داوود جعفریان قطب‌آبادی

در شماره ۱۳۰۰ روزنامه دنیای‌اقتصاد صفحه ۱۳ مطلبی تحت عنوان لطفا نرخ سود تسهیلات بانکی را افزایش دهید!! به قلم اینجانب به چاپ رسید که باتوجه به نقد چاپ شده در شماره ۱۰۳۴ صفحه ۱۲، ضمن قدردانی از نویسنده محترم، لازم می‌‌دانم توضیحاتی جهت تکمیل و رفع ابهام ارائه کنم: ۱- هدف اینجانب از نوشتن آن یادداشت و ارائه جدول مربوط، رد یا قبول فرمول جدید نبوده بلکه دقیقا شفاف‌سازی و نشان دادن این بود که فرمول جدید محاسبه سود بانکی، آن طور که برخی عزیزان از جمله مدیر عامل محترم بانک ملی فرموده‌اند «دقیقا همانند فرمولی قبلی»(۱) نیست یا آن طور که به نظر مدیر عامل محترم بانک تجارت رسیده، «مشتریان از فرمول جدید استقبال»(۲) نخواهند کرد (به علت پرداخت سود بیشتر نسبت به فرمول فعلی) یا آنگونه که قائم مقام محترم همین بانک بیان فرموده‌‌اند «همان روش قبلی را ادامه»(۳) نمی‌دهد و اینکه اینگونه عادی جلوه دادن موضوع چیزی را عوض نمی‌کند.

۲ - فرمول مورد استفاده در بانک‌های دولتی سال‌ها است که مورد استفاده قرار گرفته و در طول این مدت نیز تلاشی جدی برای تغییر آن و جایگزینی فرمول جدید صورت نگرفته است. حتی تا قبل از دستور رییس جمهور در مورد کاهش نرخ سود، اعضای شورای پول و اعتبار اجرای فرمول جدید را منوط به تایید شورای نگهبان و رفع شبهه ربوی بودن آن کرده بودند ولی با اعلام سخنگوی شورای نگهبان مبنی بر عدم اظهار نظر در این مورد ناگهان همه شبهه‌ها رفع و فرمول جدید توسط بانک مرکزی جهت اجرا اعلام شد.

سوال این است که اگر رییس جمهور مصوبه اولیه شورای پول و اعتبار (تثبیت نرخ سود بانکی) را تایید می‌کرد آیا باز هم این همه اصرار و عجله برای تغییر فرمول در بانک‌های دولتی وجود داشت؟ این است که نگارنده معتقد است فرمول جدید (صرف نظر از درست یا نادرست بودنش) فن بدل و جایگزینی است که برای جبران کاهش دستوری نرخ سود ارائه شده است و این مساله را ارائه کنندگان آن هم کتمان نمی‌کنند.

۳ - در این که این فرمول جدید با فرضیات واقعی‌تر نسبت به فرمول فعلی روش بهتری را برای محاسبه نرخ سود ارائه می‌کند با نویسنده موافقم ولی آیا به هر حال از منظر مشتری اجرای این فرمول باعث افزایش کل سود دوران تقسیط نسبت به فرمول فعلی خواهد شد یا خیر؟ از دیدگاه مشتری مهم نیست بانک از چه روشی برای محاسبه نرخ سود استفاده می‌کند (سالانه، ماهانه، قدیم، جدید، ساده مرکب) حتی برای او مهم نیست در کشورهای دیگر نرخ سود سپرده و تسهیلات را به چه روشی محاسبه می‌کنند بلکه آنچه برای مشتری عادی مهم است این است که به عنوان مثال برای یک وام ۲۰۰میلیون ریالی با نرخ سود ۱۲درصد و مدت بازپرداخت ۱۵ سال با فرمول فعلی جمعا سودی معادل ۱۸۱میلیون ریال و با فرمول جدید بیش از ۲۳۲میلیون ریال سود باید پرداخت کند. (قسط ماهانه هم با فرمول فعلی ۲۱۱۶۶۶۷ و با فرمول جدید ۲۴۰۰۳۳۶ ریال خواهد بود).

کدام مشتری است که با این شرایط از فرمول جدید استقبال کند؟!

۴ - در مورد «اهمیت زمان» و «ارزش ثانیه‌ها در عصر الکترونیک» و «نقش زمان در تولید سود» هم با نویسنده گرامی موافقم ولی اجازه بدهید صحبت در مورد«ارزش وقت» را به جایی که صحبت از «بانک» علی‌الخصوص از نوع دولتی و به ویژه مبحث «گرفتن تسهیلات» نباشد واگذار کنیم!

۵ - اگر همه نگرانی‌ها صرفا مربوط به اشکالاتی است که فرضیات روش محاسبه در فرمول فعلی دارد و مطرح شدن فرمول جدید جایگزینی برای جبران کاهش درآمد بانک‌ها ناشی از کاهش دستوری نرخ سود نیست، جا دارد که یک بار دیگر دو مساله «نرخ سود» و «فرمول محاسبه» به صورت یکپارچه و توامان در شورای پول و اعتبار مورد بررسی

قرار گیرد.

چرا که نرخ‌های ۱۲ و ۱۳درصد مصوب، با فرض و در زمان اجرای فرمول فعلی مورد تایید رییس‌جمهور قرار گرفته‌اند و در صورت اجرای فرمول جدید در بانک‌های دولتی برای وام‌های با مدت بازپرداخت بیش از ۸سال نه تنها نرخ سود در سال ۸۶ کاهش نمی‌یابد، بلکه نسبت به سال گذشته افزایش نیز خواهد یافت(۴) و این بدین معنی است که دستور رییس‌جمهور مبنی بر کاهش نرخ سود در سال ۸۶ که در نهایت منجر به مصوبه شورای پول و اعتبار شد به صورت نامریی نقض شده است. تکلیف این «نافرمانی نامریی چیست؟

۱ -روزنامه دنیای اقتصاد،۲۷تیر ۸۶ (شماره ۱۲۹۰) صفحه ۱۲

۲ -روزنامه دنیای اقتصاد، ۱۱تیر ۸۶ (شماره ۱۳۰۴) صفحه ۱۳

۳ - روزنامه دنیای اقتصاد، ۹مرداد ۸۶ (شماره ۱۳۰۰) صفحه ۱۳، توضیح اینکه موارد ۲ و ۳ بعد از نوشتن یادداشت اینجانب، اتفاق افتاده است و اشاره به آنها تاییدی است بر ادعای تلاش برای عادی جلوه دادن موضوع فرمول جدید!

۴ - روزنامه دنیای اقتصاد، ۹مرداد ۸۶ (شماره ۱۳۰۰) صفحه ۱۳ جدول انتهای یادداشت مورد بحث

Jaatareian.d@nisoc.ir