ضرورت توسعه تعاملات صنایع نفت و بیمه
عکس: نگار متین ‌نیا
گروه بازارپول- دومین همایش بیمه در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی روز گذشته در هتل المپیک تهران برگزار شد.

حسین کریم‌خان زند، مدیرعامل بیمه پارسیان در حاشیه همایش یادشده در خصوص ضرورت ساماندهی ارتباطات و تعاملات صنعت بیمه و نفت کشور گفت‌وگویی را با دنیای‌اقتصاد انجام داد که در ادامه می‌آید:
آقای زند ابتدا از ضرورت ساماندهی ارتباطات و تعاملات صنعت بیمه و نفت کشور بگویید؟
در دهه‌های گذشته رشد سالانه تقاضای نفت همواره محرکی جهت ایجاد و توسعه پروژه‌های جدید نفتی در مناطق نفت‌خیز جهان بوده است، از طرفی موضوع تقاضای نفت نیز همواره بستگی شدیدی به تغییرات اقتصادی و سیاسی عرصه بین‌الملل داشته است. چشم‌انداز آینده اقتصاد جهان، نشانگر افزایش قابل توجه تقاضای انرژی می‌باشد. ایران نیز به عنوان دومین تولید‌کننده نفت در مجموعه کشورهای اوپک بالطبع نقش مهمی در تامین تقاضای جهانی نفت در سال‌های آتی بر عهده دارد که این امر سرمایه‌گذاری‌های کلانی را در این حوزه می‌طلبد.
از سوی دیگر به‌رغم رشد صادرات محصولات غیرنفتی در دهه گذشته، نفت هنوز عمده‌ترین منبع درآمد ارزی کشور می‌باشد و حدود 80 درصد از درآمدهای ارزی ایران و 54 درصد از درآمدهای بودجه عمومی کشور طی 20 سال گذشته از طریق درآمدهای حاصل از صادرات نفت تامین شده است که همین امر، موضوع نفت را به یک موضوع اساسی و حیاتی برای کشور عزیزمان بدل نموده است. با توجه به افزایش تقاضای جهانی نفت و گاز از یک سو و اهمیت نفت در اقتصاد ایران از سوی دیگر، لازم است در تنظیم سیاست‌های داخلی، اولویتی ویژه به توسعه سرمایه‌گذاری در بخش نفت و انرژی داده شود. البته توسعه صنعتی همواره در برنامه‌های توسعه‌ای کشور مورد توجه بوده است و همان‌طور که شاهد آن هستیم به‌رغم محدودیت سرمایه‌گذاری‌ها، محدودیت‌های حاکم بر فضای کسب و کار کشور در عرصه بین‌الملل و کاهش ذخایر برخی از میدان‌های نفتی کشورمان، توسعه صنایع نفت به خصوص در حوزه استخراج و تولید و همچنین صنایع مرتبط با آن در سال‌های اخیر بوده و سرمایه‌گذاری‌های کلانی در گسترش صنایع و تاسیسات حوزه‌های زیربنایی انرژی انجام شده است، به طوری که در چند سال اخیر 66 میلیارد دلار در راستای احداث و راه‌اندازی پالایشگاه‌های کشور سرمایه‌گذاری صورت گرفته است.
تعاملات صنایع نفت و انرژی یا صنعت بیمه اکنون چه وضعیتی دارد؟
مطالعه آمارها و بررسی دانش توسعه‌یافته در حوزه بیمه در صنایع نفت و انرژی دنیا- به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و گسترده‌ترین بخش‌های صنعتی- این صنعت را به عنوان حوزه‌ای که تعریف و کاربردهای پیشرفته‌ای از بیمه را مطرح می‌کند، نشان می‌دهد. این در حالی است که ارقام و داده‌های عملکرد صنعت بیمه در حوزه نفت و انرژی در کشور، حاکی از عدم تناسب سهم صنایع نفت و انرژی از صنعت بیمه کشور با نقش این بخش در اقتصاد کشور می‌باشد.
به طوری که، مجموع حق بیمه‌های تولیدی در سال ۱۳۸۷ در بخش نفت و انرژی، عددی حدود ۱۰۷۶ میلیارد ریال بوده است که سهمی کمتر از ۶۵/۲ درصد از پرتفوی صنعت بیمه را تشکیل می‌دهد. این در حالی است که سهمی که صنایع نفت و انرژی از اقتصاد کشورمان داشته است، عددی به مراتب بالاتر از این اعداد می‌باشد که این امر نشانگر عدم بهره‌گیری کافی صنایع نفت و انرژی از پوشش‌های بیمه‌ای داخلی می‌باشد. آمار در جدول فوق آمده است.

علل عدم رشد متناسب دو صنعت و ضرورت توسعه تعاملات آن چیست؟
شاید بتوان یکی از مهم‌ترین علل بروز این مساله را از یک سو توان فنی و ظرفیت‌های پذیرش غیرمتناسب صنعت بیمه در حوزه نفت و انرژی و از سوی دیگر عدم اشراف کامل تصمیم‌گیرندگان فعال در حوزه نفت و انرژی به دانش و تخصص شرکت‌های بیمه داخلی دانست. از سوی دیگر محدودیت‌های حاکم بر فضای کسب و کار در سطح جهانی، از جمله معضلات پیش روی صنایع نفت و انرژی کشور می‌باشد. تحولات عظیم در سرمایه‌گذاری‌های بخش انرژی و افق محدودیت‌های موجود، حضور فعال‌تر صنعت بیمه داخلی و گسترش فعالیت آن در حوزه نفت و انرژی را می‌طلبد که طبیعتا این امر نیازمند ارتقای سطح همکاری‌ هر دو صنعت می‌باشد.
با توجه به شرایط اقتصادی-سیاسی حاکم بر بازار ایران تعامل بیشتر این دو بخش، تنها یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی انکارناپذیر است که بر عهده مدیران و تصمیم‌گیرندگان دو صنعت می‌باشد. بنابراین ایجاد بستری مناسب در راستای تقویت هم‌افزایی همکاری‌های مشترک، باید محور همه فعالیت‌ها و اصل و بنیان همکاری فی‌مابین دو صنعت قرار گیرد. تحقق چنین بستری، مستلزم همدلی و همیاری مدیران دو بخش بوده و با شناختی که از توانمندی‌ها و درایت مدیران هر دو صنعت داریم به طور قطع این هدف دست‌یافتنی خواهد بود. واقعیت این است که ظرفیت‌های بالقوه زیادی برای ایجاد و گسترش فضای همکاری دو صنعت وجود دارد. ظرفیتی که منجر به بهره‌وری و استفاده بهینه از همه امکانات و پتانسیل‌های داخلی خواهد شد. برای استفاده مطلوب از این توان بالقوه، لازم است که دو صنعت با یکدیگر تعامل مناسبی را رقم زده و به شیوه یک بازی برد-برد، برای یکدیگر ظرفیت‌سازی نمایند. ارتقای سطح مراودات دو صنعت، هم افزایش بهره‌وری صنعت بیمه کشور را به دنبال خواهد داشت و هم زمینه مناسبی را جهت بهره‌گیری از پتانسیل‌های داخلی برای صنعت نفت و انرژی را فراهم خواهد نمود که دستیبای به این مهم، قطعا تقویت منافع ملی را در پی خواهد داشت.
اما برای رسیدن به این مهم و تضمین موفقیت در ارتقای سطح همکاری‌های فی‌مابین، تدوین نقشه راه گسترش و توسعه روابط بین دو صنعت، گامی ضروری محسوب می‌گردد. مساله‌ای که می‌بایست از منظرهای مختلف مورد توجه قرار گرفته و مدیران و کارشناسان بخش‌های مختلف هر دو صنعت، علی‌الخصوص شرکت‌های بیمه‌ای که در حوزه نفت و گاز پیشگام هستند، موظفند به این مهم به‌عنوان یک ماموریت جدید توجه نمایند. بالطبع سهم و نقش نخبگان نفتی نیز در این میان قابل توجه و دارای اهمیت ویژه می‌باشد؛ به‌طوری که با توجه و اعتماد به ظرفیت‌های داخلی شرکت‌های بیمه، آنها را در برداشتن نخستین گام‌ها و ورود به عرصه رقابتی بیمه در این حوزه یاری رسانند.
سازوکارهای لازم جهت ساماندهی ارتباطات متقابل دو صنعت و گسترش تعاملات دوجانبه آنها چیست؟
۱ - ایجاد پارادایم علمی بیمه- نفت و انرژی از طریق طراحی یک گرایش یا واحد درسی جهت تدریس تخصصی بیمه در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی در دانشگاه‌ها، تربیت کارشناسان متخصص میان‌رشته‌ای در دو حوزه بیمه- نفت و انرژی، حمایت علمی سازماندهی شده هر دو صنعت از پروژه‌های تحقیقاتی، تالیف کتاب و مقاله در حوزه‌های مورد نیاز و تجمیع کلیه فعالیت‌های مرتبط با تعیین و تبیین استراتژی‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌های عملیاتی بیمه‌ای وزارت نفت و کلیه شرکت‌های تابعه و نظارت بر انجام صحیح و یکپارچه فعالیت‌های بیمه‌ای مورد نیاز این سازمان‌ها در قالب یک واحد سازمانی تخصصی بیمه- انرژی در ساختار سازمانی وزارت نفت یا شرکت‌های تابعه و همچنین تشکیل کارگروه‌های مشترک بیمه و نفت با هدف تنظیم روابط متقابل دو صنعت در زمینه‌هایی نظیر اصلاح قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌های مقتضی تعاملات فی مابین است.
حاصل توسعه تعاملات دو صنعت نفت و انرژی را چه می‌دانید؟
معتقدم در صورتی که مسوولان مربوطه در دو صنعت اهتمام خود را در ارتقای جایگاه صنعت بیمه در صنعت نفت و انرژی کشور به کار گیرند، در کوتاه‌مدت شاهد ارتقای نقش این بخش در این حوزه و ایجاد زمینه لازم در صیانت از سرمایه‌های ملی خواهیم بود.
از طرفی با توجه به ورود شرکت‌های بیمه خصوصی، افزایش قبال عمومی در به‌کارگیری خدمات داخلی و افزایش دانش فنی متخصصین داخلی این حوزه در سال‌های اخیر، می‌توان اظهار امیدواری نمود که نقش صنعت بیمه داخلی علی‌الخصوص بخش خصوصی، در حوزه‌های نفت و انرژی پررنگ‌تر گردد. شرکت بیمه پارسیان نیز به نوبه خود به اتکا به تجارب حاصله در بخش انرژی و با توجه به محدودیتی که در زمینه ظرفیت پوشش‌های ریسک‌پذیری انرژی در کشورمان وجود دارد، پوشش‌های بیمه‌ای متنوعی را در بخش انرژی ارائه می‌کند و روند در حال پیشرفتی را در سال‌های گذشته دنبال کرده است. شایان ذکر است با توجه به عدم وجود بیمه‌گر تخصصی در صنایع انرژی و کمبود کشور در این حوزه، بیمه پارسیان سعی نموده تا برنامه‌ریزی‌های لازم در راستای ایجاد ظرفیت‌های فنی و اجرایی مناسب جهت ارائه پوشش‌های مناسب در این حوزه را فراهم آورد و با توجه به تجربیات موفقی که به جهت تحت پوشش قرار دادن پروژه‌های بزرگ در سال‌های اخیر داشته است، افق روشنی را برای این حوزه متصور می‌باشد. امید است پیشنهادهای ارائه شده، نقشی هرچند کوچک در ساماندهی ارتباطات و تعاملات صنعت بیمه و نفت کشور ایفا نماید.