شرط استقلال بانک‌ها، رقابتی شدن نظام بانکی است

عکس: نگار متین نیا

رییس شورای رقابت گفت: اینکه نرخ سود بانکی در سطح ۱۲ یا ۱۴ درصد تعیین شود مشکل اصلی نظام بانکی نیست، بلکه باید برطرف کردن مشکلات ریشه‌ای نظام پولی و بانکی مدنظر مسوولان قرار گیرد. جمشید پژویان در گفت‌وگو با «فارس» با تاکید بر اینکه نرخ‌ سود بانکی نباید به صورت دستوری تعیین شود، اظهار داشت: درصورتی که بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار قصد نظارت بر نرخ‌های بانکی را داشته باشند باید شرایطی را به وجود بیاورند که بانک‌ها بتوانند طبق برنامه‌ریزی مشخص در این مسیر حرکت و نرخ‌های مصوب بسته سیاستی را رعایت کنند.

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: باید بین این نرخ‌ها و نرخ سپرده‌هایی که مردم دریافت می‌کنند ارتباطی وجود داشته باشد. وی با تاکید براینکه نظام پولی و بانکی باید سریع‌تر در مسیر خصوصی‌سازی حرکت کند و به ایجاد استقلال در بانک‌های تجاری بپردازد، گفت: استقلال بانک‌های تجاری باید به شرط رقابتی شدن بانک‌ها در نظام بانکی برای افزایش کارآیی آنها باشد. پژویان خاطرنشان کرد: تا زمانی که بخش غالب و عمده نظام بانکی «دولتی» بوده و بانک‌‌های «خصوصی» از محدودیت‌های بانک‌های دولتی در زمینه جذب منابع سود می‌برند، بانک مرکزی مجبور است نرخ‌های سود بانکی‌ را به صورت دستوری تعیین نماید.

وی با تاکید براینکه حالت مذکور باعث ایجاد انحصار در اقتصاد خواهد شد، تصریح کرد: محدودیت‌های بانک‌های دولتی باعث خواهد شد بخشی از سرمایه‌ها توسط بانک‌های خصوصی جذب شوند و با سود بیشتری اعتبارات را دریافت کنند. پژویان تاکید کرد: برطرف کردن مشکلات ریشه‌ای نظام پولی و بانکی باید مدنظر مسوولان قرار بگیرد؛ چراکه با وجود این مشکلات این نکته چندان از اهمیت برخوردار نیست که نرخ سود بانکی یک درصد بیشتر یا کمتر از نرخ تورم باشد.

این کارشناس اقتصادی تاثیر تعیین نرخ سود ۱۴ درصدی برای عقود مبادله‌ای بیشتر از ۲ سال را در سال جاری چنین بیان کرد و اظهار داشت: نرخ تورم ۱۰ درصدی یا بیشتر از آن و نرخ سود خالص که باید نرخ تورم واقعی را از آن خارج کرد به نحوه تقاضا و عرضه اعتبارات در بازار پولی مربوط می‌شود.

وی ضمن اشاره به اینکه نرخ «سود» یا نرخ «بهره‌ای» که در بانکداری دنیا متداول است عمدتا در حد ۴ الی ۶ درصد یا کمتر؛ یعنی ۳ الی ۴ درصد است،‌ افزود: در بازارهای دنیا شفافیت وجود دارد و بازار جانبی نیست، به دلیل اینکه تقریبا به کسانی که وام اعتباری نیاز داشته باشند در نرخ‌های موجود به راحتی وام داده می‌شود. پژویان در ادامه بازار پولی ایران را با بازارهای دنیا متفاوت دانست و تصریح کرد: بازارهای پولی در ایران سقفی را برای گرفتن وام و اعتبار از بانک‌های دولتی به دلیل پایین بودن قابل توجه نرخ سود آنها نسبت به بازار آزاد که به ۴۰ الی۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند، دارند.

این کارشناس بانکی تاکید کرد: معضل اصلی اقتصاد کشور برطرف کردن مشکلات بازار پولی است، به این دلیل که مسائل مربوط به نرخ‌ها بنا به شرایط روز اقتصاد تحمیل می‌شود.

پژویان در ادامه با اشاره به میزان آمادگی سیستم بانکی برای کمک به دولت در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، اظهار داشت: تاکنون بسته لازم برای سیستم بانکی که مکمل اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها باشد تهیه نشده و این به معنای عدم آمادگی است.