رتبه‌بندی مشتریان نظام بانکی امسال عملیاتی می‌شود

از ابتدای سال ۸۸ سیستم سنجش اعتبار و رتبه‌بندی آماده بهره‌برداری و عملیاتی شدن در نظام بانکی است.

محمد جلیلی ـ مدیرعامل شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران ـ در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه شرکت رتبه‌بندی اعتباری ایران در سال ۸۵ با همت همه بانک‌های کشور، شرکت‌های بیمه و چند نهاد مالی دیگر و با نظارت و هدایت بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی شکل گرفت، گفت: در اواسط سال ۸۵ برنامه عملیاتی کار را آغاز و در دو سال گذشته عمده زیرساخت‌هایی را که نیاز داشتیم، فراهم کردیم.

زیرساخت‌هایی برای رتبه‌بندی اعتباری

وی با اشاره به اینکه یکی از زیرساخت‌های مهم بحث رتبه‌بندی اعتباری تکنولوژی اطلاعات است، عنوان کرد: در این شبکه باید نرم‌افزارها و سخت‌افزارهایی تهیه می‌شد که متاسفانه نمونه‌های رایجی از آنها در ایران وجود نداشت.

به گفته وی، این نرم‌افزارها و سخت‌افزارها باید بتوانند حجم بالای اطلاعات نظام بانکی را مدیریت کنند و فراهم کردن چنین بستری کار زمان‌بری بود که ظرف دو سال گذشته و با کمک یک موسسه بین‌المللی که شریک فنی ما محسوب می‌شود، این مجموعه را فراهم کرده‌ایم.

مدیرعامل شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران با بیان اینکه فرهنگ اعتباری به دلایل مختلف، نقش و جایگاه ویژه‌ای در نظام اقتصادی یک کشور برعهده دارد، توضیح داد: دسترسی آسان و عادلانه مردم به خدمات مالی و اعتباری یکی از مولفه‌های مهم توسعه و رشد اقتصادی به حساب می‌آید و این امر زمانی محقق می‌شود که فرهنگ اعتباری مناسبی در جامعه حاکم باشد.

مزیت‌های رتبه‌بندی

به اعتقاد وی، فرهنگ اعتباری صحیح پیش‌نیاز اساسی برای شکل‌گیری مکانیسم مناسب در بخش ارزیابی و شناخت اهلیت متقاضیان خدمات مالی، به شمار می‌رود و مورد توجه نظام اعتباری و بانک‌ها قرار می‌گیرد.

جلیلی به مزیت‌های رتبه‌بندی و نظام سنجش اعتبار اشاره کرد و افزود: نظام سنجش اعتبار عموما اطلاعات اعتباری افراد و شرکت‌ها را از طریق اعطا‌کنندگان اعتبار و دیگر منابع موثق موجود جمع‌آوری می‌کند و در واقع شرکت‌های رتبه‌بندی، اطلاعات اعتباری جمع‌آوری شده را برای ایجاد دیدگاهی جامع از عملکرد اعتباری فرد یا شرکت به کار می‌برند.

وی گفت: این اطلاعات در قالب یک گزارش یا امتیاز اعتباری در اختیار اعطاکنندگان بالقوه قرار می‌گیرد تا با ایجاد شناختی مناسب از تاریخچه اعتباری و رفتار وام گیرنده، آنها را در زمینه تصمیم‌گیری‌های اعتباری یاری دهد.

وی اضافه کرد: تاسیس نظام سنجش اعتبار در واقع یک راهکار مناسب برای نظام‌مند کردن فرهنگ اعتباری به شمار می‌رود و نظام سنجش اعتبار به دولت‌ها کمک می‌کند تا یک فرهنگ اعتباری مناسب را تبلیغ کنند.

جلیلی با بیان اینکه فرهنگ‌سازی و در نظر گرفتن نیازها و خواسته‌های نظام بانکی در این سیستم بسیار مهم بوده است، تصریح کرد: این سیستم چند اثر مهم را برای نظام بانکی به همراه داشته. از جمله اینکه فرآیند اعطای تسهیلات را آسان‌ تر و سرعت را افزایش و هزینه‌ها را کاهش و به نوعی دقت تصمیم‌گیری‌های اعتباری را تا حد قابل‌قبولی افزایش می‌دهد.

وی گفت: این دقت بدین معنی است که عدالت بیشتری را در این فرآیند در سیستم بانکی اعمال کنیم و از بحث مطالبات معوق و تخلفات در حوزه تسهیلات جلوگیری شود.

مدیرعامل شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران با اشاره به اینکه در سیستم سامانه اعتبارسنجی قرار است اطلاعات گردش پیدا کند، توضیح داد: این اطلاعات چندین ویژگی دارد؛ اول اینکه اطلاعات از یک بعد محرمانه به حساب می‌آید و دوم اینکه بانک‌های ما در عین رقیب بودن اما در یک موسسه‌ای برای رسیدن به منافع مشترک با هم مشارکت می‌کنند، ولی این منافع مشترک نباید رقیب بودن اینها را دچار خدشه کند.

محرمانه بودن اطلاعات یک دغدغه ملی

به اعتقاد وی، محرمانه بودن اطلاعات، یک دغدغه ملی است که این اطلاعات در مسیر نادرست گردش پیدا نکند و سعی ما بر این است که یک سیستم و چارچوب قانونی و مقرراتی خوبی را برای گردش اطلاعات در این سیستم فراهم کنیم.

جلیلی در پاسخ به این پرسش که چه مجموعه‌هایی تاکنون به نظام سنجش اعتبار پیوسته‌اند، توضیح داد: شرکت سنجش اعتبار به عنوان نقطه شروع تحول در نظام بانکی ایران با همت معاونت بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی و مشارکت کلیه بانک‌های کشور، بیمه‌ها و چند نهاد مالی دیگر شروع به کار کرده است.

وی تصریح کرد: روزی که موسسه تشکیل شد، از همان اوایل کار می‌توانستیم کار خودمان را شروع کنیم ولی برای اینکه کار را نهادینه و یک کار و برنامه عملیاتی را انجام‌دهیم، ما به این سمت نرفتیم که مشتریان یکی‌یکی بیایند تا فکری برایشان بکنیم.

او گفت: از ابتدای کار برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام و زیرساخت‌ها را فراهم کردیم و در نهایت سه زیرساخت فنی، عملیاتی و حقوقی و قانونی را در بهمن ۸۷ به طور کامل فراهم و در اسفندماه سامانه افتتاح شد.

جلیلی با بیان اینکه سامانه اعتبار سنجی خالی از اطلاعات بود، توضیح داد: وارد کردن اطلاعات کار ساده‌ای نبود و از اسفندماه برنامه‌ریزی‌های لازم را برای این کار شروع کردیم و خوشبختانه تا به امروز بخش عمده‌ای از اطلاعات وارد سامانه شده است.

وی اضافه کرد: به صورت آزمایشی ۶۰۰ پرونده را وارد سیستم کرده‌ایم و گزارش‌های مشتریان را مورد اعتبارسنجی قرار داده‌ایم ولی هدف اصلی ما آزمایش سیستم بوده است.

به گفته وی، از ابتدای سال ۸۸ سیستم آماده بهره‌برداری است و با یکسری اقدامات جزئی این سیستم در سال ۸۸ برای عملیاتی شدن آماده است. مدیرعامل شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران در پاسخ به این پرسش که برای این که شرکت سنجش اعتبار، از روند روبه‌رشدی برخوردار شود و بتواند نظر مشتریان خود را جلب کند، چه شرایطی باید فراهم باشد، تصریح کرد: اولا شرکت باید جامعه را از مزایای اعتبار و تسهیل اطلاعات اعتباری آگاه کند و ثانیا رقبا در کنار هم هرچند منافع متضادی دارند می‌توانند منافع مشترکی هم داشته باشند که برای دوطرف مفید واقع شود.

به گفته وی، باید شرایطی به وجود آید که اعتماد آنها به یکدیگر در این زمینه جلب شود و از طرفی مشتریان نیز باید اطمینان حاصل ‌کنند که اطلاعات آنها محرمانه باقی خواهد ماند.

موانع و چالش‌های استقرار نظام سنجش اعتبار در ایران

جلیلی به موانع و چالش‌های استقرار نظام سنجش اعتبار در ایران اشاره کرد و گفت: افزایش میزان مطالبات معوق، بوروکراسی اداری دست و پاگیر، ناکارآیی سیستم‌های مختلف، انحصار خدمات مالی به بخش‌های محدودی از جامعه و دسترسی نداشتن بخش عمده‌ای از مردم به خدمات مالی متنوع و زمان‌بر بودن بسیاری از فرآیندها از مهم‌ترین معضلاتی است که باید در سیاست‌گذاری تغییر و تحول مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه این سیستم باید با سیستم‌های مشابه بین‌المللی خود تعاملاتی داشته باشد، تاکید کرد: تعاملات بین‌المللی باید فراهم شود تا اگر زمانی کسانی بخواهند به بازارهای اعتباری ایران مراجعه کنند، شرایط لازم برای مشتریان خارجی فراهم باشد.

به اعتقاد وی، تعاملات بین‌المللی باید کاملا دوطرفه باشد تا اگر شرکت‌های داخلی نیز بخواهند از منابع بانک‌های خارجی استفاده کنند، آنها بتوانند بر اساس سنجش اعتبار تعاملات لازم را برقرار کنند.

برنامه‌ کاری سامانه اعتبارسنجی در سال ۸۸

وی گفت: ما باید با موسسات بین‌المللی وارد مذاکره شویم که جزو برنامه‌های توسعه‌ای شرکت در آینده است.

جلیلی درباره برنامه‌ کاری سامانه اعتبارسنجی در سال ۸۸ اظهار کرد: با افتتاح سامانه اعتبارسنجی مشتریان بهمن‌ماه ۸۷ خود مسوولان نظام بانکی کشور تاکید دارند که سال ۸۸ سال بهره‌برداری عملیاتی از سیستم‌های رتبه‌بندی مشتریان با نظارت بیشتر در نظام بانکی باشد تا مشکلات کاهش پیدا کند.

وی اضافه کرد: در بسته سیاستی ـ نظارتی سال۸۸ یکی از محورهای بسته توجه به سیستم رتبه‌بندی مشتریان و عملیاتی کردن این سیستم بوده است و به گفته رییس کل بانک مرکزی در سال جدید سیستم رتبه‌بندی مشتریان در کلیه سیستم بانکی ابلاغ خواهد شد و بانک مرکزی نظارت جدی روی این مساله خواهد داشت.

به گفته وی امسال سال عملیاتی شدن و بازدهی سیستم اعتبارسنجی مشتریان در نظام بانکی خواهد بود.

جلیلی با بیان اینکه در سال ۸۸ باید ارزیابی کرد که چگونه بانک‌ها از این سیستم استفاده می‌کنند، تاکید کرد: این سامانه دو سال طول کشیده تا به سرانجام رسیده و طی این دو سال همه بانک‌های کشور دخیل بودند و این موسسه نماینده تام بانک‌های کشور است و تمام بانک‌ها باید کمک کنند که این سامانه عملیاتی شود.

انتهای سال ۸۸ باید روی عملکرد این سامانه قضاوت شود

وی تصریح کرد: انتهای سال ۸۸ باید روی عملکرد این سامانه قضاوت ‌شود و قطعا با این سیستم نظارت‌های قوی‌تر و بهتری روی عملکرد بانک‌ها و افزایش رضایتمندی مشتریان صورت خواهد گرفت.

مدیرعامل شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران با بیان اینکه اصول و مبانی و چارچوب‌های عملیاتی نظام سنجش اعتبار به گونه‌ای است که در راستای مهندسی فرهنگی نظام اقتصادی به ویژه در حوزه فرهنگ اعتباری نقش کلیدی را ایفا می‌کند، عنوان کرد: در این سیستم افراد به تناسب نحوه عملکرد و رفتار خود یا تنبیه می‌شوند یا اینکه در صورت عملکرد مثبت پاداش می‌گیرند.

وی ادامه داد: این ویژگی‌ محوری در نظام سنجش اعتبار موجب می‌شود به صورت خودکار فرهنگ اعتباری صحیحی در یک کشور و نظام اقتصادی شکل بگیرد.

به گفته وی، سیستم سنجش اعتبار در چارچوب فرهنگ اعتباری مناسب بسیاری از معضلات کنونی نظام اقتصادی و بانکی کشور را برطرف می‌کند.

وی در پایان کاهش زمان، کاهش هزینه و افزایش دقت را از جمله اصول محوری این سامانه برشمرد و گفت: در طراحی چارچوب‌های قانونی، نظام‌نامه حرفه‌ای گردش اطلاعات فرآیندهای این نظام مورد توجه قرار گرفته است.