الزام بانک‌ها به مدیریت ریسک تطبیقی

گروه بازار پول- بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به مدیران عامل همه بانک‌های دولتی و غیردولتی، موسسات اعتباری توسعه و شهر، شرکت دولتی پست بانک و بانک قرض‌الحسنه مهر ایران اعلام کرد: با توجه به ماده ۳۲ بسته سیاستی - نظارتی سال‌جاری، اقداماتی را که برای ایجاد واحد ارزیابی و تطبیق انجام شده، در گزارشی به بانک ارسال کنند. واحد ارزیابی و تطبیق واحدی است که عملکرد و انحراف از اهداف بانک را ارزیابی می‌کند. این واحدها، عملکرد بانک‌ها را با قوانین و مقررات تطبیق می‌دهند.

در بخش دیگری از این بخشنامه آمده است: بر اساس بخشنامه شماره مب/۳۲۴۴ مورخ ۳/۸/۱۳۸۶ این بانک، تحت عنوان «مجموعه رهنمودها برای مدیریت ریسک عملیاتی، ریسک تطبیق از جمله مخاطراتی اعلام شده که از مصادیق ریسک عملیاتی محسوب می‌شود.

بر اساس گزارش بانک مرکزی به نقل از کمیته نظارت بر بانکداری بانک تسویه بین‌المللی (بال) که برای ضابطه‌مند کردن مدیریت ریسک تطبیق، توسط بانک‌ها انجام داده، مدیریت ریسک تطبیق به منزله فعالیت اصلی مدیریت ریسک در بانک تلقی شده و ایجاد بخش مستقل از فعالیت‌های بانکی در بانک، تحت عنوان بخش تطبیق توصیه شده است.

هدف بخش تطبیق، یاری رساندن به بانک، در زمینه مدیریت ریسک تطبیق است. ریسکی که می‌تواند به مفهوم ریسک تحریم‌های قانونی یا نظارتی، زیان‌های مالی یا آسیب‌های وارده بر اعتبار یک بانک در نتیجه ناتوانی آن در مطابقت با قوانین، مقررات، ضوابط و استانداردهای مناسب اجرایی (مجموعا در قوانین، مقررات و استانداردها) باشد. گاهی اوقات نیز می‌توان ریسک تطبیق را ریسک درستی عملیات بانکی خواند؛ زیرا اعتبار بانک ارتباط نزدیکی با پایبندی آن به صحت عملیات بانکی و نیز انجام معاملات منصفانه دارد.

در ادامه بخشنامه بانک مرکزی در رابطه با چگونگی ایجاد واحد ارزیابی و تطبیق، توضیحاتی ارائه داده است. همچنین در بخشنامه آمده است در بخشنامه شماره مب/۱۱۷۲ مورخ۳۱/۱۲/۱۳۸۶ این بانک، «تحت عنوان رهنمودهایی برای نظام موثر کنترل داخلی در موسسات اعتباری»، وظایف مربوط به کمیته‌های حسابرسی و کمیته عالی مدیریت ریسک- به عنوان بازوهای مشورتی هیات‌مدیره (موضوع پیوست‌های شماره (۱) و شماره (۲) بخشنامه یادشده)- تشریح شده است. در بند ۳-۱ پیوست شماره (۱) بخشنامه یادشده، یکی از اهداف ایجاد کمیته حسابرسی، نظارت بر رعایت قوانین و مقررات مرتبط، الزامات نظارتی و سیاست‌های موسسه اعتباری از جمله خط‌مشی‌های مربوط به منشور اخلاقی اعلام شده است.بر اساس بخشنامه فوق، نظر به اینکه در بند ۴-۵ پیوست شماره (۲) بخشنامه شماره مب/۱۱۷۲ مورخ ۳۱/۳/۱۳۸۶، به ضرورت تعامل و همکاری بین کمیته عالی مدیریت ریسک و کمیته حسابرسی در خصوص عملکرد نظام کنترل داخلی و مدیریت ریسک اشاره شده است، کمیته حسابرسی هر بانک می‌تواند پیشنهاد خود را در زمینه ساختار سازمانی واحد تطبیق به کمیته عالی مدیریت ریسک ارائه نماید. کمیته مذکور پس از بررسی، پیشنهاد خود را در این خصوص- از جمله ایجاد واحدی مستقل در زیرمجموعه واحد ریسک عملیاتی برای انجام امور تطبیق یا انجام امور تطبیق در همان واحد- جهت تصمیم‌گیری به هیات‌مدیره گزارش می‌کند. در ادامه بخشنامه بانک مرکزی تصریح شده، نظر به اهمیت موضوع و دقتی که باید توسط این واحد در زمینه رعایت مقررات، به ویژه مقررات مبارزه با پولشویی به عمل آید، توصیه می‌شود این واحد به طور مستقل، در زیرمجموعه واحد مدیریت اجرایی ریسک عملیاتی ایجاد شود.

با توجه به نکات یادشده، چنانچه ملاحظه می‌فرمایند اقدامات آن بانک در زمینه پیاده‌سازی بخشنامه‌های یادشده، می‌تواند به تسریع هرچه بیشتر در ایجاد واحد مذکور کمک کند.