نظام مالی بیمه های دولتی از سال آینده شفاف تر می شود

لیلا اکبرپور- در حالی که رشد تولید حق بیمه در کل صنعت بیمه طی سال ۸۴ در مقایسه با سال ۸۳ معادل ۲/۲۴درصد بود، تولید حق بیمه در بیمه دانا طی مدت مذکور رشد ۱۸/۲۸درصدی داشت و ذخایر پایان سال دانا ۹۶۷میلیارد ریال بود. در‌عین‌حال، بیمه دانا توانست ۸۷/۲۶واحد نسبت خسارت خود را کاهش دهد. این در حالی بود که تعداد بیمه‌نامه‌های صادره در این شرکت ۴۵/۲۰درصد افزایش داشت و سهم دانا از بازار بیمه را به ۴۱/۹درصد رساند. به‌رغم افزایش سهم بیمه دانا از حق بیمه‌های دریافتی، این شرکت توانست سهم خود را از خسارات پرداختی کاهش دهد.

درخصوص عملکرد بیمه دانا و برنامه‌های آتی این شرکت گفت‌وگویی را با شمس وهابی مدیرعامل بیمه دانا انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید:

رقابت را در صنعت بیمه کشورمان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مبنای اولیه بیمه ایجاد اعتماد بین بیمه‌گر و بیمه‌گزار است، رقابت در ادبیات کلاسیک اقتصادی دارای مفروضات و مفاهیم مشخص و قواعد خاص خود است. در بازار رقابتی کامل یک کالا باید همگن باشد، تعداد فروشنده و خریدار آن زیاد باشد و اطلاعات در مورد کالا کاملا شفاف و قابل دسترس باشد تا بازار آن را بتوان رقابتی تعریف کرد. همچنین در سطح ملی دستگاه‌هایی باید حضور داشته باشند تا عملیات رقابت را نظارت کنند و قوانین ضد انحصار نیز حاکم باشد. بر اساس این تعریف چنانچه بخواهیم فعالیت بیمه‌گری را در بازار بیمه‌ای کشور ارزیابی کنیم و به رقابت در صنعت بیمه نگاه کنیم، متوجه می‌شویم صنعت بیمه کشور ما با محیط رقابتی فاصله دارد.

به نظر شما این فاصله زیاد را باید چگونه پیمود؟

در گام اول باید بخشی از قوانین و مقررات مورد بازنگری قرار گیرد، به طوری که فضای مقرراتی فعالیت بیمه‌ای برای همه شرکت‌ها یکسان شود و همچنین این رقابت قاعده‌مند شود تا به وضعیت مطلوب برسد. نظریه پردازانی همچون مایکل پورتر اظهار می‌دارند رقابت غیرقاعده‌مندی که منجر به جنگ قیمت‌ها شود می‌تواند به صنعت آسیب جدی وارد کند و طرف عرضه را دچار اختلال کند. براساس گفته‌های اخیر مسوولان صنعت بیمه کشورمان، قرار است نظام تعرفه به تدریج جای خود را به نظام نظارت مالی بدهد که در نتیجه موجب ایجاد نظم و شفافیت برای رقابت سالم‌تر در عرضه و تقاضای بازار بیمه‌ای می‌شود.درکنار تغییر نظام تعرفه‌ای طبعا روش و تکنیک‌های کنترل و نظارت نیز تغییر خواهد کرد.

واگذاری سهام بیمه‌های دولتی آسیا، البرز و دانا به بخش‌خصوصی در چه مرحله‌ای است؟

در راستای اجرای بند ج سیاست‌های کلی اصل ۴۴ بخشی از سهام ۳شرکت بیمه دولتی آسیا، البرز و دانا به بخش‌خصوصی واگذار می‌شود، در این مورد حوزه معاونت بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی با تشکیل کارگروه‌هایی مقدمات اولیه آن را فراهم می‌کند، که یکی از مراحل اولیه خصوصی‌سازی شفاف‌سازی نظام مالی شرکت‌های بیمه با توجه به ۲ قاعده تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها و استاندارد شماره ۲۸ سازمان حسابرسی است که باید از سال ۸۶ اجرایی شود. به هر صورت برای الزامات قانونی ناظر بر خصوصی سازی اخیرا لایحه‌ای نیز تنظیم شده است که در صورت تصویب می‌تواند راهنمای عمل بنگاه‌ها از جمله بنگاه‌های بیمه‌ای باشد.

چنانچه استاندارد شماره ۲۸ در شورای‌عالی بیمه مطرح شود، شرکت‌های بیمه باید چه اقداماتی را انجام دهند؟

این استاندارد موجب یک دگرگونی نسبی در صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه می‌شود، با تصویب آن در شورای عالی بیمه شرکت‌های بیمه موظفند صورت‌های مالی خود را بر این اساس تنظیم کنند که منجر به شفافیت بیشتر خواهد شد. با توجه به آنکه یکی از الزامات خصوصی سازی، شفافیت‌های صورت مالی است، این اقدام گام مهمی محسوب خواهد شد. صورت‌های مالی بیمه دانا منتهی به پایان سال ۸۴ در شهریور ماه سال‌جاری مورد تصویب مجمع قرار گرفت و به لحاظ استانداردهای حسابرسی این شرکت در وضع مطلوب‌تری نسبت به سال قبل قرار داشت.

بیمه دانا گزارشی از مجمع عمومی اعلام نکرد، این شرکت چه وضعیت مالی دارد؟

صورت‌های مالی بیمه دانا منتهی به پایان سال ۸۴ در شهریور ماه سال‌جاری مورد تصویب مجمع قرار گرفت، از نکات قابل توجه صورت‌های مالی شرکت آن بود که سپرده‌های بیمه دانا نزد بانک‌ها در پایان سال ۸۴ نسبت به ۸۳ بیش از ۴۵‌درصد رشد داشت. همچنین با توجه به گزارش حسابرس و نظر مجمع با تاکید بر حجم ذخایر بالا و با احتساب ذخایر معوق شرکت به مبلغ یک‌هزار و ۳۸۴‌میلیارد ریال و نیز استانداردهای جدید حسابرسی، صورت‌های مالی سال ۸۴، وضعیت شرکت را مثبت ارزیابی کرد. از طرف دیگر طبق مصوبه مجمع قرار شده است بر اساس الزامات برنامه سوم و چهارم توسعه بخش‌هایی از دارایی‌های بیمه دانا که هنوز تجدید ارزیابی نشده است تجدید ارزیابی شود. همچنین مجمع تصویب کرد که شرکت صورت‌های مالی ۶ ماه اول امسال را ارائه کند و در جهت اجرای این مصوبه برای اولین بار صورت‌های مالی ۶ ماه سال‌جاری را ارائه کرده است.

برای بهبود عملیات بیمه‌گری در شرکت بیمه دانا چه برنامه‌ای دارید؟

اهم برنامه‌های در دست اجرای بیمه دانا در سال ۸۵ عبارت است از:

۱ -ارائه خدمات بیمه‌ای غیرحضوری در بخش درمان.

۲ -ارائه گسترش سیستم اتوماسیون از طریق ایجاد شبکه آنلاین خسارت در کلیه شعب و ایجاد شبکه صدور آنلاین در ۱۹مرکز.

۳ -تفویض اختیارات به شعب استانی.

۴ -رتبه‌بندی نمایندگان و شعب.

۵ -تاسیس دو مرکز جدید برای پرداخت خسارت در تهران و چند شعبه و باجه جدید در کشور.

۶ -توسعه شبکه نمایندگی.

لطفا از عملکرد بیمه دانا بگویید؟

براساس آمار ۸ ماه اول امسال بیمه دانا، تولید حق بیمه معادل یک‌هزار و ۳۲۰میلیارد ریال بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از رشد ۲۹درصدی برخوردار است، همچنین بیمه دانا از ابتدای سال‌جاری تا پایان آبان ماه معادل ۹۵۶میلیارد ریال خسارت پرداخت کرده است که از نظر خسارات پرداختی نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد ۱۱درصدی دارد. همچنین براساس آمار سال ۸۴ بیمه دانا توانست به‌رغم افزایش سهم از حق بیمه‌های دریافتی در بازار بیمه کشور سهم خود را از خسارات پرداختی کاهش دهد.

از برنامه‌های آتی بیمه دانا بگویید؟

از برنامه‌های ما که پایلوت آنها از اول دی ماه عملیاتی شده است سیستم ارائه خدمات غیرحضوری رشته درمان است که از طریق آن فرآیند پذیرش بیمار در مراکز درمانی به شکل ساده‌تری طی می‌شود و بیمار می‌تواند بدون مراجعه به شعب شرکت از طریق تلفن اطلاعات را به شعب منتقل کرده و کارشناسان شرکت مرحله بستری شدن و درمان او را در مرکز پزشکی در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام دهند. همچنین بیمه‌شدگان پس از ترخیص از بیمارستان نیازی ندارند که به شعبه مراجعه کنند و کارشناسان پس از محاسبه و کنترل مدارک بیمارستان که در اختیارشان قرار گرفته چک هزینه را در مکان مورد نظر بیمه‌گزار به او تحویل خواهند داد. از آنجا که ارائه سرویس فوق فشار زیادی به سیستم می‌آورد طرح فوق ابتدا در تهران عملیاتی می‌شود و سپس به تدریج کل کشور در این طرح قرار می‌گیرند.

توسعه شبکه نمایندگی از طریق تکمیل رده‌بندی نمایندگان فعلی و گسترش آنان در مناطقی که پتانسیل عملیات بیمه‌ای را دارند از اولویت‌های بیمه دانا است که به طور تدریجی شرکت از طرق مختلف مانند درج آگهی در مطبوعات کار جذب نمایندگان جدید را آغاز می‌کند، معتقدم یک شرکت بیمه با پشتوانه شبکه قوی نمایندگی می‌تواند فعالیت‌های خود را گسترش دهد و همانطور که اشاره شد حدود اختیارات شعب افزایش داده شد که در آینده باز هم توسعه می‌یابد و بیمه دانا به موازات توانمندسازی نیروها، از نظر اتوماسیون نیز کارآمدتر شده و برنامه‌ای برای صدور تمام رشته‌های بیمه‌ای از طریق سیستم جامع نرم‌افزاری در دست اجرا دارد به طوری که به تدریج همه رشته‌ها به صورت آنلاین توسط شعب و نمایندگان صادر می‌شود.

البته اکنون بیمه‌نامه رشته بدنه اتومبیل و شخص ثالث با سیستم اتوماسیون و تحت وب صادر می‌شود و در نظر داریم مدیریت خسارت در شرکت را نیز از طریق همین سیستم انجام دهیم تا دقت،‌ نظارت و سرعت به شکل مطلوب‌تری انجام شود.

آقای وهابی براساس آخرین آمار منتشره از سوی بیمه مرکزی ایران ضریب خسارت رشته اعتبار رشد قابل توجهی داشته است، شما چه راهکاری برای مقابله با رشد ضریب خسارت رشته اعتباری پیشنهاد می‌کنید؟

براساس این بیمه عمدتا، تسهیلات بانک‌ها و نیز مطالبات شرکت‌هایی که کالا و محصولات خود را به صورت اقساطی به فروش می‌رسانند در برابر خطر عدم وصول مطالبات تحت پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرد.

همه بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری و شرکت‌هایی که براساس قرارداد فروش تنظیمی، عملیات فروش‌های اعتباری را انجام می‌دهند، می‌توانند برای اطمینان از وصول مطالبات و تضمین سرمایه خود از پوشش بیمه‌ای یاد شده استفاده کنند.

افزایش ضریب خسارت عمدتا از عدم پیش‌بینی تمهیدات لازم در کنترل ریسک‌ها متناسب با افزایش هزینه مبادلاتی در هر مقطع زمانی است و از طرف دیگر کمبود اطلاعات از سیستم‌های فروش و اعتبار دهنده‌ و نیز تغییرات در نسبت (معوقات تسهیلات به کل تسهیلات) برمی‌گردد و برای جلوگیری از خسارت یا کاهش ضریب خسارت قرارداد‌های بیمه اعتباری باید برخی اقدامات را انجام داد:

۱ - اعتبارسنجی از مشتریان و اعتبارگیرندگان قبل از پرداخت وام و یا اعطای تسهیلات اعطایی

۲ - اخذ وثیقه معتبر از اعتبارگیرندگان

۳ - شناسایی دقیق ضامنان اعتبارگیرندگان قبل از پرداخت وام

۴ - پیگیری کار‌های مربوط به بازیافت خسارت‌های پرداخت شده از اعتبارگیرنده یا ضامنان وی

۵ - افزایش توان کارشناسان حقوقی به منظور امکان بازپرداخت خسارت و تسریع در این خصوص

۶ - تعیین نرخ متناسب با افزایش ریسک

آیا فکر نمی‌کنید بحث مدیریت ریسک در صنعت بیمه ما در حاشیه قرار گرفته است؟

مدیریت ریسک بحث مهمی است و تمام بیمه‌گران به آن اذعان دارند، اما فقدان نرخ رقابتی در برخی از رشته‌‌ها امکان مطالعات و محاسبات بیمه‌ای را کاهش می‌دهد و این امر همراه با کمبود اطلاعات و داده‌ها و تحلیل ریسک‌ها زمینه مطالعات و محاسبات بیمه‌ای (آکچوئری) را که مبنای محاسبه ریسک است بسیار کمرنگ کرده است. اگر مدیریت ریسک بخواهد در شرکت‌های بیمه پا بگیرد مبنای آن این است که برای هرریسک و برای هر خسارت ارزیابی صورت گیرد، ریسک آنالیز شود و متکی بر تحلیل ریسک حق بیمه واقعی برآورد و از بیمه‌گزار دریافت شود، اما از آنجا که شرکت‌های بیمه کشورمان براساس آیین‌نامه شورای عالی بیمه باید در نظام تعرفه فعالیت کنند و بحث آکچوئری و مدیریت ریسک به درستی انجام نمی‌شود، بسیاری از صاحبنظران معتقدند آزادسازی تدریجی تعرفه و شناور شدن نرخ‌ها موجب خواهد شد مدیر یک ریسک نقش موثری پیدا کند و حق بیمه به‌طور منطقی تعیین و دریافت شود.

بیمه دانا اولین شرکت بیمه‌ای کشورمان بود که توانست گواهینامه مدیریت ریسک را دریافت کند، آیا اکنون در شرکت شما این بحث به خوبی اجرا می‌شود؟

این موضوع همچنان جزو خط‌مشی‌های شرکت است و شرکت دائما سعی دارد در این خصوص خود را به وضع مطلوب‌تری برساند.

بیمه دانا برای ارائه بیمه‌های خرد برنامه‌ای دارد؟

بیمه‌های خرد موضوعی است که اکنون در حوزه برنامه و تحقیقات بیمه دانا در دست بررسی است و عملیاتی شدن منوط به نتایج به دست آمده از تحقیقات است.

با توجه به تحریم‌های احتمالی علیه ایران در خصوص واگذاری اتکایی چه نظری دارید؟

با توجه به جزء الف بند ۱۳ قطعنامه، صنعت بیمه مشمول تحریم نمی‌شود و بحث اتکایی باید به روان بگردد مگر اینکه آمریکا و اروپایی‌ها بخواهند علاوه بر بند‌های قطعنامه‌ عملیاتی انجام دهند که این موضوع غیرمحتمل نیست، ازاین‌رو صنعت بیمه به دنبال ارتقای توان ملی برای قبول ریسک‌های بیشتر است. در این خصوص اخیرا جلسه‌ای در سندیکای بیمه‌گران مطرح شد و قرار شد کمیسیونی در این خصوص فعالیت کند، از طرف دیگر وزارت اقتصاد و بیمه مرکزی نیز موضوع تقویت توان نگهداری داخلی و نیز افزایش توان بیمه اتکایی را در دستور کار خود قرار داده است. البته جابه‌جایی اتکایی‌ها از حوزه‌های آمریکا- اروپایی به سایر نقاط جهان نیز از جمله راهکار‌های در پیش‌رو است. بنابراین تحریم احتمالی تاثیر عملیاتی کمتری بر صنعت بیمه خواهد داشت اما ممکن است منجر به افزایش نرخ‌ها شود.