خبرگزاری فارس- بانک مرکزی اعلام کرد: با توجه به حجم بسیار اندک بن خرید کالا در مقایسه با میزان نقدینگی جامعه، بانک مرکزی لزومی به نظارت بر توزیع بن کالا توسط فروشگاه‌های زنجیره‌ای نمی‌بیند. بانک مرکزی جمهوری اسلامی در خصوص جایگاه بن در سیستم پولی کشور توضیح داد: اگر هر آنچه را که به عنوان وسیله مبادله مورد قبول مردم باشد پول بنامیم، معمولا به جز اسکناس و مسکوک و سپرده‌های جاری که به صورت چک قابل انتقال هستند، بقیه انواع دارایی‌ها را نمی‌توان پول نامید.

بانک مرکزی افزود: البته پول علاوه بر کارکرد مبادلاتی دارای دو کارکرد معیار سنجش و ذخیره ارزش نیز هست به علاوه، دارندگان پول به منظور حفظ قدرت خرید خود، سعی می‌کنند پول خود را در مدتی که به آن نیاز ندارند به دارایی‌های دیگری تبدیل کنند. این بانک تصریح کرد: در تبدیل‌پذیری پول به دارایی‌ها، با دو نوع دارایی مواجه می‌شویم. یک بخش شامل دارایی‌هایی است که از قدرت نقد‌شوندگی بالایی برخوردارند. بخش دیگر شامل دارایی‌های ثابت و با دوام است. از نقد‌شونده‌ترین دارایی‌ها می‌توان به شبه پول اشاره کرد که انواع حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌های مدت‌دار را شامل می‌شود.

بانک مرکزی با اشاره به این که شبه پول نزدیک‌ترین جانشین برای پول است، افزود: بعد از تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا در نظام بانکداری ایران شبه پول اقلام جدیدی را نیز شامل شد که از جمله سپرده‌های پس‌انداز به سپرده‌های کوتاه‌مدت و سپرده‌های ثابت به سپرده‌های بلند‌مدت تبدیل شده و در کنار این دو قلم، سپرده‌های پس‌انداز قرض‌الحسنه بر اساس موازین شرع مطرح شد که همگی قسمتی از شبه پول را تشکیل می‌دهند.

به گفته بانک مرکزی پیش‌پرداخت اعتبارات اسنادی، سپرده ضمانت‌نامه‌ها، پس‌انداز‌ کارکنان بانک‌ها، پیش‌پرداخت معاملات و وجوه بازنشستگی کارمندان نیز بخش دیگری از شبه پول را تشکیل می‌دهند.

بانک مرکزی تصریح کرد: بن خرید کالا در حقیقت نوعی شیوه پرداخت متفاوت سازمان‌ها و دستگاه‌ها به کارکنان خود محسوب می‌شود. سازمان‌های مختلف با توزیع بن خرید کالا بین کارکنان خود نوعی کمک غیرنقدی به آنها می‌کنند که در کنار مزد و حقوق پرداختی به آنها می‌تواند در بهبود و ارتقای سطح معیشتی آنها از یک سو و نیز افزایش انگیزه کاری و افزایش بهره‌وری کارکنان از سوی دیگر موثر باشد.

این بانک افزود: این کمک غیرنقدی در واقع ایجاد نوعی قدرت خرید می‌کند که با فروش بن‌ها توسط کارکنان به سایر افراد جامعه تا حدودی قابلیت‌ جا به جا شدن میان افراد مختلف را دارد، لذا بن خرید کالا، در بین سه کارکرد پول کارکرد مبادلاتی را در سطح محدودی نیز دارا است.

بانک مرکزی تاکید کرد: اما از آنجا که این بن‌ها در حجم محدودی توزیع می‌شوند و منبع تامین اعتبار آن نیز بودجه دستگاه‌های مربوط است، انتشار آنها تاثیر مستقیم بر گسترش پایه پولی نداشته و اثر آن بر نقدینگی نیز خنثی خواهد بود.

بر این اساس در شرایط کنونی با توجه به حجم بسیار اندک این گونه بن‌ها در مقایسه با میزان نقدینگی موجود در جامعه، لزوم نظارت بانک مرکزی مطرح نمی‌باشد. بدیهی است در صورت پرداخت گسترده‌تر این بن‌ها در آینده و تاثیر‌گذاری آن در سطح کلان، ضرورت اتخاذ تدابیر نظارتی از سوی بانک مرکزی نیز مطرح خواهد شد.