سود اوراق رهنی، بالاتر از سود بانکی

عکس: نگار متین‌‌نیا

رییس شورای رقابت با بیان اینکه اقتصاد ایران با فروش اوراق مشارکت رهنی دچار بحران نخواهد شد، بر ضرورت انتشار اوراق مذکور با ضمانت دولت و ارائه آن با نرخی بالاتر از نرخ سود بانکی تاکید کرد.

جمشید پژویان در گفت‌وگو با باشگاه خبری «توانا» ضمن اشاره به اینکه بحران اروپا و آمریکا ناشی از انتشار اوراق مشارکت رهنی نبوده است، اظهار داشت: بحران مذکور ناشی از انتشار اوراقی مانند انتشار سهام مسکن بوده که در بازار سرمایه و بورس خرید و فروش شده بود.

وی افزود: اوراقی که سبب بروز بحران در اروپا و آمریکا شد در واقع اوراق مشارکتی بود که مورد حمایت دولت‌های آنها نبود یا به عبارت دیگر دولت آنها را منتشر نکرده بود.

به گفته این کارشناس بانکی، کشورهای بحران‌زده به عنوان مثال یک ملک را به سهام متعددی تقسیم کرده و در بازار بدون پشتوانه دولت به فروش رساندند و در نتیجه بی‌نظمی‌بازار سرمایه بحران فعلی را به وجود آوردند.

انتشار بی‌جهت اوراق مشارکت رهنی مشکل‌زا خواهد بود

پژویان ضمن تاکید بر اینکه اگر اوراق مشارکتی در ایران منتشر شود مورد تضمین و حمایت دولت خواهد بود، گفت: در ایران نیز شاید این اوراق از طریق بورس یا بازار دیگری تحت عنوان مشارکت به فروش رسانده شود و مردم اوراق مذکور را حتی در بین خود نیز مورد مبادله قرار می‌دهند، ولی در سررسید مقرر پول اوراق مذکور را از دولت خواهند گرفت.

رییس شورای رقابت در ادامه تصریح کرد: اگر دولت اوراق مشارکت رهنی را بی‌جهت منتشر کند، قطعا دچار مشکل خواهد شد و در واقع این امر ربطی به اقتصاد و بحران اروپا و آمریکا ندارد.

این کارشناس بانکی با بیان اینکه انتشار اوراق مشارکت اگر غیراصولی و بی‌جهت باشد، حتما در مواردی که بحران نیز در سطح دنیا حاکم نباشد، مشکل‌زا می‌شود، ادامه داد: در زمان جنگ در اروپا و آمریکا، دولت‌های آنها مرتب اوراق مشارکت رهنی منتشر می‌کرده و نزدیک سررسید اوراق قبلی، اوراق مشارکت جدید وارد بازار می‌کردند که تداوم این امر مشکل‌زا بود.

مخالفت بانک مرکزی با انتشار اوراق مشارکت رهنی طبیعی است

به گفته پژویان، بانک مرکزی حق دارد تایید و بررسی کند که تضمین اوراق مشارکت رهنی که قرار است منتشر شود، چگونه خواهد بود و مخالفت بانک مرکزی امری کاملا طبیعی است.

رییس شورای رقابت افزود: مخالفت بانک مرکزی در این زمینه در واقع به این دلیل بوده که این بانک تنها نهادی خواهد بود که در صورت هرگونه ادعایی باید پاسخگو باشد.

این کارشناس بانکی اضافه کرد: اگر دولت به صورت مستقیم اوراق مذکور را منتشر کند، مسلما ربطی به بانک مرکزی نخواهد داشت، ولی معمولا دولت نمی‌تواند این کار را بکند زیرا انتشار این اوراق نیازمند تضمین از سوی یک نهاد رسمی‌است.

وی ادامه داد: بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی باید اوراق مشارکت رهنی را تضمین کنند و بعد مجوز انتشار این اوراق را صادر نمایند.

خرید و فروش اوراق رهنی جزو سیاست‌های پولی است

پژویان با بیان اینکه انتشار اوراق مشارکت رهنی در واقع به معنای انتشار اوراق قرضه است، تصریح کرد: زمانی که قصد انجام کاری وجود داشته باشد ولی پولی در اختیار نباشد و هیچ راهی نیز برای کسب این پول نباشد، دولت با فروش اوراق قرضه به مردم این پول را تامین خواهد کرد. این کارشناس بانکی ادامه داد: خرید و فروش اوراق مشارکت به سیاست‌های پولی مورد اجرای بانک مرکزی مربوط می‌شود.

وی افزود: اگر دولت قصد انجام کاری را داشته باشد، به بانک‌‌ها مراجعه کرده و اعلام می‌کند که به وام احتیاج دارد و بانک نیز پس از بررسی که طرح موردنظر دولت، توجیهات اقتصادی دارد، وام را پرداخت می‌کند.

وی ضمن اشاره به وظیفه بانک مرکزی در مورد جمع‌آوری پس‌انداز‌های نزد مردم، گفت: در صورتی که دولت قصد فروش اوراق مشارکت را بدون در نظر گرفتن سیاست‌های پولی داشته باشد، دیگر بانک مرکزی مسوول نیست، بلکه دولت باید در مقابل بازگشت این منابع جوابگو باشد. پژویان در ادامه با بیان اینکه اگر دولت نتواند منابع مردم را برگرداند، باعث به وجود آمدن مشکلات در جامعه می‌شود، تصریح کرد: انتشار اوراق مشارکت رهنی باید با مطالعه و حساب شده باشد.

ایران هرگز از طریق فروش اوراق رهنی وارد بحران نمی‌شود

این کارشناس بانکی ضمن تاکید مجدد بر اینکه بحران اروپا و آمریکا ریشه در اجرای سیاست‌های پولی ۳۰ سال گذشته این کشورها داشته است، گفت: عامل اصلی بحران مذکور بی‌مقرراتی بازار سرمایه بوده است و این امر هم‌اکنون نیز ادامه دارد.

وی خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه بازار سرمایه ایران هرگز بدون قوانین و مقررات نبوده است، کشور ما هرگز دچار این مشکل نشده و در عین حال سیستم بانکی نیز بدون برنامه‌ریزی و در ارقام بالا تسهیلات پرداخت نمی‌کند.

وی ضمن تاکید بر اینکه آغاز بحران اقتصادی هرگز از کشور ما نخواهد بود، گفت: تنها در صورتی که بانک‌های ایران نیز بدون برنامه‌ریزی تسهیلات پرداخت کنند و بازار سرمایه هیچ قوانینی در این رابطه نداشته باشد، دچار بحران خواهیم شد.

پژویان با بیان اینکه دلایل دیگری غیر از موارد فوق برای به وجود آمدن بحران در کشور وجود دارد، ادامه داد: به عنوان مثال قرض گرفتن مدام دولت و عدم بازپرداخت آن در واقع می‌تواند یکی از دلایل بروز بحران باشد و این امر هیچ ربطی به بحران اروپا ندارد.

این کارشناس بانکی ضمن اشاره به وجود درآمد نفتی برای امکان بازپرداخت بدهی دولت، گفت: برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی باید نظرات جامع اقتصاددانان برجسته کشور جمع‌آوری و مورد مطالعه قرار گیرد.

اخذ یک تصمیم اشتباه باعث به وجود آمدن بحران در کشور خواهد شد

وی در ادامه ضمن اشاره به اینکه اخذ یک تصمیم غلط در سیاستگذاری‌ها باعث به وجود آمدن بحران در کشور خواهد شد، تصریح کرد: مسوولان اقتصادی باید نهایت دقت را در این زمینه به کار گیرند تا بهترین و مناسب‌ترین تصمیم را اخذ کنند.

وی در خصوص اینکه آیا در شرایط فعلی امکان عرضه اوراق مشارکت رهنی در کشور وجود دارد یا خیر، گفت: به طور کلی و در شرایط موجود هر چیزی را که بخواهیم در بازار عرضه کنیم، باید نرخی بالاتر از سود بانک‌ها برای آن در نظر بگیرند تا مردم علاقه‌مند شوند و از طرح مذکور استقبال نمایند. پژویان ادامه داد: این امر در سال‌های گذشته کاملا مشهود بود و در عین حال مطالعات انجام شده نیز به این موضوع تاکید دارد. رییس شورای رقابت افزود: زمانی که اوراق قرضه یا مشارکت وارد بازار شود در مقابل مردم سپرده‌های خود را از بانک خارج کرده و به اوراق مشارکت تبدیل خواهند کرد و در واقع اثرات سیاستگذاری‌های لازم را ندارد.