راهکارهای برون رفت از چالش‌های حوزه مالی در صنعت بیمه

گروه بازار‌پول - درحالی سازمان بازرسی کل کشور از چالش‌های حوزه‌مالی صنعت بیمه به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع برای واگذاری شرکت‌های بیمه مشمول اصل۴۴ یاد کرده‌بود که صنعت بیمه از تابستان سال‌جاری با برگزاری دو همایش «بررسی چالش‌های پیش رو در صنعت بیمه» و «بیمه و اقتصاد ملی» نسبت به احصای چالش‌ها و ارائه راهکارهای مناسب برای رفع آنان اقدام کرده‌بود. کمیته اصلی طرح تحول در صنعت بیمه به دنبال فرمان ۱۰ ماده‌ای رییس‌جمهور تشکیل شد و ۵ کار گروه با حضور بیمه مرکزی، بیمه‌های دولتی و خصوصی در وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل جلسه دادند تا با اصلاح برخی از مصوبات و ارائه پیش‌نویس مصوبات جدید مشکلات صنعت بیمه را حل نمایند.

کار گروه مالی - اداری و شبکه فروش و تعامل بیمه با بازار‌پول و سرمایه یکی از کار گروه‌های طرح تحول است که با سرپرستی بیمه آسیا و مشارکت نمایندگانی از بیمه مرکزی، ایران، البرز، دانا، رازی، ملت و معلم تشکیل جلسه می‌داد.

در گزارش نهایی این کار گروه از چالش‌های حوزه مالی به عنوان یکی از چالش‌های اصلی و اساسی شرکت‌های بیمه نام برده شده است.

عدم شفافیت کامل صورت‌های مالی، عدم کفایت کنترل‌های داخلی، عدم کفایت منابع مالی، بالا بودن قیمت تمام شده خدمات، عدم هماهنگی در تهیه و تنظیم بودجه و شمول قوانین و مقررات مالی متعدد از چالش‌های احصا شده در این کار گروه است که راهکارهای حل آن در ادامه می‌آید:

۱ - چالش‌های حوزه مالی

یکی از چالش‌های اصلی و اساسی شرکت‌های بیمه، چالش‌های حوزه مالی است. حوزه‌ای که بخش تفکیک‌ناپذیری از گستره فعالیت‌های بیمه‌ای بوده و بر مبنای مجموعه‌ای از مقررات، استانداردها، قواعد و روش‌ها، اطلاعات مالی و اقتصادی یک موسسه را گردآوری، ثبت طبقه‌بندی، تلخیص و در قالب گزارش‌هایی تحت عنوان صورت‌های مالی برای تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری در اختیار مدیریت شرکت و سایر افراد ذی‌صلاح در برون یا درون سازمان قرار می‌دهد.

منظور از چالش‌ها در این بررسی، مجموعه‌ای است از مشکلات، تنگناها، محدودیت‌ها، روش‌ها، قوانین، آیین‌نامه‌ها و... که عملکرد حوزه مالی از آنها متاثر می‌باشد.

مشکلاتی که به صورت مستقیم در حوزه مالی وجود داشته و ناشی از مواردی از قبیل: فقدان نظام نظارتی اثربخش، وضعیت سیستم‌های کنترل داخلی، مکانیزه نبودن عملیات حسابداری به صورت کامل و استفاده کارآمد از رایانه، عدم‌تقویت نظام و انضباط مالی، تغییر دیدگاه مدیران به حوزه مالی و امثال آن می‌باشد و به ترتیب ذیل طبقه‌بندی می‌شوند:

- عدم شفافیت کامل صورت‌های مالی

- عدم کفایت کنترل‌های داخلی

- عدم کفایت منابع مالی

- بالا بودن قیمت تمام شده (هزینه) خدمات

- عدم هماهنگی در تهیه و تنظیم بودجه

- شمول قوانین و مقررات مالی متعدد

۲ - راهکارها و پیشنهادها

به منظور مرتفع کردن مشکلات مورد اشاره و برون‌رفت از آنها، راهکارها و پیشنهادهای ذیل ارائه و انتظار می‌رود با توجه کافی و شایسته به آنها موجبات ارتقاء وضعیت موجود صنعت بیمه کشور در زمینه‌های گوناگون از جمله گسترش و توسعه خدمات بیمه‌ای فراهم آید.

- راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به اصلاح قوانین و مقررات

- راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به شورای‌عالی بیمه

- راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به مجمع عمومی

- راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به هیات‌مدیره شرکت‌های بیمه

۲ - ۱ - راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به قوانین و مقررات

- معافیت شرکت‌های بیمه از شمول قوانین مالی و نظارتی متعدد و اداره آنها براساس قانون تجارت و اساسنامه مصوب

- اصلاح اساسنامه شرکت‌های بیمه دولتی متناسب با قانون تجارت

۲ - ۲ - راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به شورای‌عالی بیمه

۱ - تشکیل کمیته مالی، اداری و سرمایه‌گذاری صنعت بیمه به عنوان کمیته فرعی شورای‌عالی بیمه

۲ - تصویب آیین‌نامه نحوه تنظیم صورت‌های مالی توسط شورای‌عالی بیمه، شامل:

- فرم صورت‌های مالی

- نحوه طبقه‌بندی اطلاعات در صورت‌های مالی

- روش‌های حسابداری، محاسباتی و برآوردی

۳ - اصلاح آیین‌نامه سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه (مصوب شورای‌عالی بیمه)

۴ - اصلاح آیین‌نامه ذخایر فنی بیمه‌های زندگی و غیرزندگی

۵ - اصلاح آیین‌نامه بیمه‌های زندگی خصوصا جنبه‌های محاسباتی مالی آن

۶ - اصلاح آیین‌نامه اتکایی اجباری (مطابقات صدور بیمه‌نامه، نحوه وصول حق بیمه با عملیات مالی مربوط به اتکایی)

۷ - اصلاح آیین‌نامه تاسیس شرکت‌های بیمه خصوصی به ویژه تجدیدنظر در میزان حداقل سرمایه آنها

۲ - ۳ - راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به مجمع عمومی

- افزایش سرمایه شرکت‌های بیمه دولتی از طریق:

- پرداخت توسط دولت

- تجدید ارزیابی دارایی‌ها

- عرضه سهام به عموم

- ادغام

- بازنگری و تعریف مجدد وظایف مدیران(مشارکت آنان در تصمیم‌گیری‌های کلیدی به جای تصمیم‌گیری‌های تکراری)

- تدوین برنامه‌ بهسازی عملکرد در جهت کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدها

- تهیه فرم گزارش بودجه، نحوه طبقه‌بندی اطلاعات، روش‌های برآورد و محاسبات بودجه

- طراحی و اجرای سیستم‌ ارزیابی عملکرد شرکت‌های بیمه(ضوابط ارزیابی - نسبت‌های مالی و ...)

- اصلاح آیین‌‌نامه استخدامی کارکنان

۲ - ۴ راهکارهای برون رفت از چالش‌های حوزه مالی مربوط به هیات‌مدیره شرکت‌های بیمه

- تدوین سیستم مناسب برای وصول به‌موقع مطالبات

- طراحی سیستم‌ اداره وجوه نقد با اهداف:

- جلوگیری از رسوب منابع مالی نزد بانک‌های عامل

- استفاده از حساب‌های دومنظوره(حساب جاری+حساب پشتوانه)

- انتقال وجوه مازاد شعب و نمایندگی‌ها به مرکز در کمترین زمان ممکن

- طراحی سیستم گزارش وجوه نقد روزانه و سرمایه‌گذاری وجوه مازاد

- تشریح اهمیت کنترل‌های داخلی برای همکاران بخش فنی و نمایندگان در جهت جلب همکاری آنان در ثبت و نگهداری صحیح عملیات فنی

-تبیین و آموزش اهمیت مدیریت وجوه نقد برای بخش‌های فنی، مالی و نمایندگان به منظور وصول به‌موقع حق بیمه

- اعلام به‌موقع حق بیمه‌های معوق به بخش فنی و نمایندگان به منظور پیگیری در جهت وصول یا تعیین تکلیف آن

- برقراری سیستم‌های تشویقی برای کارکنان و نمایندگان در جهت ترغیب آنان برای تسریع در وصول حق بیمه و سایر مطالبات و پیشگیری از سوخت مطالبات مذکور

- آموزش و تقویت نیروهای موجود در بخش حسابرسی داخلی

- استفاده از خدمات موسسات حسابرسی

- مهندسی مجدد شرکت‌های بیمه با هدف افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌ها:

- افزایش بهره‌وری از طریق استقرار سیستم و چرخه بهره‌وری

- ارتقای کیفیت و سرعت خدمات

- ایجاد سیستم شناسایی سریع‌تر مشکلات و فرصت‌ها

- طراحی مجدد مشاغل و تغییر مهارت‌های مورد نیاز نیروی کار

- برقراری آموزش‌های ضمن خدمت با هدف ارتقای کارآیی کارکنان و مدیران

- برقراری سیستم ارزیابی شایستگی و گزینش کارکنان براساس ‌آن(عملکرد، خلاقیت، انضباط، نوآوری و ...)

- تفویض اختیار بیشتر به مدیران سطوح میانی و تغییر نحوه سازماندهی شرکت

- بهره‌گیری ازنرم‌افزارها و سیستم‌های جدید مالی و غیرمالی

- کاهش هزینه‌های بیمه‌گری و عمومی از طریق:

- ایجاد کنترل‌های لازم در صدور بیمه‌نامه و پرداخت خسارت

- توسعه و استفاده بهینه از خدمات مکانیزه (کمی و کیفی)

- بازنگری در آیین‌نامه استخدامی و پیشنهاد اصلاح به مجمع عمومی