بازار بیمه ایران از منظر عضو شورای رقابت بررسی شد
بازار بیمه کشور دستخوش لیدری بیمه ایران است
لیلا اکبرپور- یک عضو شورای رقابت می‌گوید: رابطه لیدری - پیروی در بازار بیمه کشورمان برقرار است و مقرر شده تا شورای رقابت، رقابت را در تمام بخش‌های اقتصادی دنبال کند تا از ایجاد و اجرای انحصار در بازار اقتصادی کشورمان جلوگیری شود. براساس برنامه‌های شورای رقابت، اگر بنگاهی اقتصادی قیمت‌گذاری تهاجمی انجام دهد، یعنی در مقطعی از زمان قیمت محصولات یا خدمات ارائه شده خود را کاهش داده تا از این طریق رقبای خود را از بازار حذف کند و پس از آن به صورت انحصاری اقدام به فعالیت کند شورای رقابت باید جلوی فعالیت این بنگاه را بگیرد، بنابراین انحصارشکنی هدف اصلی شورای رقابت است.
عباس آخوندی عضو شورای رقابت در نشستی به بررسی بازار بیمه کشورمان از منظر شورای رقابت پرداخت و به سوالات
دنیای اقتصاد در این خصوص پاسخ داد، که در ادامه می‌خوانید:
آقای آخوندی، بازار رقابتی چگونه بازاری است؟
بازار رقابتی دارای دو ویژگی کلی است، اول اینکه عرضه‌کننده و خریدار انبوه داشته باشد و دوم اینکه ورود شخص ثالث برای عرضه همان کالا یا خدمت به بازار امکان‌پذیر باشد. در واقع اگر عرضه‌کننده تازه وارد نتوانست کار خود را به خوبی ادامه دهد ناشی از ناکارآمدی خود اوباشد نه اینکه بازار فرصت ادامه حیات را به آن ندهد.
آیا بازار بیمه کشورمان رقابتی است؟
در بازار کنونی بیمه کشورمان رابطه لیدری- پیروی وجود دارد، بیمه ایران با ساختاری که دارد نرخ و شرایط را در بازار تعیین می‌کند و سایر شرکت‌ها مجبور به تبعیت از آن هستند. البته به نظر نمی‌رسد که بنگاه‌های کوچک از این وضعیت ناراضی باشند و بخواهند علیه وضع موجود اقدامی‌انجام دهند.
آیا رابطه لیدری- پیروی با اصول رقابت در منافات نیست؟
در بازاری که به رابطه لیدری- پیروی مبتلا است، بهره‌وری کاهش می‌یابد، بنگاه‌های کوچک ریسک جنگیدن در بازار را نمی‌پذیرند و در نهایت مصرف‌کننده ضررکننده اصلی است. از بازار بیمه ایران هنوز تصویر روشنی در دست نیست، اما آنچه مشاهده می‌شود اینکه فاصله بیمه ایران با سایر شرکت‌های بیمه خصوصی زیاد است؛ شرکت‌های بیمه حتی در بیمه اجباری شخص ثالث هم توان رقابت با بیمه ایران را ندارند، در بازاری که هیچ شباهتی به بازار رقابتی ندارد شاید بهتر باشد سایر شرکت‌ها به جای رقابت، با شرکت بیمه ایران قراردادهای همکاری داشته باشند و او مانند یک لیدر شرکت‌ها را زیربال خود بگیرد.
اما گردانندگان بازار بیمه ایران اعتقاد دارند که بازار رقابتی است و نظارت درست بیمه مرکزی مشکلات موجود را حل خواهد کرد؟
بازار رقابتی بیمه یعنی چه؟ آیا وضع کنونی رقابتی است؟ آیا تمام بیمه‌گذاران از خدمات الزامی کلی بیمه بهره‌مندند؟ آیا بیمه‌گذاری در آبادان همان سرویسی را می‌گیرد که یک بیمه‌گذار در اصفهان و تهران می‌گیرد؟ در بازار رقابتی یک حداقل‌های سرویس‌دهی وجود دارد که همگان باید از آن بهره‌مند باشند.
به نظر شما باید چگونه مقابل رابطه لیدری - پیروی ایستاد و موفق به شکستن انحصارشد؟
برای تحقق این اتفاق بزرگ نمی‌توان به شیوه دیوان سالاری عمل کرد. باید تحلیل واقعی‌تری از بازار بیمه داشت. شورای رقابت نیز به دنبال بررسی و تحلیل درست بیمه‌گری در کشور است تا بتواند تصمیم درستی اتخاذ کند.
به گفته شما شاخصه بازار رقابتی نرخ ارزان کالا و خدمات است، اینک در بازار بیمه کشورمان همین رابطه لیدر- پیرو موجب کاهش قیمت‌ها شد، آیا این مساله توفیق اجباری برای مصرف‌کنندگان خدمات بیمه ای است؟
خیر این کاهش قیمت را نمی‌توان ملاک قرار داد، زیرا هیچ تضمینی برای ادامه و بقای آن نیست. توجه داشته باشید که شرکت بیمه ایران با ویژگی‌هایی که دارد توانسته نرخ و شرایطی را به بازار تحمیل کند، در واقع شرکت‌ها وقتی توان رقابت با آن را ندارند ناگزیر هستند قیمت‌ها را متناسب با بیمه ایران کاهش داده و سطح قیمت‌ها نزول یافته است، اما این ارزانی قیمت ناشی از افزایش کارآیی نیست و هیچ تضمینی برای عدم روند معکوس آن وجود ندارد.
آیا این سرویس‌دهی صنعت بیمه که با لیدری بیمه ایران ارائه می‌شود، تداوم دارد یا یک شوک موقت به بازار است؟
از صحبت‌های شما اینگونه به نظر می‌رسد که حذف تعرفه در این شرایط نهایت بدسلیقگی بود، چون نظام تعرفه رعایت حداقل‌ها را تضمین می‌کرد.
با نظرشما موافقم، اما بالاتر از این اشکال در نحوه خصوصی‌سازی در صنعت بیمه است و از همه مهمتر اینکه بیمه مرکزی هیچ‌گاه در هیچ دوره‌ای نتوانست تصویر روشنی از صنعت بیمه ارائه دهد.
درگذشته گمان کردند اعطای مجوز به چند شرکت بیمه خصوصی و در مرحله بعد واگذاری بخشی از سهام بیمه‌های دولتی همه چیز را حل خواهد کرد و بازار رقابتی خواهد شد؛ صنعت بیمه کشورمان براساس پیشینه‌ای استوار است که به این سادگی‌ها قابل شکستن نیست. همین بازار کنونی که در هیچ رده رقابتی قرارنمی‌گیرد حاصل همان تفکرات است. خصوصی‌سازی برنامه و سازوکار می‌خواست و ورود چند شرکت خصوصی به تنهایی کافی نبود.
شما هم اعتقاد دارید قبل از ورود بخش خصوصی باید بیمه‌های دولتی مشمول سیاست‌های کلی اصل ۴۴ واگذار می‌شدند؟
به نظر من باید سهام بیمه‌های دولتی در بازار بین‌المللی توزیع می‌شد و شرکت‌ها شرکای خارجی می‌داشتند تا با ورود دانش و فن روز دنیای بیمه‌گری هم مصرف‌کننده خدمات نوین، جامع و ارزان دریافت می‌کرد و هم با ورود سرمایه‌های جدید بنیه شرکت‌ها تقویت می‌شد و توان ریسک‌پذیری آنان افزایش می‌یافت. حتی مسوولان برای مطرح کردن بیمه ایران در بازار بین‌المللی هم برنامه خاصی ندارند و بازار بیمه کشورمان همچنان محلی است. نمی‌دانیم شرکت‌های بیمه داخلی در کنار رقبای خارجی چه رفتاری خواهند داشت و اصلا توان رقابت و ادامه حیات در کنار آنان را دارند؟
به نظر شما برای ساماندهی بازار بیمه کشورمان باید از چه راهکارهایی بهره‌مند شویم؟
قبل از هرچیز باید درهای بازار بیمه ایران به بازار بین‌المللی بازشود. اندازه و قاعده بازار باید عوض شود و تنها نباید در داخل به دنبال راهکار باشیم.
ارسال نظر