فراز و نشیب‌ بیمه‌های عمر طی سال‌های گذشته

لیلا اکبرپور- زمانی در کشور ما صحبت از توسعه بیمه‌های عمر می‌شود که تنها ۱۳سال از رفع شبهه ربوی بودن این رشته بیمه‌ای می‌گذرد، هرچند کارشناسان درخصوص قدمت ورود صنعت بیمه به کشورمان معتقدند بیش از ۸۰سال می‌گذرد و تاسیس بیمه ایران به عنوان اولین شرکت بیمه کشور به سال ۱۳۱۴برمی‌گردد اما آنچه در تاریخ صنعت بیمه کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پایبندی به اقتصاد اسلامی در کشورمان رخ داد، کنار گذاشتن بیمه‌های عمر به خاطر شبهه ربوی بودن آن بود. در واقع تا سال ۷۳هیچ شرکت‌ بیمه‌ای در حوزه بیمه‌های عمر فعالیت نداشت و بیمه‌نامه عمر و پس‌انداز در آرشیو شرکت‌های بیمه خاک می‌خورد، این در حالی بود که تعداد کل بیمه‌نامه‌های عمر و پس‌انداز در تمامی شرکت‌های بیمه کشورمان به ۴۰هزار عدد نمی‌رسید و طی سال‌های ۶۳تا ۷۳نیز عملا هیچ بیمه‌نامه‌ عمر و پس‌اندازی صادر نشد.تا اینکه در اواخر سال ۷۳ و رفع سوءتفاهمات درخصوص مسایل شرعی بیمه عمر و پس‌انداز این بیمه‌نامه احیا و توسط شرکت بیمه‌ آسیا اولین بیمه‌نامه صادر شد. ۱۰سال گذشت و همان بیمه‌نامه در بهار سال ۸۴ سررسید شد، ضمیری مدیرعامل بیمه آسیا در آن روز با اشاره به اینکه شبکه فروش ومدیریت اجرایی بیمه عمر و پس‌انداز مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده‌اند گفت: از آنجا که تمامی مردم تخصص و تجربه کافی را برای سرمایه‌گذاری و خرید سهام در بازار سرمایه ندارند بنابراین می‌توانند با داشتن سرمایه‌های اندک، رسالت سرمایه‌گذاری را تحت پوشش بیمه‌های عمر وپس‌انداز به شرکت‌های بیمه بسپارند واین اجازه را بدهند که بیمه‌گران از جانب آنها در طرح‌ها و پروژه‌های کم ریسک و سوداور سرمایه‌گذاری کنند. او افزود: اگر به دنبال تشویق مردم برای به‌کارگیری صحیح از منابع و پس‌اندازهای اندک برای تامین آتیه خود هستیم ارایه سرویس و خدمات مطلوب و صدور بیمه‌نامه متناسب با شرایط افراد بهترین راه ممکن است. ضمن آنکه هر چه بیمه‌های عمر و پس‌انداز در کشور توسعه یابد موجبات رونق بخش‌های مختلف اقتصادی را فراهم می‌سازد. اما بیمه مرکزی معتقد بود با توجه به رکود بورس و کاهش نرخ سودهای بانکی و اوراق مشارکت از ۱۷ به ۵/۱۵درصد، پیش‌بینی آینده بسیار مشکل خواهد بود و بهتر است بیمه‌های بازرگانی در این مورد محافظه‌کارانه عمل کنند.آیت‌ کریمی، معاون وقت طرح و توسعه بیمه مرکزی نیز در سال ۸۵ اعلام کرد.توسعه بیمه‌های عمر و پس‌انداز باید توسط بخش‌خصوصی صورت گیرد و قدرت سوداگری بالای این بخش را مهم‌ترین دلیل برای گفته‌اش ذکر کرد. او در خصوص محافظه‌کاری بیمه مرکزی در خصوص توسعه بیمه‌های عمر در کشور توضیح داد: بیمه مرکزی به تبع تعهدات شرکت‌های بیمه دارای تعهد است، بیمه مرکزی موظف است از ایفای تعهدات بیمه‌گران در سال‌های دور اطمینان داشته باشد و بداند سرمایه‌‌گذاری ذخایر حق بیمه‌های عمر در مسیری جریان دارد که سال‌های آینده مشکلی در تامین منابع نخواهند داشت. او ورود بخش خصوصی به صنعت بیمه را مغتنم شمرد و قدرت مانور بیشتر این بخش را در امر سرمایه‌گذاری یک عامل مهم در جهت توسعه بیمه‌های عمر شمرد.

معاونت طرح و توسعه بیمه مرکزی طی سال‌های ۸۵ و ۸۶ با طرح‌های جدید بیمه‌‌های عمر و تشکیل سرمایه بیمه‌های خصوصی موافقت و مجوز آنها را صادر کرد.

در این گزارش نظر مدیر بیمه اشخاص بیمه ایران که قرار است کماکان به صورت دولتی در کشورمان فعالیت کند و مدیران بیمه‌های اشخاص چند شرکت بیمه خصوصی را در خصوص توسعه بیمه‌های عمر جویا شده‌ایم که در ادامه می‌آید:

تبلیغات مشترک

حمید بایگان، مدیر عامل بیمه‌های اشخاص بیمه ایران نبود کارگروه مشترک تحقیق در خصوص بیمه‌های زندگی در صنعت بیمه را یکی از دلایل عمده توسعه نیافتگی بیمه‌های عمر اعلام کرد و گفت: تحقیق و بررسی بازارهای بین‌المللی و نیازسنجی مناطق مختلف کشور از نظر شرایط اقلیمی، اجتماعی و اقتصادی و ارائه طرح‌های متناسب با نیازهای بازار از برنامه‌هایی است که باید طی سال‌های گذشته انجام می‌گرفت و برای توسعه بیمه‌های عمر یک ضرورت است.

او افزود: البته این مساله معلول نبود و یا کمبود آکچوئر و نیروهای متخصص محاسبات فنی بیمه‌های عمر در کشورمان است.

بایگان ادامه داد: امروز در دنیا محاسبان متخصص فنی بیمه‌های عمر از جایگاه خاصی برخوردارند و عرضه بیمه‌های عمر به بازار مستلزم کار کارشناسی شده این افراد است.

مدیر بیمه‌های اشخاص بیمه ایران با بیان اینکه توسعه فروش بیمه‌های عمر ارتباط مستقیمی با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد گفت: هرگونه تزلزل در وضعیت نرخ بهره، عدم ثبات اقتصادی، بی‌ثباتی پول و رشد نرخ تورم از موارد بازدارنده توسعه بیمه‌های زندگی به شمار می‌روند.

بایگان خاطرنشان کرد: هیچ‌کس آمادگی خرید بیمه‌ عمر را ندارد اما همه آمادگی آن را دارند که بیمه عمر به آنها فروخته شود.

او ادامه داد: تبلیغات و اطلاع‌رسانی در خصوص بیمه‌های عمر نقش ارزنده‌ای در توسعه بیمه‌های عمر دارد و بیمه مرکزی با مشارکت شرکت‌های بیمه باید گام اساسی را در جهت توسعه فرهنگ بیمه‌های عمر بردارد.

به گفته او تبلیغ یک شرکت بیمه در خصوص بیمه‌های عمر به سود سایر شرکت‌های بیمه نیز خواهد بود.

او همچنین یادآور شد: شبکه فروش مطمئن و آگاه می‌تواند نقش ا ساسی را در جهت توسعه فروش ایفا کند و فروش بیمه‌های عمر توسط بانک‌ها و موسسات مالی راهی آسان و ارزان برای دسترسی به این بیمه‌نامه است.

بایگان تاکید کرد: بازنشستگان در کشور ما از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند و عرضه بیمه‌های مستمری به ویژه مستمری مادام‌العمر می‌تواند شرایط مناسبی را برای افراد پیر در دوران بازنشستگی فراهم کند.

آینده روشن بیمه‌های عمر در ایران

فریدون خلیلی، مدیر بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری بیمه‌ کارآفرین نیز در خصوص توسعه بیمه‌های عمر در کشور گفت: با این گفته که توسعه بیمه‌های زندگی در ایران پیشرفتی نداشته است مخالفم، چرا که این رشته از بیمه در مقایسه با وضعیت اقتصادی کشور اتفاقا از پیشرفت قابل ملاحظه‌ای برخوردار بوده است.

او با بیان این که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب صدور بیمه‌نامه عمر و پس‌انداز به طور کامل متوقف و پس از سال‌ها تلاش و تحقیق دوباره از سال ۷۳ احیا شد، یادآور شد: زمانی که بیمه آسیا اقدام به فروش اولین بیمه‌نامه عمر و پس‌انداز پس از سال‌ها طرد شدن آن کرد کمتر کسی جسارت صحبت در خصوص بیمه‌های عمر و پس‌انداز را داشت.

خلیلی ادامه داد:‌ بیمه‌های دولتی ظرف ۱۳ سال گذشته پیشرفت خوبی را در جهت توسعه بیمه‌های عمر در کشور داشتند و شرکت‌های بیمه خصوصی با طرح‌ها و برنامه‌های جدیدی برای توسعه هر چه بیشتر این بیمه‌نامه گام‌های موثری را برداشتند.مدیر بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه بیمه کارآفرین خاطر نشان کرد: بیمه‌های زندگی در ایران آینده روشنی دارد و تنها کمی صبر می‌خواهد در حالی که جمعیت ۷۰میلیون نفری در سراسر کشور پراکنده هستند تنها با فعالیت در پایتخت نمی‌توان بیمه‌های عمر را توسعه داد.خلیلی ادامه داد: جمعیت ایران طی ۱۰ تا ۲۰ سال گذشته ۲ برابر شده اما ظرفیت و قدرت شرکت‌های بیمه هنوز توان پوشش این ظرفیت را ندارد.

او گفت: بیمه‌های عمر براساس آمار مرگ و میر طراحی شده و پرداخت خساراتی که به وقوع پیوسته خود بهترین دلیل برادعای بیمه‌گران است تحویل چک خسارت به بازمانده بیمه شده بهترین ابزار برای فرهنگ‌سازی است.

خلیلی خاطر نشان کرد: کسی که بیمه عمر می‌خرد یعنی به طور مجانی مسوولیت خود را در قبال خانواده خود تحت پوشش قرار می‌دهد.

برای مجانی بودن آن دلیل دارم، زیرا کسی که بیمه‌نامه عمر خرد طی سال‌ها حق بیمه می‌پردازد و در پایان دوره حق‌بیمه‌های پرداختی را علاوه‌بر سودی مناسب پس می‌گیرد. او ادامه داد: در حالی که هیچ یک از رشته‌ها به این شکل نیست شما اگر خودرو خودتان را بیمه کنید چه خسارت بگیرید و چه نگیرید حق بیمه به شما برگشت داده نمی‌شود اما در بیمه‌های عمر به این شکل است.مدیر بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه بیمه کارآفرین درخصوص اینکه مردم برای خرید بیمه‌نامه عمر آن را با سپرده‌گذاری در بانک‌ها مقایسه می‌کنند، گفت: در حالی که بیمه‌ها هیچ گاه در رقابت با بانک‌ها نیستند، بانک‌ها کار خود را انجام می‌دهند و بیمه‌ها مشتریان خود را دارند. سپرده‌گذاری در بانک برای کوتاه‌مدت مناسب است در حالی که افراد با خرید بیمه‌نامه عمر و تشکیل سرمایه وجوه اندک خود را ماهیانه به طور اقساط پرداخت می‌کنند و در پایان دوره آنها را به اضافه مشارکت در منافع دریافت می‌کنند.

همچنین فتنه ریحانلو مدیر بیمه‌ای اشخاص بیمه پارسیان در خصوص توسعه بیمه‌های عمر در کشور گفت: اطلاعات مردم از مزایای بیمه‌های عمر اندک است و بیمه مرکزی با مشارکت شرکت‌های بیمه در امر اطلاع‌رسانی و تبلیغات باید چاره‌اندیشی کنند.او افزود: جمع‌آوری اندوخته‌های ناچیز مردم و استفاده از آنان در جهت توسعه اقتصادی کشور هنر است و شرکت‌های بیمه برای توسعه بیمه‌های عمر باید این هنر را داشته باشند.

خانم ریحانلو یادآور شد: بیمه‌نامه عمر و پس‌انداز، بیمه‌نامه‌ای برای استفاده خریدار نیست بلکه هدیه‌ای به اعضای خانواده برای تامین نیازهای آنان در سال‌های دور است، شاید با پس‌انداز ماهی ۷۰هزار تومان نتوان سرمایه قابل‌توجهی را برای سال‌های آتی جمع‌آوری کرد اما با خرید یک بیمه‌نامه عمر و پس‌انداز یا تشکیل سرمایه می‌توان پوشش بیمه و سرمایه قابل‌قبولی را خریداری کرد.

او ادامه داد: بیمه پارسیان با هدف جذب قشر متوسط اجتماع و تامین آینده آنان از نظر اقتصادی اقدام به ارائه طرح جدیدی کرد.

ریحانلو خاطرنشان کرد: کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی و به تبع آن نرخ سود سپرده‌گذاری موجب خواهد شد تا مردم پول‌های خود را از بانک‌ها خارج کنند و این زمانی است که بیمه‌ها باید با عرضه بیمه‌نامه‌های مناسب این اندوخته‌ها را جذب کنند و اجازه این که سرمایه‌های مردم از چرخه اقتصادی خارج و به سوی بازار زیر زمینی رود را ندهند.او گفت: در واقع مردم با خرید بیمه‌نامه‌های عمر سرمایه‌های خود را هدف‌دار می‌کنند و می‌توانند آینده روشنی را به خانواده خود هدیه دهند.او در خصوص طرح‌ بیمه پارسیان گفت: طرح بیمه عمر و تشکیل سرمایه این شرکت با در نظر گرفتن ضریب افزایش رشد نرخ تورم و کاهش ارزش سرمایه را طی سال‌های آتی پوشش می‌دهد و جذابیت آن را برای خریدار بیشتر می‌کند.

او یادآور شد: مردم از خرید بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه استقبال خوبی دارند.

پوشش نرخ تورم

حسن صدریه، مدیر بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه بیمه سامان نیز گفت: بیمه‌های عمر با حرف توسعه نمی‌یابد بلکه باید وارد مرحله اجرا شد و طرح‌های نوین را متناسب با نیازهای مردم به بازار عرضه کرد.

او افزود: بیمه‌های عمر برای توسعه نیازمند همکاری و حمایت بیمه مرکزی است و این نهاد نظارتی برای گسترش فرهنگ بیمه به ویژه رشته عمر باید دست شرکت‌های بیمه را برای رقابت بازگذارد.

صدریه ادامه داد: خود مردم از طرحی که پاسخگوی نیازشان نباشد استقبال نمی‌کنند و قطعا به سوی بیمه‌ای می‌روند که چشم‌انداز روشنی را پیش روی آنها بگذارد.

مدیر بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه بیمه سامان خاطر نشان کرد: فروش بیمه عمر موجب افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور و جذب سرمایه‌های اندک مردم و به کارگیری آنان برای رشد اقتصادی خواهد شد.

او گفت: اغلب بیمه‌نامه‌های عمر ۱۰ساله صادر می‌شود و یک شرکت بیمه برای ۱۰سال مسوول سرمایه‌گذاری ذخایر حق بیمه‌های عمر است، بنابراین یک زمینه مناسب برای سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی در کشور فراهم می‌شود.

وی عنوان کرد: اکثر بیمه‌نامه‌های بزرگ که دارای حق بیمه‌های زیادی است به صورت اتکایی به شرکت‌های خارجی واگذار می‌شود اما در بیمه‌های عمر ریسک کوچک است و سرمایه‌ها ماهانه به شرکت‌های بیمه‌ واریز و از آنجا در چرخه اقتصادی مصرف می‌شود.

او بار دیگر خواستار فراهم شدن زمینه‌های قانونی توسعه بیمه‌های عمر توسط بیمه مرکزی شد و گفت: بازار ظرفیت سقف بیمه‌نامه‌های عمر و تشکیل سرمایه بیشتر از ۱۰۰میلیون تومان را دارد.

صدریه درخصوص طرح عمر و تشکیل سرمایه بیمه سامان متذکر شد: این طرح نرخ تورم را پوشش می‌دهد و کارشناسان برای معاینات اولیه پزشکی به منازل اعزام می‌شوند تا بیمه‌گزار به راحتی بیمه‌نامه خود را خریداری کند.

افزایش تعهدات بیمه عمر

عبدالرضا طباطبایی مدیر بیمه‌های اشخاص بیمه توسعه نیز بر نبود شناخت کافی افراد از مزایای بیمه‌های زندگی تاکید کرد و گفت: بیمه‌گران باید در جهت ارتقای دانش و شناخت افراد از این رشته بیمه‌ای چاره‌اندیشی کنند.

او افزود: افراد برای خرید بیمه‌نامه‌ عمر معتقدند سرمایه‌ای که خریداری می‌شود در سال‌های آتی ارزش فعلی را ندارد و باتوجه به نرخ تورم در کشور پیش‌بینی آینده مشکل خواهد بود.طباطبایی ادامه داد: بیمه توسعه برای پوشش نرخ تورم طرحی را به بازار عرضه کرد که سقف تعهدات طی سال‌های آتی افزایش می‌یابد.

طباطبایی گفت: در سال اول و دوم سقف تعهد ۲میلیون تومان است و از سال سوم ۵۰درصد سرمایه اولیه به آن اضافه می‌شود و تعهد ۳میلیون تومان با همان حق بیمه خواهد بود، همچنین در سال چهارم سرمایه ۴میلیون و در سال پنجم این سرمایه ۵میلیون تومان محاسبه خواهد شد.

او ادامه داد: در این طرح چنانچه شخص دچار نقص عضو دائم شود از پرداخت حق بیمه‌ معاف شده و خود شرکت بیمه آن را پرداخت می‌کند.مدیر بیمه‌های اشخاص بیمه توسعه گفت: بخش‌خصوصی برای پوشش نرخ تورم و جلوگیری از کاهش ارزش پول، طرح‌های خوبی را در بازار عرضه کرده‌اند که فروش آن منجر به رونق اقتصادی خواهد شد.