کریم رضاییان*

نام جورج سوروس میلیاردر یهودی مجاری تبار برای تمامی جهان شناخته شده است. عده‌ای او را عامل تغییرات در کشورهای مشترک‌المنافع و بلوک شرق می‌دانند و عده‌ای او را صاحب یک امپراتوری بزرگ متشکل از ۵۲۷ گروه اقتصادی جهان می‌دانند. اجازه دهید نگاهی گذرا به استراتژی معاملاتی و تفکرات وی داشته باشیم؛ SOROS او مردی است که بانک انگلستان را به زانو درآورد. ماجرا از این قرار بود که در سال ۱۹۹۰ انگلستان تصمیم گرفت که به منظور مشارکت در اقتصاد ثابت و پایدار با تورم بسیار پایین (برای مثال یک درصد در سال) که توسط بانک مرکزی آلمان BUNDES BANK مدیریت می‌شد به مکانیسم مبادله ارز Exchange Rate Mechanism ERM ، سیستم پولی اروپا بپیوندد.

این توافق دو جانبه حرکت پوند را کاملا به مارک مربوط می‌کرد، یعنی انگلستان از سیاست‌های پولی بوندنس بانک متاثر می‌شد. جورج سوروس که پی برده بود، نمی‌توان سیاست‌های پولی اقتصاد انگلستان را با آلمان مرتبط کرد تا توانست ارزهای غیر پوندی تهیه کرد.در اوایل ۱۹۹۰ آلمان توسط بوندنس بانک به طور چشمگیری نرخ بهره را افزایش داد تا از اثرات تورمی ‌ناشی از اتحاد دو آلمان جلوگیری کند. از آن‌طرف غرور ملی انگلستان و تعهدش به ERM و همچنین کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی باعث شد که این کشور نتواند ارزش پوند را در برابر سایر ارزها پایین بیاورد، اما بالاخره بانک انگلستان مجبور شد که پوند را از مکانیزم نرخ‌گذاری مبادلات اروپا خارج کند و پوند استرلینگ را دوباره ارزش‌گذاری کند، هنگامی‌که این سیاست‌ها به تعلیق درآمد کسانی سود می‌کردند که پوند کمتر و ارزهای جهان‌روای بیشتری در سبد ارزی داشتند.

در چهارشنبه ۱۶ سپتامبر ۱۹۹۲ که به چهارشنبه سیاه معروف است جورج سوروس به اعتبار کل دارایی خود که یک میلیارد دلار بود با وامی ‌(leverage) معادل ده میلیارد دلار وارد بازار شد و معادل آن مبلغ پوند فروخت. این کار بانک انگلستان را مجبور به کاهش ارزش پوند می‌کرد. بازار در عرض ۲۴ ساعت شاهد سقوط آزاد پنج درصدی پوند (معادل پنج هزار پیپ) بود. بانک انگلستان قول داد که نرخ بهره را افزایش می‌دهد تا سفته بازها را تحریک به خرید پوند کند، اما این کار هم نتیجه نداد.

سوروس با این کار در یک روز صاحب میلیون‌ها دلار شد، اما این آخرین حرکت وی نبود، وضعیت شرق آسیا و نقش سوروس در آن، یکی دیگر از اقدامات وی بود. در این اواخر هم، مشاوران اقتصادی سوروس به وی اطلاع دادند که بازار مسکن آمریکا روند اشتباهی را طی می‌کند، لذا وی با هشیاری و خارج کردن سرمایه خود از بازار مسکن آمریکا، شرط‌بندی کرد که بازار مسکن آمریکا به زمین خواهد خورد.

حال وی قصد دارد تا با کمک برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ که نگران افزایش ارزش یورو هستند ارز مشترک اتحادیه اروپا را سیاه بخت کرده و از ارزش آن بکاهد، اما انجام این‌گونه معاملات شرط‌بندی فرم، در گردهمایی‌های بزرگ و با حمایت بانک‌ها انجام می‌شود. یکی از این گردهمایی‌ها که به میزبانی بانک boutique و با حضور چهره‌های شناخته شده جهانی همچون سوروس و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ در منهتن آمریکا برگزار شد ،dinner idea بود. در این مهمانی خصوصی مدیر قبلی شرکت brothers salomon که در حال حاضر مدیر صندوق سرمایه‌گذاری SA service financial globe در نیویورک و لندن است اظهار داشت: در سال جاری میلادی یورو و دلار ارزش یکسانی خواهند یافت. شایعات حاکی از آن است که جورج سوروس نیز قصد شرکت در این شرط‌بندی را دارد و پیش‌بینی می‌کند یورو به سطح پایین‌تری از برابری فعلی در برابر دلار افت کند.

از طرف دیگر وضعیت اقتصادی یونان را نیز باید مدنظر داشت: نخست وزیر یونان، جورج پاپاندرئو، برای خارج شدن از بحران اقتصادی کشورش از اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول در خواست کمک کرد. آمار رسمی، کسری بودجه یونان را بیش از آنچه انتظار می‌رفت نشان داد. بر اساس این آمار، کسری بودجه یونان به ۶/۱۳ درصد تولید ناخالص ملی رسیده است.

یونان که درگیر بدهکاری ۳۰۰ میلیارد یورویی است، برای نجات پیدا کردن از وضع موجود، امسال به ۴۵ میلیارد یورو نیاز دارد و طبق قانونی که در اتحادیه اروپا در نظر گرفته شده است اعضای اتحادیه اروپا موظف هستند به هنگام درگیری یکی از اعضا با بحران‌های اقتصادی و بدهکاری های سنگین به آن کمک کنند، البته در اواسط ماه آوریل سال جاری وزرای امور مالی کشورهای اروپایی موافقت کردند به طور اضطراری تا ۳۰ میلیارد یورو به یونان پرداخت کنند.

تمام موارد یاد شده در خصوص یورو/دلار در حد پیش‌بینی و احتمالات و شنیده‌ها است؛ اما اگر همین گفته‌ها حقیقت یابد و بانک مرکزی نیز به همین رویه روی یورو نرخ‌گذاری کند بازار شاهد کاهش ارزش یورو و افزایش دلار و درهم خواهد بود. اگر این فرضیه را روی نمودار قرار دهیم و با فرمول‌نویسی در اکسل کمی با آن بازی کنیم، پیش‌بینی می‌توان کرد که یورو/ ریال و دلار/ریال با نرخ نزدیک به هم معامله شوند. به عبارت دیگر تفاوت نرخ یورو و دلار در بازار داخلی چندان نخواهد بود. احتمالا شاهد هستید که درهم در بازار کنونی چه رشد خیره‌کننده‌ای را دارد و نرخ مرجع آن در بازار اصلی ۲۷۵۰ اعلام شده است. اگر بانک مرکزی در تعیین نرخ روی یورو/ریال تجدید نظر نکند و با هر بار کاهش یورو در مقابل دلار ارزش آن را به همین منوال پایین آورد، فرضیه فوق‌الذکر معتبر خواهد بود.

اگر در یک جمله بخواهیم این گزارش را به پایان برسانیم می‌توان گفت: شایعه شده است جورج سوروس می‌خواهد یورو را سیاه بخت کند.

*کارشناس ارزی