بازار طلا و دو سناریوی پیش رو

دنیای اقتصاد- پس‌از گذشت قریب ۲۸۰ روز از آغاز عرضه گسترده سکه‌های بهار آزادی توسط ۱۰۲ شعبه بانک سپه و تجارت که تصمیمی برای تعدیل روند فزاینده قیمت سکه بود، هم‌اکنون با شرایط جدید، وضعیتی ایجاد شده‌است که نرخ عرضه سکه بهارآزادی در بازار تقریبا ۵هزار تومان از نرخ فروش آن در بانک‌های سپه و تجارت کمتر است. قیمت سکه در بازار کمتر از بانک‌ها است

یک شهر و دو نرخ

مسعودرضا طاهری

قریب ۲۸۰ روز از آغاز عرضه گسترده سکه‌های بهار آزادی توسط ۱۰۲ شعبه بانک سپه و تجارت می‌گذرد و در این مدت تعداد بی‌شماری از انواع سکه (تمام بهار، نیم و ربع سکه) توسط شعب منتخب این بانک‌ها به بازار تقاضا عرضه شده است.

صرافی‌ها و شعب بانک‌ها به علاوه بانک کارگشایی از روز پنج‌شنبه ۱۶ اسفندماه سال گذشته توسط بانک مرکزی تجهیز شدند تا از روز یکشنبه ۱۹ همان ماه عرضه هماهنگ سکه در بازار شروع شود.

در آن تاریخ هم‌زمان با افت ۱۸ دلاری قیمت اونس طلا در بازارهای جهانی نرخ سکه تمام بهار آزادی ۳هزار تومان، سکه طرح قدیم ۵هزار، نیم سکه ۴ هزار تومان و ربع سکه ۵۰۰ تومان از ارزش خود را از دست دادند.

روز کاری قبل از این عرضه گسترده،‌ ۱۵ اسفندماه،‌ نرخ سکه تمام بهار ۲۳۶ هزار تومان، سکه طرح قدیم ۲۹۰ هزار تومان،‌ نیم سکه ۱۲۵ هزار تومان و ربع سکه ۷۵ هزار تومان نیز به متقاضیان عرضه می‌شد.

در این تاریخ با احتساب نرخ جهانی اونس (۳۰/۹۶۷ دلار) و نرخ دلار ۹۳۱ تومانی در بازار داخلی، قیمت تقریبی طلای موجود در سکه بهار آزادی تقریبا ۲۱۴ هزار تومان بود که با احتساب افزایش ۷ هزار تومان نرخ حق‌الضرب و سود متعارف بازار انتظار می‌رفت نرخ فروش قیمت سکه تا حد ۲۲۴ هزار تومان باشد که تا نرخ حبابی ۲۳۶ هزار تومان بازار فاصله بسیار زیادی بود.

در همین راستا بانک مرکزی برای کنترل بازار قدم به میدان گذاشت و با عرضه گسترده سکه طلا برای مدتی بازار را تحت کنترل گرفت.

بعدها اعلام شد این حراج تا ۱۵ فروردین نیز ادامه خواهد یافت که این روند با ایجاد مراکز و اختصاص برخی باجه‌های خاص در شعب منتخب بانک‌های سپه و تجارت کماکان ادامه دارد.

تا پیش از شروع بحران مالی در غرب و سرایت آن به بازارهای کالا و تحت تاثیر قرار گرفتن طرف تقاضای کل نسبت به کالاهای استراتژیک که به تبع بحران مالی و تولید در کارخانجات بزرگ جهان روی داده است به راحتی می‌توان دریافت که نرخ سکه بهار آزادی در بازار داخلی به مراتب بیشتر از بانک‌های عرضه‌کننده بوده است. اما این روزها اعمال سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی، کمبود نقدینگی در بازار، کاهش تقریبا ۱۰۰ دلاری بهای نفت را می‌توان از جمله دلایل بی‌توجهی سرمایه‌گذاران به این بازار برشمرد که کماکان ادامه دارد.

این شرایط وضعیتی را پدید آورده است که نرخ عرضه سکه بهارآزادی در بازار تقریبا ۵هزار تومان از نرخ فروش آن در بانک‌های سپه و تجارت کمتر است. به طور مثال روز گذشته نرخ عرضه سکه در بانک سپه ۲۰۴هزار تومان و در بانک تجارت ۲۰۵هزار تومان بود. در شرایطی که نرخ این سکه در بازار آزاد بین ۱۹۸ تا ۲۰۰هزار تومان گزارش شد.

ارزش طلای موجود در سکه روز گذشته با احتساب دلار ۹۸۷تومان در بازار و نرخ اونس ۸۴۷دلاری تقریبا ۱۹۶هزار تومان بود. این میزان به علاوه حق‌الضرب بانک مرکزی و سود بازار هرچه‌قدر که باشد باید به مراتب بیشتر از نرخ ۱۹۸هزار تومانی بازار باشد که نیست.

از سویی بانک‌های سپه و تجارت براساس نرخ‌گذاری بانک مرکزی سکه را درحد ۲۰۵هزار تومان می‌فروختند که بخشی نیز به کارمزدهای دریافتی آن اختصاص می‌یابد.

فعالان بازار انتظار دارند که بانک‌ها سیاست‌گذار باشند نه قیمت‌گذار، به ویژه در شرایطی که کمبود شدید تقاضا در بازار سکه فروشندگان سنتی و صرافان را به حداقل نرخ قانع کرده است. آنچه در این میان جای سوال دارد تداوم عرضه سکه توسط بانک‌های دولتی است که بی‌شک هزینه‌های سرباری بیش از نرخ کارمزد دریافتی برای آن می‌پردازند.

شاید تصمیم به عرضه سکه در بورس کالا نیز اقدامی در این راستا باشد که حتی در این شرایط نیز به تقاضای کل حرکتی نخواهد داد. یادمان باشد که بانک‌ها آن زمان برای ورود به این بازار تبلیغات گسترده‌ای را نیز انجام داده بودند.