بررسی دوباره نرخ سود بانکی پس از اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها

عکس: آکو سالمی

رییس‌کل بانک مرکزی از بررسی دوباره نرخ سود، پس از اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها با توجه به میزان تورمی که ایجاد می‌کند، خبر داد. محمود بهمنی در گفت‌وگو با «ایسنا» درباره آزاد کردن نرخ سود تسهیلات و مزایا و معایب آن اظهار کرد: کاری که ما در سال گذشته و امسال دنبال کردیم، تحت پوشش قرار دادن تمام موسسات اعتباری بود تا همگان تسهیلات را با یک نرخ سود ارائه کنند. اینکه ما رقابت را در زمینه سود نگذاریم باعث می‌شود تا قیمت تمام‌شده پول پایین بیاید. برخی از این موسسات حتی تا ۲۴ درصد سود به مردم می‌دادند و در مقابل تسهیلات با سود بیش از ۳۰ درصدی ارائه می‌کردند.

وی افزود: واقعیت این است که بخش صنعت و کشاورزی ما بازدهی متناسب با نرخ سودهای ۳۰ درصدی ندارد، اما به دلیل نیازشان این وام‌ها را گرفته و پس از مدتی نمی‌توانستند بازپرداخت کنند و بدهی‌شان معوق می‌شد.

وی با اشاره به سابقه آزاد گذاشتن ارائه تسهیلات گفت: در این مورد بانک مرکزی یک بار سقف تسهیلات مسکن کارکنان را یک ماه آزاد گذاشت و متوجه شدیم بانک‌ها وام‌های ۱۵۰ و ۲۰۰ میلیون تومانی برای خرید مسکن می‌دهند که ادامه آن افزایش کاذب قیمت مسکن را به دنبال داشت. بنابراین بانک مرکزی حق دارد که از ابزارهای کنترلی خود برای تنظیم اقتصاد استفاده کند.

رییس‌کل بانک مرکزی گفت: با این حال متوجه شدیم که بخش تولید ما به نقدینگی نیاز دارد، سپرده قانونی را به کف میزان آن یعنی ۱۰ درصد رساندیم تا منابع بیشتری از بانک‌ها آزاد شود.

وی درباره آزاد کردن نرخ سود پس از هدفمند کردن یارانه‌ها گفت: انتقاداتی به ما می‌شد که با توجه به کاهش نرخ تورم باید نرخ سود هم پایین بیاید، اما ما منتظریم تا ببینیم در این چندماه، هدفمند کردن یارانه‌ها چه تاثیری بر قیمت‌ها می‌گذارد و اگر تورم بالا رفت چه کاری انجام بدهیم. چون اگر تورم باشد و ما نرخ‌ها را تک‌رقمی کنیم بسیاری از پول‌ها از بانک‌ها فرار می‌کنند و به سمت بازار غیرمتشکل پول می‌روند یا نزول خواری رواج پیدا می‌کند.

بهمنی تاکید کرد: امیدواریم زمانی برسد تا نرخ‌ها، آزاد و در بازار رقابتی تعیین شود چون این یک امری علمی است، اما حالا و با توجه به شرایط موجود باید واقعیت‌ها را با مسائل علمی تلفیق کنیم.

تلاش مجلس برای حذف نرخ سود ثابت از سیستم بانکی

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه طبق اصول بانکداری اسلامی نرخ سود بر اساس بازدهی هر پروژه تعیین می‌شود، گفت: مجلس در تلاش است تا در قالب طرح تحول نظام بانکی نرخ سود مقطوع را از سپرده‌ها و تسهیلات بانکی حذف کند.

پیمان فروزش در گفت‌وگو با «فارس» با بیان اینکه طبق بانکداری بدون ربا بانک باید در پایان هر دوره مالی براساس سود مجموع سرمایه‌گذاری‌ها به سپرده‌گذاران سود بپردازد، اظهار داشت: در اقتصاد اسلامی بانک با استفاده از کارمزد خدماتی که به مشتریان ارائه می‌دهد، کسب درآمد می‌کند.

وی افزود: با این وجود در شرایط فعلی بانک‌ها بخش عمده‌ای از سود عملکرد خود را از طریق پرداخت تسهیلات به دست می‌آورند که این روش با روح بانکداری اسلامی همخوانی ندارد.

مقاومت بانک‌ها در برابر کاهش نرخ سود

این نماینده مجلس در پاسخ به سوالی درباره علت حرکت سیستم بانکی از عقود مبادله‌ای به سمت عقود مشارکتی با بیان اینکه دلیل این رفتار بانک‌ها کاهش نرخ سود عقود مبادله‌ای است، خاطرنشان کرد: طبق قانون برنامه چهارم توسعه نرخ سود عقود مبادله‌ای تا پایان برنامه باید تک رقمی می‌شد، اما مقاومت سیستم بانکی در برابر کاهش نرخ سود و افزایش سهم عقود مشارکتی در پرداخت تسهیلات بانکی، موجب توقف کاهش نرخ سود عقود مبادله‌ای شد.

این عضو کمیسیون اقتصادی در خصوص نظر برخی کارشناسان و مسوولان مبنی بر کمبود منابع بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات به بخش تولید، ضمن تایید این مساله با بیان اینکه کمبود منابع نمی‌تواند دلیل قانع‌کننده‌ای برای عدم اختصاص تسهیلات به بخش تولید باشد، گفت: در صورتی که تولید در اولویت پرداخت تسهیلات قرار گیرد، منابع موجود تا حدود زیادی پاسخگوی نیاز‌های تولیدکنند‌گان و سرمایه‌گذاران خواهد بود.