خبر
تشکیل کنسرسیوم پی اس پی‌ها
(با بررسی مدل‌های بین‌المللی مالی و حقوقی پرداخت الکترونیک)
با توجه به تفاوت‌های بازار پرداخت الکترونیک در ایران و وظایف و فعالیت‌های بازیگران اصلی صنعت پرداخت الکترونیک کشور با سایر کشورها، تلاش شده است که با واکاوی مدل‌های بین‌المللی و بعضا منطقه‌ای، راهکارهای ممکن برای توسعه و هدایت این بازار بررسی و تبیین شود.
(با بررسی مدل‌های بین‌المللی مالی و حقوقی پرداخت الکترونیک)
با توجه به تفاوت‌های بازار پرداخت الکترونیک در ایران و وظایف و فعالیت‌های بازیگران اصلی صنعت پرداخت الکترونیک کشور با سایر کشورها، تلاش شده است که با واکاوی مدل‌های بین‌المللی و بعضا منطقه‌ای، راهکارهای ممکن برای توسعه و هدایت این بازار بررسی و تبیین شود.
بدین منظور در ابتدا به بررسی کلی طرح تشکیل مگاپی اس‌پی‌ها در ایران و لزوم پیاده سازی آن و سپس به تفاوت‌های موجود در بازار ایران و سایر کشورها پرداخته شده است. ادامه این مبحث نیز به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی فعالیت اصلی صنعت (Merchant Acquiring) یعنی «برون‌سپاری‌ها» و نهایتا تشریح نحوه تشکیل کنسرسیوم‌های بین‌المللی میان شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ جهانی و ترسیم مسیر پیش روی صنعت پرداخت الکترونیک کشور برای ورود به بازارهای جهانی، اختصاص دارد.
طرح تشکیل مگاپی اس پی چیست
گفته می‌شود هدف اصلی از تشکیل مگاپی اس پی‌ها اجرای مدل‌های تجربه شده بین‌المللی و اصلاح مسیر طی شده از طریق تجمیع پایانه‌های فروش و جلوگیری از رقابت‌های غیرصحیح کنونی است. در حال حاضر، در تمامی کشورهای توسعه یافته، حداکثر دو یا سه شرکت ملی یا بین‌المللی ارائه دهنده خدمات پرداخت وجود دارد که شبکه بانکی کشورهای مذکور با عقد قرارداد با این شرکت‌ها از سرویس‌های ایشان استفاده کرده و هیچ بانکی به دنبال ایجاد شبکه‌های اختصاصی خویش با صرف هزینه‌های موازی نیست.
طرح تشکیل مگا پی اس پی‌ها در اروپا و آمریکا به این علت که پایانه فروش به Merchant فروخته شده (یادر ازای دریافت اجاره ماهانه در اختیار وی قرار می‌گیرد) و می‌بایست بابت هر تراکنش نیز مبلغی بپردازد و عملا هیچ تولیدکننده یا Merchant Acquirer نمی‌تواند وی را راضی به نصب بیش از یک پایانه فروش نماید؛ اساسا جایگاهی ندارد. بنابراین رقابت بین تولیدکنندگان POS یا Merchant Acquirerها برای ارائه سرویس‌های ارزش افزوده انحصاری یا برآورده‌سازی نیازهای خاص مشتریان خود (روی POS) و قانع نمودن Merchant به خرید سیستم POS جدید و جایگزینی آن با مدل قبلی است.
برون سپاری: چالش اصلی صنعت Merchant Acquiring
هزاران بانک به طور مثال در آسیا و پاسفیک وجود دارند که خدمات صدور کارت یا ایجاد شبکه پذیرندگی را انجام می‌دهند و عمدتا به Visa و Master Card و به ندرت به سایر برندها تعلق دارند. بیشتر این بانک‌ها از برنامه‌های (Platform) اختصاصی خویش برای صدور و پذیرش کارت استفاده می‌کنند و از این بین تعداد کمی نیز می‌توانند امیدوار باشند که به اهداف اقتصادی خود برای سود‌آوری پروژه‌ها دست یابند.
آنها اخیرا به طرز چشمگیری متوجه نیاز خود به برون‌سپاری شده اند. علت اینجا است که بانک‌ها برای حضور در عرصه رقابت می‌بایست تمامی‌انواع ارزش‌های افزوده‌ای که یک PSP می‌تواند ارائه کند را فراهم آورند؛ به این امید که مجموع این فعالیت‌ها به افزایش حجم تراکنش‌های پذیرندگان و حفظ ارتباطات فی مابین آنها منجر شود. در حالی که برون‌سپاری فعالیت‌های پروسس دیتا می‌تواند به بانک‌ها اجازه دهد به ایجاد ارزش افزوده و نوآوری‌های بیشتر برای مشتریان خود بپردازند.
چالش‌های برون سپاری
در برخی نقاط مالکیت بانک‌های محلی بر شبکه Merchantها تاکنون در مقابل برون سپاری به شرکت‌های مستقل مقاومت کرده‌اند اگر چه POSهایی که اغلب به وسیله بانک‌ها مالکیت می‌شوند، از لحاظ تئوری می‌توانند بانک‌ها را به طور مستقیم به یکدیگر متصل کنند به طور مثال در سنگاپور قرار است که ارتباط از طریق فقط یکی از بانک‌های Acquirer انجام شود و با پیاده‌سازی این پروژه بانک می‌تواند برای هر تراکنش از سایر بانک‌ها کارمزد بخواهد. به عبارت دیگر برای فراهم کردن سود برای مشتریان بانک‌ها، سه بانک از اصلی‌ترین بانک‌های پذیرنده که اتفاقا از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کارت نیز هستند، ملزم می‌شوند منافع دارندگان کارت خود را در قالب طرح‌های تخفیف لحاظ نمایند؛ مجموع این دلایل به اضافه ضرورت پیاده‌سازی این طرح‌ها، موجب می‌شود که مدیریت پایانه‌های فروش به لحاظ فنی به شرکت‌های دیگری برون‌سپاری شود.
پیچیدگی این پروژه آنجا است که درصدهای مختلف تخفیف را روی پایانه‌های فروش بانک‌های مختلف پیاده‌سازی نمایند، در حالی که به گفته فعالان این صنعت ارتباطات داخلی و بین بانکی برای بانک‌ها ارزش چندانی ندارند.
این مسائل منجر به ایجاد روندی شده است که Merchantها پایانه‌های فروش خود را مستقیما از تولیدکنندگان POS خریداری و از نرم افزارهای آنها استفاده کنند. این نوع بخش‌بندی بازار با سیاست‌های دولت برای ایجاد شبکه واحد پرداخت جهت حمل و نقل عمومی، عوارض راه‌ها و... مغایرت دارد، بنابراین تلاشی برای ایجاد یک پلت‌فرم امن مشترک در جهت از بین بردن بازار آشفته کارمزدها آغاز گردیده است.
آینده صنعت پرداخت الکترونیک (Merchant Acquiring)
در حال حاضر تغییرات مهمی در بخش Acquirer این صنعت در حال وقوع است که برخی از نتایج آن عبارتند از: هزینه کمتر بهای تراکنش‌ها، محصولات سطح بالاتر و... از سوی دیگر شرکت‌های بین‌المللی به بازارهای محلی راه پیدا کرده‌اند که این پروسه اغلب با مشارکت Acquirer Bankها، صاحبان مشاغل کارت (مثل Visa وMaster Card) یا تولیدکنندگان نرم‌افزارها (که راه را برای دسترسی ایشان باز می‌کنند) محقق می‌شود.
مثال:
• رستوران‌ها: تولیدکنندگانی نظیر UCR، ثبت‌کننده دریافت وجه نقد را مستقیما به یک فراهم‌کننده پرداخت نظیرFirst Data متصل می‌کنند.
• بیمارستان‌ها: شرکت‌هایی نظیر Micros و ... POSهایی را با قابلیت اتصال به سیستم مرکزی پذیرش هتل‌ها و بیمارستان‌ها نصب می‌کنند که در این حالت اطلاعات روزانه صورت‌حساب فرد با میزان اعتبار وی مقایسه می‌گردد.
• برخی Merchantها قابلیت پرداخت با نرخ رایج محل سکونت مشتری را برای درک بهتر وی از میزان وجه پرداخت شده دارند. در واقع POS پروسه تبدیل نرخ ارز را انجام می‌دهد.
• خرده فروش‌ها:
در این حوزه یک فرآیند PC- Base ایجاد شده که مخصوص فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره ای است. اطلاعات خریدهای هر فرد به طور مستقیم به Payment Processor ارسال می‌گردد که شامل نوع خرید، هزینه‌ها، عملکرد شاخص‌ها و... است و اطلاعاتی نظیر سوابق خریدار و هشدارهای لازم به فروشگاه ارسال می‌شود.
کنسرسیوم‌های بین‌المللی خدمات پرداخت
تشکیل کنسرسیوم‌ها در کشورهای توسعه یافته یا بعضا در حال توسعه به دلیل رعایت اصول اولی‌های همچون فروش POS به Merchantها یا دریافت اجاره ماهانه از ایشان و دوری جستن از ایجاد فضایی مشابه وضعیت کنونی ایران (چندین پایانه فروش در هر فروشگاه) عموما با هدف توسعه بازارهای فعالیت به کشورهای دیگر اتفاق می‌افتد.
در این بین برخی شرکت‌های بین‌المللی نظیرGlobal Payment و First Data با تشکیل کنسرسیوم با شرکت‌ها و بانک‌های منطقه‌ای، مجوز ورود به بازارهای داخلی آن کشورها را به دست آورده و از امکانات ایشان نظیر شبکه پایانه‌های فروش و... استفاده می‌کنند.
نحوه همکاری در بازارهای کشورهای مختلف حتی برای شرکت‌های یکسان، متفاوت است و طیف وسیعی از فروش POS در بازار محلی تا فعالیت به عنوان پشتیبان و فراهم‌کننده خدمات مورد نیاز پروسس دیتا برای بانک‌های Acquirer را در برمی‌گیرد. در ادامه برخی از مدل‌های تشکیل کنسرسیوم‌های بین‌المللی واکاوی گردیده است:
کمپانی Global Payment) GP)
GP با مشارکت فی مابین GP (۵۶درصد) و HSBC (۴۴درصد)
برای فعالیت در منطقه آسیا و پاسیفیک تشکیل شده که HSBC مرحله پردازش دیتا را انجام داده و GP به عنوان یکی از فراهم‌کنندگان اصلی پرداخت الکترونیک در دنیا، مالکیت و مدیریت شبکه مربوط به Merchantها برای HSBC در 10کشور آسیایی را برعهده خواهد داشت.
Acquirerها برای حضور در بازار هر کشور در منطقه آسیا، به مجوز جداگانه‌ای نیاز دارند که طی مشارکت با شرکت‌های منطقه‌ای آن را به دست می‌آورند. اکنون GP می‌تواند یک مزیت را به صورت یکپارچه به مشتریان خود پیشنهاد کند که به طور کامل به سوئیچ‌های مستقر در آمریکا متصل هستند. GP همچنین می‌تواند در تعقیب اهداف بلند مدت خود به بازارهای آسیایی وارد شده و با تولیدکنندگان سخت‌افزار و نرم‌افزار برای یافتن استراتژی‌های اختصاصی همکاری کند.
کمپانی Merchant Solutions
در سال ۲۰۰۷ با مشارکت First Data (۵۶درصد) و Standard Bank یا SB (۴۴درصد) تشکیل شده است. این کمپانی به وسیله SB عملیات تسویه حساب را انجام می‌دهد و First Data در زمینه Merchantها، عملیات فروش POS، درصدهای تخفیف که به یک Merchant پیشنهاد می‌گردد، پروسس دیتا، مدیریت ریسک و نحوه تعامل با صاحبان مشاغل کارت (Visa و Master Card) فعالیت می‌کند.
در این مدل، مزیت Merchant Solutions آن است که با اتکا به توانایی‌های صاحبان خود، می‌تواند به ابداع و نوآوری بپردازد: اموری مثل گزارش‌دهی و تحلیل اطلاعات، POSهای هوشمند، افزایش قدرت پروسس دیتا و تولید محصولات جدید.
First Data یک سیستم شامل سوئیچ جهانی پرداخت را در اختیار دارد. همچنین بیش از ۱۷ سال است که در بازار استرالیا شناخته شده و هم اکنون به عنوان یک Merchant Acquirer یا بعضا شریک تجاری در کشورهایی مثل چین، مالزی، سنگاپور و کره‌جنوبی فعالیت می‌کند.
کمپانی Planet Payment
فعالیت این شرکت عموما در زمینه فراهم‌سازی بسترهای پرداخت الکترونیک برای صاحبان مشاغل کارت (Visa و Master Card) و نگهداری ارتباطات فی‌مابین طیف وسیعی از بانک‌های Acquirer است. همچنین محصولات ویژه‌ای را برای شرکت‌های اصلی بازار پرداخت الکترونیک تولید می‌کند نظیر سوئیچی در آسیا که یک سرویس یکپارچه را برای هتل‌داران و فروشندگان فراهم می‌آورد. این سوئیچ قابلیت دریافت تراکنش از طیف وسیعی از سخت افزارهای POS (با برندهای مختلف) را دارد. این سیستم به Merchantها امکان می‌دهد که با دسترسی به اطلاعات کارت‌های اعتباری افراد در سیستم‌های یکپارچه خود، امکان پذیرش و کاهش ریسک کلیه کارت‌های اعتباری را علاوه بر کارت‌های نقدی داشته باشند.
منابع:
Merchant Acquiring , by Capco
Card Payment in Asia , by KPMG
First Data.com
Global Payment.com
* معاون مالی و اداری شرکت ایران کیش
ارسال نظر