معاون اقتصادی بانک مرکزی با رد اعمال سیاست انقباضی توسط سیستم بانکی گفت: الگوی تسهیلات دهی بانک‌ها به سمت طرح‌های زود بازده و پاسخگویی به نیازهای اساسی و ضروری مردم تغییر کرده است.

پاشایی فام در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اظهار داشت: یکی از وظایف اصلی بانک مرکزی اعمال سیاست‌های انقباضی یا انبساطی پولی است که متداول‌ترین و مهم‌ترین ابزارهای اجرایی این سیاست‌ها، نرخ ذخایر قانونی است.

وی افزود: در اعمال سیاست انقباضی، بانک مرکزی به افزایش نرخ ذخایر قانونی اقدام می‌کند به طور مثال اگر از ۱۰۰ واحد پولی که مردم در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند ۲۰‌درصد آن به عنوان ذخایر قانونی اخذ شود؛ عملا ۲۰‌درصد آن از چرخه پولی خارج می‌گردد و از آنجا که این پول یک پول پر قدرت است، از این توان برخوردار است که بتواند قدرت تسهیلات دهی بانک‌ها را (به مراتب بیشتر از ۲۰‌درصد) کاهش یا افزایش دهد. معاون اقتصادی بانک مرکزی اضافه کرد: اگر قرار باشد بانک مرکزی سیاست انبساطی را اجرا نماید، باید نرخ ذخایر قانونی را کاهش دهد و با یک ضریب فزاینده این امکان را فراهم کند تا قدرت تسهیلات دهی بانک‌ها افزایش یابد. وی در پاسخ به این سوال که بانک مرکزی با توجه به این مباحث چه سیاستی را اتخاذ کرده است گفت: تا قبل از اعمال بسته سیاستی بانک مرکزی نرخ ذخیره قانونی ثابت بود و ولی بعد از آن، این نرخ متغیر شده به طوری که با هدف افزایش انگیزه بانک‌ها برای جمع‌آوری سپرده‌های بلند مدت، نرخ ذخیره قانونی سپرده‌های بلندمدت کاهش و نرخ ذخیره قانونی سپرده‌های کوتاه‌مدت افزایش یافت. پاشایی فام با تاکید بر اینکه بانک مرکزی یک سیاست انبساطی را اجرا کرده گفت: از دیگر اقدامات بانک مرکزی در این روند، کاهش میانگین نرخ ذخیره قانونی از ۱۷ به ۱۵‌درصد است. وی گفت: از نظر اقتصادی کاهش نرخ ذخایر قانونی توسط بانک مرکزی همانند افزایش اضافه برداشت بانک‌ها می‌باشد که هر دو از یک اثر برخوردارند. معاون اقتصادی بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که ایا اعمال سیاست انبساطی با بحث سه قفله کردن بانک‌ها به اعتقاد شما یک پارادوکس نیست؟ گفت: خیر. اگر قرار بود بانک مرکزی بحث سه قفله کردن را طرح نمی‌کرد اکنون اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی از ۱۱۰‌هزار میلیارد ریال به ۳۰۰ تا ۴۰۰‌هزار میلیارد ریال می‌رسید. وی با بیان اینکه با اعمال این کنترل‌ها از شدت اعمال سیاست انبساطی پولی کم شده افزود: به این‌ترتیب هنوز هم بانک مرکزی در حال اعمال سیاست انبساطی پولی است و هرگز چنین نیست که مانع از اعطای تسهیلات بانک‌ها شده باشد. پاشایی فام در پاسخ به این سوال که اگر بانک مرکزی مانع اعطای تسهیلات بانک‌ها نیست، پس چرا همچنان صاحبان صنایع بر ادعا هستند که موفق به دریافت این تسهیلات نمی‌شوند اظهار داشت: پاسخ ساده به این سوال این است که به اتکای آمارهای کلان نه ما اشتباه می‌کنیم و نه آنها. اینکه واحدهای صنعتی قادر به دریافت تسهیلات نیستند به مدیریت نقدینگی مربوط است و خود بحثی دیگر است. وی افزود: در مدیریت نقدینگی دو نوع عوامل موثرند؛ عوامل بیرونی (خارج از کنترل سیاستگذاری پولی) و عوامل درونی (در ارتباط با سیاست‌های پولی).

معاون اقتصادی بانک مرکزی با اشاره به عوامل بیرونی (اعم از سرکوب مالی و تفاوت در نرخ بازدهی بازارهای مختلف) اظهار داشت: بازارها در اقتصاد ما مانند ظروف مرتبطه هستند ؛ وقتی در یک بازار سود زیاد است، علاوه‌بر منابع سیال و سرگردان، منابع درگیر در سایر بخش‌ها را نیز به سمت خود می‌کشد.

وی افزود: در کنار این عوامل بیرونی، چنین به نظر می‌رسد که الگوی تسهیلات دهی بانک‌ها نیز دچار تغییر شده باشد و مبین همین مطلب نیز ادعای واحدهای تولیدی است که از عدم توفیق خود در دریافت تسهیلات بانکی خبرمی دهند.