ماه منتهی به تیرماه سال گذشته، در حدود ۳/۳۷ درصد بیشتر بوده‌است که این نرخ نیز معادل نرخ تورم میانگین سالانه برای تولیدکننده در تیرماه است. نرخ تورم میانگین سالانه برای تولیدکننده در خردادماه امسال، معادل ۵/۳۵ درصد مشخص شده بود که آمار جدید نشان می‌دهد این نرخ نیز در تیرماه افزایشی بوده‌است. علاوه بر این، میانگین شاخص قیمت تولید‌کننده در چهار ماه نخست سال‌جاری در مقایسه با چهار ماه نخست سال گذشته، در حدود ۲/۴۲ درصد بیش از میانگین این شاخص در چهار ماه ابتدایی سال ۱۳۹۱ بوده‌است. این در حالی است که میانگین شاخص تولید‌کننده در سه ماه نخست امسال، به میزان ۹/۴۱ درصد بیشتر از رقم متوسط آن در بهار سال گذشته بود. روندی که حاکی از رشد میانگین شاخص در ماه‌های پیشین است. افزایش ۱۰ درصدی گروه‌های خوراکی گزارش منتشر شده جزئیات تغییرات قیمتی را به تفکیک گروه‌های کالایی مشخص کرده است. به این ترتیب، کالاها و خدمات تولیدکننده که در این گزارش در نظر گرفته شده، در سه گروه «اختصاصی» شامل «کشاورزی، شکار، جنگلداری و ماهیگیری»، «ساخت (صنعت)» و «خدمات» مورد تفکیک قرار گرفته و در ذیل این گروه‌ها نیز هشت گروه «اصلی» مشخص شده ‌است. این اطلاعات بیانگر این است که در تیرماه سال ۱۳۹۲، رشد قیمت گروه «کشاورزی، شکار، جنگلداری و ماهیگیری» که به نوعی با مواد خوراکی در ارتباط است، به میزان بسیار چشمگیری بالا بوده و به حوالی ۵/۹ درصد (تقریبا ۱۰ درصد) رسیده‌است. این در حالی است که به گفته بسیاری از کارشناسان، در حال حاضر در بسیاری از اقتصادهای جهان، رشد ۱۰ درصدی قیمت‌ها حتی در یک بازه زمانی یک ساله نیز رقم بسیار بالایی محسوب می‌شود و نشان‌دهنده علائم بد اقتصادی در یک کشور است. پس از این گروه، قیمت‌های گروه «ساخت (صنعت)» رشدی ۰/۱ درصدی و بهای متوسط اقلام موجود در گروه «خدمات» نیز رشدی ۲/۴ درصدی را در تیرماه تجربه کرده بود که تقریبا متعادل‌تر از قیمت گروه‌های خوراکی در سبد تولید‌کننده بوده ‌است.برخی از کارشناسان بیان کرده‌اند که روندهای اخیر در قیمت‌های تولیدکننده، ممکن است در نتیجه برخی از اثرات تاخیری در تخلیه تورم رخ داده باشد. به عبارت دیگر، بسته به فرآیند تولید هر کالا، ممکن است آثار شوک‌های قیمتی در هزینه تولید آن در بازه‌های زمانی متفاوتی تخلیه شود. این مساله ممکن است منجر به این شود که برخی از گروه‌های کالایی، دیرتر از گروه‌های دیگر اثرات تورمی را تجربه کنند. بیشترین افزایش‌ها در قیمت بر اساس گزارش جدید، در بین ۸ گروه اصلی موجود در سبد تولیدکننده، بیشترین افزایش قیمت در گروه «ماهیگیری» رخ داده که به طور متوسط، ۳/۱۲ درصد تورم را در یک ماه (تیرماه) تجربه کرده ‌است. در بین اقلام این گروه، قیمت «ماهی آب‌های جنوب» با ۴/۲۴ درصد بیشترین تورم ماهانه را داشته است. پس از این گروه، گروه «کشاورزی، شکار و جنگلداری» بیشترین تورم ماهانه را داشته که ۴/۹ درصد افزایش قیمت را داشته است. در اقلام این گروه نیز افزایش ماهانه در قیمت برخی از موارد موجود در گروه، قابل‌توجه بوده است. به عنوان مثال در تیرماه، بهای گروه «سبزی‌های ریشه‌ای» به میزان ۶/۵۳ درصد، گروه «سبزی‌های بوته‌ای» به میزان ۹/۲۵ درصد، گروه غلات به میزان ۴/۲۳ درصد و گروه «میوه‌های دانه‌دار» به میزان ۴/۱۸ درصد افزایش داشته‌است. تورم قیمت‌های تولیدی در گروه اصلی «حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات» نیز نسبتا بالا و هشداردهنده بوده و رشد ماهانه قیمت‌ها در این گروه، رقم ۵/۵ درصدی را ثبت کرده‌است. البته جزئیات تغییرات قیمتی این گروه بیانگر این است که در تیرماه، بهای «حمل‌و‌نقل‌زمینی» قابل‌توجه و به میزان ۳/۶ درصد بوده و قیمت‌های دیگر اقلام زیرمجموعه آن؛ یعنی «حمل‌ونقل زمینی» و «پست و مخابرات» رشد چندانی نداشته‌است.

پیش‌بینی تداوم تورم در اقلام خوراکی