تاثیر انتخابات آمریکا و «سندی» بر بازار جهانی

بازار «نایس» یک روز پیش از وقوع طوفان سندی

گروه بازار پول- بانک مرکزی گزارش «بررسی وضع اقتصادی- ارزی کشورهای عمده» را با نگاهی ویژه به سه بازار «سهام، طلا و نفت» منتشر کرد. در این گزارش ابعاد مختلف عوامل تاثیرگذار بر فراز و فرود شاخص قیمت‌ها در این سه بازار عمده مورد بررسی قرار گرفته و اقتصاد آمریکا تاثیرگذارترین عامل در این بازارها بوده است. مهم‌ترین رخداد در آمریکا انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور است که امروز برگزار می‌شود، اما بانک مرکزی در تحلیل خود از وضعیت این کشور در هفته گذشته با نگاهی به این انتخابات اضافه کرده است که: «در آمریکا چند روز قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شاخص‌های مطلوب اقتصادی منتشر شد.» بر اساس این گزارش منتشر شده در آمریکا، درآمد و هزینه‌های اشخاص که می‌تواند تاثیر مثبتی بر مصرف داشته باشد به ترتیب ۴ دهم درصد و ۸ دهم درصد در ماه میلادی سپتامبر (شهریور ماه) افزایش یافت. همچنین شاخص قیمت مسکن مربوط به ۲۰ شهر بزرگ آمریکا در ماه میلادی اگوست (مرداد ماه) در مقایسه با سال قبل از آن دو درصد رشد داشت که بسیار فراتر از انتظار بود، اما مهم‌ترین خبر در هفته گذشته افزایش ۱۵۱ هزار نفری اشتغال بخش خصوصی و ۱۷۱ هزار نفری بخش غیرکشاورزی بود که نشانه‌هایی از تاثیر مثبت سیاست‌های فوق انبساطی فدرال رزرو بر بخش واقعی اقتصاد آمریکا داشت.

اخبار بد و خوب در منطقه یورو

بانک مرکزی در بخش دیگری از این گزارش به اقتصاد منطقه یورو پرداخته است. به نوشته بانک مرکزی، در شرق آتلانتیک و در منطقه یورو اخبار «بد و خوبی» منتشر شد. تورم منطقه یورو در ماه اکتبر از ۶/۲ درصد به ۵/۲ درصد در سال رسید، اما در عین حال، نرخ بیکاری در این منطقه از ۵/۱۱ درصد به ۶/۱۱ افزایش یافت. بخش کارخانه‌ای این منطقه نیز برای پانزدهمین ماه متوالی کوچک‌تر شد. از این رو با توجه به ارقام اقتصادی منتشر شده، احتمال کاهش نرخ بهره کلیدی (نرخ بهره تعیین شده از سوی بانک مرکزی اروپا) در دو ماه باقی مانده ۲۰۱۲ بسیار بالاست. بر همین اساس در نظرسنجی انجام شده توسط رویترز ۸۰ درصد شرکت‌کنندگان معتقد بودند که بانک مرکزی اروپا در ماه دسامبر نرخ بهره کلیدی را ۲۵ صدم درصد کاهش خواهد داد. در مقابل رشد اقتصادی اسپانیا در سه ماهه سوم تنها ۶/۱ درصد کوچک‌تر شد که کمتر از مقدار مورد پیش‌بینی بود. در انگلیس مصرف‌کنندگان اعتماد بیشتری به اقتصاد نشان دادند و در بخش مسکن قیمت‌ها در ماه اکتبر رشد داشت و شاخص مدیران خرید (PMI) بخش ساخت و ساز نیز بهبود یافت. (شاخص «مدیران خرید» شاخصی است که گروه اقتصادی «مارکیت» و موسسه «مدیریت عرضه» طراحی کرده‌اند و با آن میزان فعالیت مالی شرکت‌ها را که نشان دهنده خرید و تبادلات مالی مدیران خرید آن شرکت‌ها است تعیین می‌کنند.) اما در بخش صنعت انگلستان نیز مانند صنایع در اکثر نقاط جهان اوضاع وخیم‌تر شد.

کاهش تولید خودرو ژاپن

بانک مرکزی با نگاهی به اقتصاد شرق دور به ویژه ژاپن می‌افزاید: در ژاپن برای دومین ماه پیاپی بانک مرکزی سیاست‌های فوق انبساطی خود را تشدید کرد و ۱۱ تریلیون ین به برنامه خرید دارایی‌های مالی خود افزود، اما باز هم تولیدات صنعتی از جمله تولید خودرو در این کشور کاهش یافت.

نفت و «سندی»

بانک مرکزی در ادامه با اشاره به تاثیر وقوع طوفان موسوم به «سندی» در آمریکا بر قیمت نفت افزوده است: با وجود طوفان «سندی» در آمریکا در هفته گذشته قیمت نفت آمریکا تا روز جمعه با شیب اندک افزایش یافت، اما در روز جمعه با پایان یافتن طوفان و شروع تولید نفت قیمت نفت آمریکا کاهش یافت، اما در مقابل قیمت نفت «برنت» با توجه دورنمای ضعیف رشد اقتصاد جهانی و رشد ارزش دلار کاهش یافت. نفت «برنت» بزرگ‌ترین دسته از دسته‌بندی‌های نفت خام است. این نفت از دریای شمال (دریایی در شمال اروپا) استخراج می‌شود. از نفت برنت به عنوان مرجع برای قیمت‌گذاری دیگر انواع نفت‌ها استفاده می‌شود. دو سوم نفت دنیا بر اساس نفت برنت قیمت‌گذاری می‌شود و از این نفت به طور گسترده برای قیمت‌گذاری قیمت نفت خام در اروپا استفاده می‌شود.

کاهش صادرات نفت ایران

به شرق آسیا

بانک مرکزی همچنین با استناد به گزارش خبرگزاری «رویترز» از کاهش صادرات نفت ایران به کشورهای آسیایی خبر داده و می‌نویسد: گزارش «رویترز» نشان می‌دهد به طور متوسط در دوره ژانویه تا سپتامبر ۲۰۱۲ (دی ماه ۱۳۹۰ تا شهریور ماه ۱۳۹۱) حدود ۲۴ درصد از صادرات نفت خام ایران به این کشورها نسبت به دوره مشابه سال گذشته کاسته شده است. در بین کشورهای ذکر شده در این گزارش، کره جنوبی و ژاپن با ۴۲ و ۴۱ درصد، بیشترین کاهش در واردات نفت از ایران را داشته‌اند.

سندی و ۵۰ میلیارد خسارت

بانک مرکزی در ادامه می‌افزاید: بدون شک رویداد مهم هفته گذشته طوفان مهیب «سندی» و آثار اقتصادی کوتاه‌مدت و بلندمدت آن بود. طوفان سندی که از آن تحت عنوان شدیدترین طوفان تاریخ آمریکا یاد شده است توانست پس از ۲۷ سال آمریکا را تعطیل کند. بر اساس برآوردهای صورت گرفته توسط موسسه اعتبارسنجی «مودی» خسارت طوفان «سندی» بیش از ۵۰ میلیارد دلار بوده که ۳۰ میلیارد دلار آن خسارت‌های مستقیم به خانوارها، کسب و کارها و زیرساخت‌ها بوده و ۲۰ میلیارد مابقی نیز غیر مستقیم و به تولید ملی از دست رفته مربوط می‌شود. از نظر بانک مرکزی، تاثیر اقتصادی این طوفان را می‌توان به لحاظ زمانی به سه مرحله تقسیم کرد. مرحله اول شامل افزایش مخارج قبل از طوفان، مرحله دوم توقف فعالیت‌ها در زمان طوفان و مرحله سوم آغاز فعالیت‌های بازسازی پس از طوفان است. برخلاف تجربه طوفان‌هایی همچون «ریتا» و «کاترینا» (در سال ۲۰۰۵ میلادی)، مرحله سوم؛ یعنی بازسازی خسارت‌ها پس از طوفان سندی با سرعت زیادی آغاز شده است. با این حال برخی موانع در مسیر بازسازی قرار دارند.

طلا و از دست رفتن اندوخته دو ماهه

بانک مرکزی همچنین به نوسانات هفته گذشته طلا در بازار نیویورک اشاره و قیمت‌ها را در محدوده هزار و ۶۷۷ دلار و ۴۰ سنت تا هزار و ۷۲۰ دلار و ۴ سنت برای هر اونس عنوان کرده است. بر اساس این گزارش در هفته ماقبل فلز زرد تحت تاثیر آمارهای ناامیدکننده اقتصادی در آمریکا و نااطمینانی پیرامون اقدامات فوق انبساطی آتی فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) برای سومین هفته متوالی کاهش ارزش یافت و پس از گذشت یکسال، اولین افت سه هفته‌ای برای طلا به ثبت رسید. در روز دوشنبه، طلا باز هم همانند هفته ماقبل تحت تاثیر نگرانی از رشد اقتصاد جهانی و کاهش حجم مبادلات در بازار نیویورک با نزدیک شدن طوفان «سندی»، کاهش یافت. دو بازار «کمکس» و «نایمکس» در نیویورک، در این روز تعطیل بود و تنها مبادلات الکترونیکی طلا در حال انجام بود. در مجموع طلا در این روز با دو دهم درصد افت، هزار و ۷۰۸ دلار و ۶ سنت برای هر اونس مبادله شد. گفته شده که بازار طلا در این روز اثرات طوفان سندی را نادیده گرفت و تنها تاثیر طوفان بر بازار طلا در کاهش حجم مبادلات دیده شد. در مجموع تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که با توجه به در پیش بودن انتخابات در آمریکا حجم مبادلات کماکان در سطوح ناچیزی قرار بگیرد.

در روز سه شنبه، طلا تقریبا سطوح روزهای گذشته خود را حفظ کرد. صعود بازار سهام اروپا و تضعیف دلار، حدود ۶ دهم درصد طلا را تقویت کرد، اما بسته بودن بازارها در آمریکا به دلیل طوفان سندی، نوسانات را محدود کرده بود. در این روز همچنین بانک مرکزی ژاپن همان گونه که انتظار می‌رفت، بر محرک‌های اقتصادی خود افزود. از سوی دیگر به نظر می‌رسد که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده طلای جهان، هند، با نزدیک شدن به زمان جشنواره «دیوالی» میزان خرید طلای خود را افزایش داده باشد. (دیوالی یک جشنواره پنج روزه هندوها است که در سراسر هند اجرا می‌شود؛ این جشنواره دیوالی در ابعاد وسیع و تقریبا در تمام مناطق هند برگزار می‌شود و در واقع، پیش درآمد سال نو است. دیوالی حتی در کشورهایی چون تایلند، ترینیداد، سیام و مالایا نیز- با تفاوت‌هایی- اجرا می‌شود.)

بانک مرکزی در ادامه گزارش داده است: طلا در روز چهارشنبه یک درصد افزایش ارزش یافت و به بیشترین سطح یک هفته اخیر دست یافت. در مجموع طلا ماه اکتبر را با افت پشت سر گذاشت و به ۴ ماه متوالی افزایش قیمت، پایان داد. در این روز بازار سهام آمریکا پس از دو روز تعطیلی بازگشایی شد و افت چندانی را نیز تجربه نکرد. در روز پنج‌شنبه تقویت دلار آمریکا و کم بودن حجم مبادلات با در پیش بودن ارقام اشتغال بخش غیرکشاورزی، به کاهش ارزش فلز زرد انجامید. در این روز طلا با ۳ دهم درصد کاهش، به هزار و ۷۱۳ دلار و ۹۴ سنت برای هر اونس رسید. در این روز مشخص شد که تولیدکنندگان طلا در روسیه، تولید طلای خود را در ۹ ماه ابتدایی سال ۲۰۱۲ میلادی در حدود ۱/۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داده‌اند.

در روز جمعه روند نزولی روز گذشته ادامه یافت و طلا حدود ۲ درصد دیگر نیز کاهش ارزش یافت. ارقام امیدوارکننده اشتغال در آمریکا موجب شد که احتمال اجرای سیاست‌های فوق انبساطی در آینده کاهش یابد و این موضوع فلز زرد را نیز تحت فشار کاهش، قیمت قرار داد و به افت قیمت به هزار و ۶۷۷ دلار و ۴۰ سنت برای هر اونس منجر شد. در انتهای هفته، مشخص شد که فلز زرد هر آنچه را که از زمان اعلام مرحله سوم سیاست فوق انبساطی آمریکا موسوم به QE۳ در ۱۲ سپتامبر (تقریبا دو ماه پیش) با رسیدن هر اونس طلا به هزار و ۷۳۰ دلار اندوخته بود، با رسیدن به انتهای اکتبر تماما از دست داده است.