مصطفی اسماعیل‌نیا

در شرایط امروزی کسب و کار، عواملی چون ناپایداری محیط، تخصصی شدن حوزه‌های کسب و کار، رقابتی شدن، ضرورت استقلال فعالیت‌های تخصصی وابسته، ایجاد ارتباط درونی بین یک زنجیره ارزش آفرینی برای مشتریان، .... کاهش فشارهای رقابتی و سرانجام کسب سهم بیشتری از بازار و مشتریان و امکان ورود به بازارها و فعالیت‌های جدید و سودآور؛ موجب شده است که بانک‌ها تشکیل شرکت‌ها و موسسات وابسته به خود را در قالب شرکت مادر تخصصی(هلدینگ) مورد توجه قرار دهند.

هلدینگ یا شرکت مادر، شرکتی است که با هدف اعمال کنترل و مدیریت بر شرکت‌های تابعه، اکثریت یا اقلیت سهام در یک یا چند شرکت را در اختیار می‌گیرد. باید توجه داشت که شرکت هلدینگ نوعا اکثریت سهام شرکت‌های تابعه را دارا است، در حقیقت شرکت هلدینگ، ستاد فرماندهی شرکت‌های تابعه است. بنابراین، باید دارای بینشی وسیع از کسب‌و‌کار شرکت‌های تابعه باشد تا بتواند شرکت‌های تحت فرمان خود را در مسیر ارزش‌آفرینی ‌و هم‌افزایی به‌طور کارآمد هدایت و رهبری کند. واقعیت این است که در شرکت‌های هلدینگ امکان استفاده از منابع بین شرکت‌ها و به اشتراک گذاشتن توانمندی‌ها، صرفه‌جویی در مقیاس و در عین حال قدرت انعطاف‌پذیری بالا خصوصا در شرکت‌های هلدینگ تخصصی، مزیتی است که در شرایط برابر، شرکت‌های دیگر از آن بی‌بهره‌اند. البته قدرت انعطاف‌پذیری و واکنش در برابر تغییرات محیطی بستگی به سبک ارتباطی هلدینگ با شرکت‌های تابعه دارد. پس می‌توان عنوان کرد که هلدینگ همزمان دو هدف به ظاهر متناقض را دنبال می‌کند: هم دوست دارد بزرگ باشد و هم انعطاف پذیر. به عبارتی هم از مزیت‌های سازمان بزرگ مانند منابع وسیع و هم از مزیت‌های سازمان کوچک؛ یعنی انعطاف‌پذیری بالا بهره می‌برد. حال تفکر هلدینگ در بانک‌ها می‌تواند منجر به استفاده بهینه از توانمندی‌های بانک‌ها، افزایش اثربخشی و کارآیی مدیریت، انعطاف‌پذیری در مقابل رقبا، ارزش آفرینی برای مشتریان، تکمیل زنجیره محصولات و خدمات، متنوع سازی منابع درآمدی و توزیع ریسک، بهره‌گیری از فرصت‌ها و مزیت‌های بازار و کاهش ریسک و سرانجام چیره شدن بر مشکلات، تداوم حیات و رقابت در سطح بالاتر و فعالیت در عرصه ملی و بین‌المللی گردد. با توجه به ضرورت استفاده از فرصت‌ها و مزیت‌های استراتژیک فوق الذکر، بانک‌ها در راستای پیاده‌سازی استراتژی ایجاد موسسه مالی مادر تخصصی(هلدینگ)، اقدام به ایجاد و گسترش شرکت وابسته به بانک در داخل و خارج از کشور نموده‌اند. بانک‌ها امیدوارند با حرکت به سوی تشکیل موسسه مالی مادر تخصصی (هلدینگ) و با خدمات و همچنین با گسترش فعالیت‌های خود در کشورهای خارجی و اقدام لازم در این زمینه‌ها، بتوانند زمینه دسترسی مشتریان خود را به خدمات و محصولات در اقصی نقاط جهان فراهم نماید. در این مسیر بانک‌ها با وارد نمودن تفکر مثلث (بانک، بورس و بیمه) در قالب هلدینگ به ارائه خدمات جامع و متنوع سپرده‌پذیری، اعطای وام، بانکداری سرمایه‌گذاری، کارگزاری اوراق بهادار و کالا و مدیریت سرمایه‌گذاری و ارائه محصولات و خدمات بیمه‌ای به مشتریان پرداخته و مزایای زیادی کسب نمایند که اغلب بانک‌های تجاری بزرگ در دنیا به سمت آن حرکت نموده‌اند. با توجه به رقابت موجود در بین بانک‌های خصوصی و دولتی، مجوزهای جدید بانک‌های خصوصی و تخصصی شدن فعالیت بازارسرمایه، ضرورت ایجاد هلدینگ خدمات مالی و اقتصادی برای بانک‌ها اثبات شده است. حال هلدینگ به عنوان نوگرایی مالی در حوزه‌های بانکداری، آزادی عمل بیشتری برای نهادهای مالی فراهم آورده است، زیرا بانک‌ها این امکان را یافته‌اند که هم در محدوده‌های بزرگ‌تری از کشورها فعالیت کنند و هم انواع مختلف فعالیت‌های مالی را ارائه نمایند. لذا انتظار می‌رود مشتریان بانک‌ها با انتخاب بانک مورد نظر بتوانند مجموعه‌ای از خدمات مربوط به بازارهای مالی از جمله امور پرداخت پولی و ارزی، بیمه، اوراق بهادار، لیزینگ و.... را دریافت نمایند.

Esmaeelnia_mostafa@yahoo.com