دنیای اقتصاد - رییس کل بانک مرکزی با اعلام اینکه افزایش اخیر نرخ ارز ریشه سوداگرانه دارد از طراحی سناریویی در بانک مرکزی برای برقراری مجدد نظام یکسان‌سازی ارز خبر داد. این سناریو که در دو مرحله اجرا خواهد شد در گام اول نرخ ارز در بازار را به نرخ بازار فرعی که از سوی بانک مرکزی برای مناطق آزاد تعیین می‌شود سوق می‌دهد. در گام دوم، بانک مرکزی با استفاده از نرخ فرعی در مناطق آزاد نرخ را در بازار رسمی و غیر‌رسمی یکسان می‌کند. به گفته بهمنی برای عملیاتی شدن این سناریو مقررات ارزی بانک مرکزی دستخوش تغییر شده است. محمود بهمنی اعلام کرد

سناریوی بانک مرکزی برای یکسان سازی مجدد نرخ ارز

گروه بازار پول- رییس کل بانک مرکزی با تشریح سیاست‌های ارزی طراحی شده از سوی این بانک گفت: بانک مرکزی تلاش دارد در دو مرحله نرخ ارز را بار دیگر یکسان کند. به گفته محمود بهمنی در گام اول نرخ بازار به نرخ بازار فرعی که از سوی بانک مرکزی قیمت‌گذاری می‌شود نزدیک خواهد شد و در گام دوم این نرخ با نرخ رسمی یکسان می‌شود.

او نرخ هدف در گام اول برای قیمت در محدوده ۱۱۷۰ تومان تا ۱۱۸۰ تومان را اعلام و اظهارکرد: با رسیدن به این نرخ در گام دوم به سوی یکسان‌سازی نرخ ارز در بازار حرکت خواهیم کرد. محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی در خصوص دلایل افزایش قیمت در بازار ارز اظهار کرد: بانک مرکزی بارها در گزارش‌های کارشناسی خود بر این نکته اشاره کرده که بازار ارز با تقاضای کاذب روبه‌رو است. وی افزود: بازار ارز در حال حاضر به گونه‌ای شده که بسیاری از پس‌اندازهای خرد وارد این بازار شده و ارز کارکرد پس‌اندازی پیدا کرده است. رییس شورای پول واعتبار با اعلام اینکه بانک مرکزی بازار را زیر نظر دارد، گفت: تلاش می‌کنیم با مداخله به موقع اجازه افزایش قیمت ارز را ندهیم. وی درباره دلایل افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر گفت: بازار ارز شناور است و دلایل مختلفی می‌توان برای آن بر شمرد، اما نکته مهم در مدیریت ارزی شناسایی عوامل دخیل در بازار هستند.وی گفت: سیاست‌گذاری ارزی مناسب می‌طلبد با شناسایی و سهم عوامل در ایجاد بی‌تعادلی در بازار نقش ایفا کرد.این مقام مسوول با تاکید بر اینکه کشور کمبود ارزی ندارد، تاکید کرد: بانک مرکزی به هر میزان تقاضای ارزی در بازار پاسخ خواهد داد و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد. وی ادامه داد: اما در شرایط کنونی با توجه به شکاف به وجود آمده در بازار، برای حفظ ذخایر ارزی کشور تصمیم گرفته شد در برخی مقررات جدید ارزی بازنگری شود. وی تصریح کرد: برنامه ما این است که ارز کالاهای ضروری و استراتژیک را روی همان نرخ مرجع حفظ کنیم و نرخ ارز غیرضروری را هم بر اساس نرخ بازار فرعی عرضه می‌کنیم.وی در خصوص نرخ بازار فرعی گفت: نرخ بازار فرعی ارز، نرخی است که واحدها و شعب ارزی مستقر درمناطق آزاد براساس آن نسبت به فروش ارز اقدام می‌کنند و از سوی بانک مرکزی تعیین می‌شود. به گفته وی این نرخ کمی بالاتر از نرخ مرجع است و برای تقاضاهای غیر ضروری تعیین شده است.

دلایل تغییر قیمت ارز مسافرتی

وی درباره دلایل تغییر نرخ ارز مسافرتی و عرضه آن با قیمتی بالاتر از نرخ مرجع گفت: در راستای جلوگیری از اتلاف منابع ارزی و قطع دست سودجویان، بخشنامه اخیر بانک مرکزی مبنی بر ارائه ارز مسافرتی بر پایه نرخ بازار فرعی ارز ابلاغ شد. وی گفت: در ماه‌های گذشته و پس از آن که اختلاف بین نرخ رسمی ارز با بازار غیررسمی زیاد شد، بانک مرکزی تصمیم گرفت با پیش‌بینی مکانیزم‌هایی، از سوء استفاده برخی افراد سودجو و فرصت طلب جلوگیری کند. بهمنی گفت: در ابتدا تصمیم گرفته شد برای دریافت ارز مسافرتی ارائه ویزای کشور مقصد، بلیت مسافرت، اصل فیش پرداخت عوارض خروج از کشور، تعهد کتبی مسافر مبنی بر خرید ارز مسافرتی فقط از یک منبع را الزامی و به بانک‌ها الزامی شود. وی گفت: اما برخی گزارش‌های دریافتی از این روش نیز سوء استفاده شده است. به گفته رییس کل بانک مرکزی به جز مراتب عنوان شده، ازدحام مسافرین غیرواقعی در بانک‌ها و کمیاب شدن بلیت مسافرتی برای مسافرین واقعی، بانک مرکزی را بر آن داشت تا در راستای یکی از وظایف مهم این بانک یعنی صیانت از منابع ارزی و جلوگیری از به هدررفتن آن، بخشنامه اخیر مبنی بر ارائه ارز مسافرتی بر پایه نرخ بازار فرعی ارز را صادر کند. بهمنی افزود: البته پرداخت ارز در بخش‌های ضروری دیگر همچون؛‌ ارز درمانی برای بیماران و دانشجویان اعزامی به خارج از کشور به همان صورت قبلی ادامه دارد. بهمنی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی ارز کشور را نباید به راحتی حراج کرد، گفت: آیا ما به مسافری که وضع خوبی دارد و می‌خواهد برای گردش به خارج از کشور برود ارز ۱۰۵۰ تومانی بدهیم؟

وی اظهار کرد: بر همین اساس بانک مرکزی به نیازهای واقعی هر چه باشد با ارز مرجع پاسخ می‌دهد، اما نیازهای غیر ضروری باید با قیمت ارز مناطق آزاد تهیه شود. وی در پاسخ به این سوال که چنین راهکاری منجر به نظام دونرخی در بازار نخواهد شد، گفت:حتما به دنبال آن هستیم که نظام یکسان سازی نرخ ارز را مستقر کنیم. وی با تاکید بر پیامدهای رانتی بودن نظام چند نرخی گفت: اما رسیدن مجدد به نظام یک نرخی ارز کاری یک شبه و یک روز نیست و باید زمینه‌سازی‌ها لازم برای تحقق آن صورت گیرد. وی ادامه داد: ‌اینکه ما به دنبال یک نرخ تعادلی هستیم تا علاوه بر تامین نیازها با قیمت مناسب مانع از قاچاق ارز شود.

وی هدف‌گذاری قیمتی بانک مرکزی را در گام اول رسیدن نرخ‌ها به قیمت بازار فرعی اعلام و عنوان کرد: با رسیدن نرخ به محدوده ۱۱۷۰ تومان بانک مرکزی تلاش می‌کند از طریق این نرخ بار دیگر ارز را در بازار تک‌نرخی کند. رییس کل بانک مرکزی درباره زمان تحقق این وعده گفت: ‌انتظار ما این است که قیمت ارز تا حد نرخ بازار فرعی برسد و آنگاه آن را تک‌نرخی می‌کنیم.سخنان رییس کل بانک مرکزی در شرایطی بیان می‌شود که وزیر امور اقتصادی و دارایی مکرر در رسانه‌ها از نرخ کنونی ارز انتقاد کرده و برتعدیل آن تاکید کرده است. البته رییس کل بانک مرکزی نیز در واکنش به ریشه‌های التهاب بازار ارز بر حل مساله به طور پایه‌ای تاکید دارد. به گفته وی اگر نرخ سود به عنوان یکی از متغیرهای تعیین‌کننده در حفظ دارایی‌های افراد جذاب شود بخشی از مشکلات کنونی که ناشی از تقاضای سفته‌بازی است، مرتفع می‌شود.

اما وزیر امور اقتصادی و دارایی معتقد است: در خصوص نرخ سود باید با تامل بیشتری تصمیم گیری شود.حسینی درباره نرخ ارز نیز معتقد است: بانک مرکزی باید با در نظر گرفتن عرضه و تقاضا نرخ ارز را در سطح مناسبی حفظ کند. وی افزود: رقم ۱۳۰۰ تومان کنونی برای دلار عدد بالایی است و بانک مرکزی باید در بازار حضور پیدا کرده و این نرخ را متعادل کند.

اما رییس کل بانک مرکزی معتقد است در بازار تقاضای کاذب وجود دارد و باید با این نوع تقاضا بر اساس اصول و قواعد خاص خود برخورد کرد.

عکس: آکو سالمی