اکبر بابایی، عضو هیات‌مدیره بیمه ایران در نخستین جلسه از سلسله نشست‌های گفتمان بیمه با عنوان بررسی وضعیت بیمه عمر در صنعت بیمه در خصوص عوامل توسعه نیافتگی بیمه عمر در ایران گفت: دو دسته عوامل با عنوان عوامل بیرونی و عوامل داخلی وجود دارند که در توسعه نیافتگی بیمه عمر در ایران موثرند. عوامل بیرونی مانند شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که از حوزه اختیار دست‌اندرکاران صنعت بیمه خارج است و باید ارگان‌هایی خارج از صنعت بیمه برای رفع آن تلاش کنند. عوامل داخلی مانند آیین‌نامه‌هایی که برای فعالیت در این رشته تدوین و به شرکت‌های بیمه ابلاغ می‌شود. آیین‌نامه شماره ۱۳مربوط به بیمه‌های زندگی است که مواد ۲۴، ۲۹ و ۳۰ آن رعایت نمی‌شود.

براساس ماده ۳۰ آیین‌نامه ۱۳ حساب‌های بیمه زندگی باید مجزا باشد که نه شرکت‌های بیمه، بلکه بیمه مرکزی نیز آن را اجرا نمی‌کند. بنابراین قانونگذار همین ابتدای کار به حساسیت بیمه‌های عمر توجه کرده است.

او به چالش دیگر در حوزه بیمه‌های عمر اشاره کرد، در ایران شرکت‌های بیمه انحصاری برای فعالیت در بیمه عمر وجود ندارد که باید به عنوان راهکار، شرکت‌های بیمه انحصاری فعال در این رشته در دل شرکت‌های بیمه راه‌اندازی شود.

بابایی در ادامه ماده ۳۴ آیین‌نامه بیمه عمر را توضیح داد: براساس ماده ۳۴، ۵۰ درصد از حق بیمه تولیدی در بیمه عمر باید نزد بیمه مرکزی اتکایی شود که عملا این حجم از سرمایه از اختیار شرکت‌های بیمه خارج می‌شود.

عضو هیات‌مدیره بیمه ایران به سابقه شرکت‌های تخصصی فعال در بیمه عمر اشاره کرد: شرکت‌های تخصصی بیمه عمر در دهه‌های قبل در ایران تشکیل شد، مانند بیمه دانا که موفق نشد و علت موفق نشدن این شرکت این بود که در سال اول و دوم با چالش مالی مواجه شد؛ به طوری که در این سال‌ها سودآوری چندانی نداشت. در صورت داشتن شرکت تخصصی سودآور نبودن این رشته همچنان به عنوان چالش اساسی مطرح خواهد بود. در صورتی که شرکت‌های تخصصی بیمه عمر به صورت انحصاری در درون شرکت‌های بیمه تاسیس شوند، بیمه‌گران می‌توانند هزینه‌های اولیه این رشته را از درآمد سایر رشته‌ها تامین کنند. بر این اساس سرمایه‌گذاری‌های انجام شده از منابع حاصل از فروش بیمه عمر نیز ناخودآگاه مجزا خواهد شد و عملا مواد ۲۹ و ۳۰ آیین‌نامه نیز اجرا می‌شوند.

به گفته بابایی، متوسط بازدید سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه کمی بیش از ۱۳ درصد است؛ در صورتی که نرخ بهره بیمه‌های زندگی در سال اول حداقل ۱۵ درصد است.

او در ادامه به آمار دیگری در صنعت بیمه اشاره کرد: در حال حاضر مطمئن‌ترین روش سرمایه‌گذاری در ایران، شبکه بانکی است. سود حاصل از سرمایه‌گذاری وجوه در بانک‌ها در حال حاضر ۱۵ درصد است، در حالی که بازده سرمایه‌گذاری در بازار بورس حدود ۸ درصد است.

عدم استفاده قوی از پتانسیل شبکه فروش، چالش دیگری بر سر راه رونق بیمه عمر در ایران است. عضو هیات‌مدیره بیمه ایران در توضیح این عامل گفت: شبکه فروش دچار روزمرگی شده و آنها به فروش بیمه‌های اجباری روی آورده‌اند. البته شبکه فروش از همین محل به سود مناسبی دست می‌یابد. در صورتی که شبکه فروش با تمام پتانسیل خود در زمینه بیمه‌های عمر فعالیت کند می‌توانیم شاهد رونق این رشته باشیم.

به گفته بابایی نبود جذابیت در بیمه‌نامه‌ها چالش دیگر در توسعه بیمه عمر است، زیرا بیمه‌نامه‌های موجود بیشتر تداعی‌کننده فوت هستند تا زندگی.

او در ادامه به تشابه بیمه بدنه با بیمه عمر اشاره کرد: هر دوی این بیمه‌نامه‌ها اجباری نیستند و هم به صورت گروهی و هم به صورت فردی قابل فروش هستند، با این وجود حق بیمه حاصل از فروش بیمه بدنه در سال ۸۷ حدود ۴۰۰ میلیارد تومان بود، در حالی که در بیمه عمر این رقم به ۲۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. همچنین سهم بیمه بدنه از کل بازار بیمه ۱۲ درصد و سهم بیمه عمر تنها ۵ درصد است. بنابراین ایجاد تسهیلات بیشتر برای بیمه‌گذار، پرداخت وام با شرایط آسان، کاهش بهره، کاهش تعهدات بیمه‌گر در اتمام زمان قرارداد و افزایش تعهدات وی در حین حیات بیمه شونده، ایجاد امتیازات خاص و تبلیغات صحیح این رشته از جمله عواملی هستند که می‌توانند در رونق و توسعه‌یافتگی بیمه عمر موثر واقع شوند.