محمد ابراهیم امین - شرکت‌های بیمه تعهدات آینده می‌فروشند. با این اقدام موضوع حفظ حقوق مشتریان و بیمه‌گذاران به یک امر حاکمیتی بدل می‌گردد. از آنجا که بین فروش بیمه‌نامه و دریافت حق بیمه از یک‌سو و ایفای تعهدات بیمه‌گر در صورت وقوع خسارت از سوی دیگر فاصله زمانی وجود دارد، بنابراین مشتری یا بیمه‌گذار باید مطمئن شود که تا زمان وقوع حادثه شرکت بیمه‌گر ادامه فعالیت خواهد داد و در عین حال از توانایی فنی و مالی لازم برای پرداخت خسارت برخوردار خواهد بود.این اطمینان چگونه حاصل می‌شود؟ و به چه شیوه‌ای به اطلاع مشتریان می‌رسد؟یکی از متداول‌ترین شیوه‌های ارزیابی توانگری مالی شرکت‌های بیمه رتبه‌بندی آنها است. بدیهی است چنانچه این رتبه‌بندی توسط دولت‌ها صورت گیرد اسباب اطمینان خاطر جامعه را به نحو مطلوبی فراهم خواهد آورد و در عین حال ابراز نظارت دولت بر عملکرد شرکت‌های بیمه خواهد بود (اعمال حاکمیت). رتبه‌بندی شرکت‌ها و اعطای درجات از A تا S نوعی معرفی مالی و عملکرد این شرکت‌ها به جامعه و ذی‌نفعان است تا در دادوستد خود با شرکت‌های بیمه با آگاهی عمل نمایند.ذی‌نفعان شرکت‌های بیمه را مشتریان، کارکنان، نمایندگان و کارگزاران، سهامداران، بیمه‌گران اتکایی و دولت تشکیل می‌دهند. هر یک از این‌ها می‌توانند برای اطمینان خاطر از تنظیم رابطه خود با شرکت بیمه به رتبه‌بندی اعطا شده از سوی موسسات معتبر اعتبار سنجی اتکا نمایند؛ زیرا شاخص‌های مورد استفاده در رتبه‌بندی وضعیت شرکت را از همه جهات مورد ارزیابی قرار می‌دهد.البته خود اعتبار سنجی و رتبه‌بندی نیز می‌باید توسط موسسات معتبر و شناخته شده صورت گیرد تا از قابلیت اتکا برخوردار باشد. موسسات معتبری چون ا.ام.بست (A.M.BEST) استاندارد اندپورز، مودی اینترنشنال از جمله این موسسات به شمار می‌آیند که از شهرت، قابلیت اتکا و جایگاه بین‌المللی برخوردارند و رتبه‌های اعطا شده توسط آنها ملاک و معیار ارزیابی توسط کلیه ذی‌نفعان قرار می‌گیرد. در این میان موسسه ا.ام بست به صورت تخصصی به رتبه‌بندی شرکت‌های بیمه می‌پردازد و رتبه‌های این شرکت دامنه A++ (فوق‌‌العاده) تا S (لغو رتبه‌بندی) را شامل می‌شود.اقدامات شرکت‌های بیمه ایرانی برای دریافت رتبه‌بندی بین‌المللی از شرکت‌های مورد اشاره به دلیل شرایط تحریم موثر نبوده و تا کنون هیچ یک از شرکت‌های بیمه ایرانی در معرض این ارزیابی‌ها قرار نگرفته است؛ به همین دلیل در بازار بیمه کشور انتخاب بیمه‌گر نه بر مبنای رتبه‌بندی دریافتی توسط وی بلکه با اتکا بر تبلیغات شرکت‌های بازاریابی و برگزاری مناقصه توسط بیمه‌گذاران بزرگ صورت می‌گیرد. در این مناقصه‌ها برای انتخاب بیمه‌گر بر حداقل نرخ به جای بیمه‌گر معتبر تکیه می‌شود. همچنین به دلیل فقدان رتبه‌بندی امکان فعالیت شرکت‌های بیمه ایرانی در بازارهای بین‌المللی قبول اتکایی بسیار محدود است؛ در حالی که موسسات رتبه‌بندی بین‌المللی از ارائه خدمات به شرکت‌های بیمه ایرانی خودداری می‌کنند، اقتضا دارد که بیمه‌ مرکزی به عنوان دستگاه حاکمیتی و مقام ناظر بر عملیات بیمه‌گری در ایران نوعی نظام رتبه‌بندی و ارزیابی شرکت‌های بیمه را طراحی و به کار گیرد. در این صورت این نظام می‌تواند علاوه بر شفاف‌سازی عملکرد شرکت‌های بیمه برای ذی‌نفعان، به عنوان ابزار نظارت مالی در صورت حذف نظام تعرفه‌ای و اتکایی اجباری مورد استفاده بیمه مرکزی قرار گیرد. علاوه بر کاربردهای فوق رتبه‌بندی به عنوان یک ابزار بهبود مدیریت و اتخاذ تصمیم نیز عمل می‌نماید.