دلار را با یورو عوض کنیم؟

بررسی‌ روند یکساله ارزش دلار، حاکی است ارزش این ارز در برابر یورو از ابتدای امسال تا کنون بیش از ۲/۱۱‌درصد کاهش یافته و در ادامه این روند در هفته گذشته به پایین‌ترین رقم خود طی بیست ماه اخیر رسید. در عین حال ارزش دلار در برابر پوند انگلیس نیز به پایین‌ترین رقم خود در ۱۴ سال اخیر رسیده است. در شرایطی که کاهش ارزش دلار موجبات کاهش قدرت خرید کشورهای عضو اوپک از جمله ایران را نیز فراهم کرده و معلوم هم نیست این وضعیت تا کی ادامه یابد، تصمیم‌گیری مقامات اقتصادی کشور برای تبدیل ذخایر ارزی به ارزی غیر از دلار اقدامی شایسته است یا خیر، بحثی است که پاسخ آن را باید به متخصصان امر سپرد.

تغییر سبد ارزی، اقدامی به نفع ایران

بیژن بیدآباد یک کارشناس پولی، بانکی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، اظهار داشت: پیش‌بینی آینده دلار، نشان می‌دهد که این ارز دچار ریسک بالایی است، لذا اقدام بانک مرکزی ایران برای تغییر سبد ارزی کشور، صحیح بوده و به نفع کشور است.

وی افزود: سابقه فعالیت دولت‌های اخیر آمریکا نشان داده که این کشور همواره در تشنجات بین‌المللی نقش داشته، لذا این موضوع، در بی‌ثباتی و پر نوسانی دلار موثر بوده است.

این کارشناس پولی و بانکی ضمن تایید عمل بانک مرکزی ایران در تبدیل دلار به ارزهای دیگر اظهار داشت: تبدیل سبد به یک ارز همانند یورو شیوه قابل قبولی نیست، بلکه باید براساس محاسبات ریسک ارزها،‌ ترکیبی از ارزهای مختلف را در سبد ارزی نگه داریم. وی افزود: در این روند لازم است، ریسک وزنی سبد حداقل و بازدهی بهره‌ای وزنی سبد حداکثر شود.

این کارشناس پولی و بانکی در خصوص پیامدهای تغییر‌ترکیب ذخایر خارجی ایران گفت: این اقدام با ضرر زدن به دلار و به نفع یورو و سایر ارزهای معتبر، عملا شیوه‌ای را از لحاظ اقتصاد سیاسی مطرح می‌سازد که چنانچه سایر کشورها نیز در همین راستا عمل کنند، فشار اقتصادی زیادی بر کشور آمریکا وارد خواهد شد.

وی افزود: حجم بسیار زیادی از نقدینگی آمریکا در خارج از این کشور در حال گردش است و از سویی نیز هستند بسیاری از بانک‌های جهان که ذخایر ارزی خود را به صورت دلار نگه می‌دارند، در این شرایط تمایل اکثریت به ارزی غیر از دلار به ضرر آمریکا است.

بیدآباد افزود: با سرایت تصمیم ایران به سایر کشورها، اجبارا حجم زیادی از دلارها به آمریکا باز خواهد گشت و عرضه زیاد دلار در این کشور، عملا به بروز فشارهای تورمی و تغییرات عمده در نرخ برابری دلار با سایر ارزها منجر خواهد شد.

بیدآباد، در پاسخ به این سوال که آیا تلاش آمریکا و دولت های متحد آن، به افزایش نرخ دلار در آینده منجر نخواهد شد، گفت: گرچه اقدامات آمریکا و طرفین تجاری آن در جهت ایجاد ثبات در نرخ برابری دلار خواهد بود، ولی واقعیت این است که سیاست‌گذاران اقتصادی، ثبات یک ارز را برای بلند مدت دنبال نمی‌کنند.

وی افزود: چراکه از یک سو، هزینه ایجاد ثبات برای یک ارز مانند دلار در مدت طولانی می‌تواند سنگین باشد و از سوی دیگر، بی ثباتی یا ریسک سیاسی به شرایط نااطمینانی در برابری ارز خاصی منجر شود.

این کارشناس پولی و بانکی اضافه کرد: به عبارت دیگر، کشورهای متحد یا طرف‌های تجاری آمریکا و همچنین صاحبان ذخایر دلاری گرچه برای تثبیت نرخ دلار تلاش خواهند کرد، ولی عملا این کمک نمی‌تواند برای مدتی طولانی دوام داشته باشد.

اعتماد به دلار، یک رفتار عادتی

این کارشناس پولی، بانکی در خصوص عادتی بودن اعتماد به دلار گفت: عادت به اینکه همواره از دلار به عنوان یک ارز قابل اعتماد در سطح جهانی استفاده شود، در ایران به وقوع پیوسته است.

وی افزود: بنابراین، بانک‌ها و تجار ایرانی و همچنین طرف‌های خارجی آنها، بر روال معاملاتی با دلار خو گرفته‌اند.

رفتار سیاسی آمریکا و آینده دلار

بیدآباد، در خصوص پیش‌بینی آینده دلار گفت: در اینکه دلار قوی و قدرتمند است، شکی نیست، ولی شرایط پیش آمده در عرصه بین‌المللی، می‌تواند افزایش ریسک برابری دلار با سایر ارزها را به دنبال داشته باشد. وی افزود: آنگونه که پیش‌بینی می‌شود، آتیه رفتار سیاسی آمریکا با ایران و خاورمیانه به طور کلی در‌ هاله‌ای از ابهام است و هنوز نمی‌توان نحوه مداخلات آمریکا در منطقه را در آینده‌ترسیم نمود.

این کارشناس پولی، بانکی اضافه کرد: همین موضوع، ریسک نامطمئنی را در آتیه ارزش دلار به انتظار نشسته است.

بیدآباد چنین نتیجه گرفت: دلایل و شرایط مذکور و احتمال تحریم اقتصادی ایران می‌تواند زمینه‌هایی را بیش از پیش برای ایران به وجود آورد که ارتباط معاملاتی خود را با دلار کمتر نماید و ذخایر ارزی خود را به صورت‌ترکیبی از سایر ارزهای خارجی نگه دارد.

اقدام سمبلیک ایران در تبدیل ذخایر ارزی خود از دلار به سایر ارزها و همچنین حمایت سایر کشورها از این اقدام، توانایی فشار آوردن به اقتصاد آمریکا را خواهد داشت.

جایگزینی یورو اقدامی سنجیده

علی یاسری دیگر کارشناس پولی، بانکی نیز گرچه در مجموع با بحث تبدیل ذخایر ارزی به ارزی غیر از دلار موافق است و اقدام مدیران اقتصادی کشور را در این روند تایید می‌کند ولی آن را منوط به یک بررسی همه جانبه در قالب پیش‌بینی نوسانات احتمالی قیمت دلار و سایر ارزها در آینده نزدیک و میان مدت و... می‌کند.

وی با توجه به حرکت مشابه کشورهایی مانند چین و امارات در کاهش دلار در سبد دارایی‌های ارزی شان و همچنین احتمال تحریم و ایجاد اشکال‌های از سوی آمریکا بر سر راه مبادلات دلاری کشور تاکید می‌کند.کاهش ارزش دلار در وضعیت اقتصادی فعلی آمریکا تا حدی به شرایط سیاسی آن و همچنین بخشی از رکود حاکم بر بازار مسکن و رکود سرمایه‌گذاری‌ها باز می‌گردد و شرایط پایداری نیست.

افزایش ارزش دلار تا دوسه ماه آینده

این کارشناس اقتصادی بر خلاف بیدآباد، آینده دلار را چندان در ابهام نمی‌بیند و معتقد است که صاحبان ذخایر ارزی و همچنین طرف‌های تجاری آمریکا (مانند چین، کره جنوبی، ژاپن سنگاپور، مالزی، ‌اندونزی، تایوان و چند کشور دیگر)، مانع از ادامه کاهش ارزش دلار خواهند بود. وی پیش‌بینی می‌کند که این کشورها مقابل این کاهش‌ها بیکار ننشینند و برای ایجاد ثبات دلار تلاش کنند، چراکه وارد شدن ضربات اقتصادی به این کشور، به نفع طرفین تجاری آن نیست.

براساس برآورد یاسری، بانک‌های مرکزی آمریکا، اروپا و ژاپن در بازار ارزهای بین‌المللی دخالت خواهند کردو با خرید دلار مانع از کاهش بیشتر ارزش این ارز خواهند شد.

این کارشناس پولی، بانکی افزود: علت این کار نیز در منافع کشورهایی چون اروپا و ژاپن و کشورهای مشابه نهفته است، چرا که با پایین آمدن ارزش دلار، دیگر این کشورها برای صادرات کالاهای تولیدی خود به آمریکا به عنوان یک بازار مصرف وسیع، با مشکل روبه‌رو خواهند شد که این مساله قطعا به نفع آنها نیست.

وی به دخالت‌های بانک مرکزی ژاپن در بازار ارزهای بین‌المللی اشاره کرد و گفت: این کشور با دخالتی که در بازار نمود، نسبت کاهش دلار در برابر ین را تا حدی کنترل کرد که با این حساب، تا چندی دیگر بانک مرکزی اروپا نیز برای حفظ بازارهای خود در آمریکا، قطعا به یک اقدام جدی دست خواهد زد.

یاسری، بر خلاف بیدآباد پیش‌بینی می‌کند که دلار آمریکا با دخالت‌های کشورهای مذکور، در آینده نزدیک یا میان مدت به شرایط مطلوب خود دست می‌یابد.

تغییر سبد ارزی لازم بود

مهدی تقوی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، مانند سایر کارشناسان، اقدام بانک مرکزی را تایید می‌کند و حتی معتقد است که ضرر فعلی ناشی از این اقدام با توجه به گران بودن یورو و افزایش مجدد آن، در بلندمدت جبران خواهد شد.

وی با این استدلال که چنانچه پیش‌بینی مدیران اقتصادی کشور از آینده بازار ارزی جهان این است که دلار در موضع ضعف در مقابل یورو قرار خواهد گرفت معتقد است، تبدیل ذخایر ارزی کشور بهتر از دلاری نگهداشتن آن است.

تقوی، با یاد آوری اینکه تجربه نشان از رو به رشد بودن یورو دارد و از سویی نیز کشورهایی مانند چین در تلاش برای تبدیل ارز خود از دلار به ارز مذکور هستند، توصیه می‌کند در این شرایط ایران نیز ذخایر خود را در قالب سایر ارزهای قوی مثل یورو نگهداری کند.

وی با توجه به پایین بودن میزان واردات یا صادرات ایران (حداکثر ۴۶‌میلیارد دلار) در مقابل حجم مبادلات جهانی، پیش‌بینی می‌کند که تحقق تصمیم اخیر، به کاهش بیش از پیش دلار آمریکا و افزایش قیمت یورو در بازارهای جهانی منجر نخواهد شد. عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است، این تصمیم بیش از آثار اقتصادی دارای بار و اثرات سیاسی در سطح جهانی است.