غلامرضا کیامهر

یکی از تعطیلات رسمی در سال‌نمای کشور انگلستان صرفا به این دلیل که شامل حال بانک‌های آن کشور هم می‌شود، اصطلاحا به Bank Holiday معروف است و تا جایی که صاحب این قلم اطلاع دارد، بانک‌های انگلیس از شمول سایر تعطیلات رسمی معاف هستند و در آن تعطیلات به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند. گویا مشابه همین وضعیت با اندکی تفاوت در دیگر کشورهای پیشرفته صنعتی اروپایی و آمریکایی هم وجود دارد.

دلیل محدود بودن تعداد روزهای تعطیل رسمی بانک‌ها در چنان کشورهایی، اثرات تعیین‌کننده‌ای است که فعالیت مستمر و بی‌وقفه بانک‌ها در اقتصاد کشورهای پیشرفته ایفا می‌کنند و متقابلا افول شاخص‌های اقتصادی و بحران اقتصادی هم در همان کشورها از بازارهای پولی و مالی؛ یعنی بانک‌ها شروع می‌شود که تازه‌ترین نمونه آن بحران اقتصادی گسترده‌ای است که از حدود دو سال پیش با ورشکستگی چند بانک بزرگ آمریکایی آغاز شده و به تمام دنیا سرایت کرده است.

در کشور ما؛ اما وضع به گونه دیگری است و چراغ بانک‌های ما علاوه‌بر روزهای تعطیل مندرج در تقویم رسمی کشور در سایر تعطیلات اضطراری و غیرمنتظره که دولت اعلام می‌کند، مثل تعطیلات اضطراری ناشی از غبار آلود شدن هوای تهران و چند شهر دیگر کشور، خاموش می‌شود و قطار بانکداری ما با توقف ناگهانی روی ریل، مردم و اهالی کسب و کار و فعالان اقتصادی را غافلگیر و حیرت زده می‌کند.به سخن دیگر، در کشور ما از نقطه نظر تعطیلات رسمی و غیرمنتظره مانند تعطیلات چند روز هفته گذشته، تفاوتی میان بانک‌ها و مدرسه‌ها و مهدکودک‌ها وجود ندارد. در آن روزها وجود انبوه مردمی که به دلیل بی‌خبری از اعلام تعطیلات با درهای بسته شعب بانک‌ها روبه‌رو شده بودند، تنها گوشه‌ای از تاثیرات منفی تعطیل شدن فعالیت‌های بانکی را به نمایش می‌گذاشت.

کسی انکار نمی‌کند که غبارآلود شدن بیش از حد و اندازه هوای تهران و شهرهای جنوبی و غربی کشور شرایط تنفسی خطرناکی را برای ساکنان این شهرها به وجود آورده بود، اما اولا آن شرایط تعارض چندانی با ارائه خدمات بانکی به مردم در چاردیواری شعب در بسته بانک‌ها نداشت و در ثانی با توجه به قابل پیش‌بینی بودن بروز چنان شرایط جوی از سوی سازمان هواشناسی، دولت می‌توانست با هماهنگی با بانک مرکزی، قبلا برنامه کشیک‌بندی مناسبی را برای ادامه فعالیت شعب بانک‌های دولتی تنظیم کرده و تصمیم‌گیری درباره تعطیل یا عدم تعطیل شعب بانک‌های خصوصی را هم به مدیران خود آن بانک‌ها واگذار کند تا حداقل استقلال عمل را برای بانک‌های خصوصی قائل شده و امکان دسترسی بهتر و آسان‌تر مردم و اهالی کسب و کار به خدمات بانکی را در آن تعطیلات اضطراری فراهم کرده باشد؛ اما متاسفانه چنین نشد و کشیک بندی‌های شتاب‌زده‌ای که همزمان با اعلام تعطیلات اضطراری سازمان‌ها و موسسات دولتی و با کمترین میزان اطلاع‌رسانی از سوی چند بانک دولتی صورت گرفت، در حدی نبود که پاسخگوی نیازهای روزانه میلیون‌ها شهروند، صنوف و فعالان اقتصادی به خدمات بانکی باشد.

تازه این یکی از ابعاد داخلی مشکلات نظام بانکی ما در ارتباط با وفور روزهای تعطیل رسمی و اضطراری در طی سال است.

بررسی ابعاد خارجی و بین‌المللی ناشی از قطع ارتباطات میان شبکه بانکی ما با شبکه بانکی اغلب کشورهای جهان در روزهای جمعه، شنبه و یکشنبه هر هفته و در دیگر تعطیلات رسمی سالانه ما و اثرات زیانبار آن بر اقتصاد کشور به قول معروف مثنوی را هفتاد من کاغذ شود که خود بحثی مفصل و جداگانه را می‌طلبد.

kiamehr@hotmail.com