خبرگزاری فارس- رییس شورای رقابت گفت: برای بررسی نحوه فعالیت‌بانک‌ها از برخی دستگاه‌ها درخواست اطلاعات کردیم که برخی از آنها اطلاعاتی را به شورای رقابت ارائه کردند و ما در حال بررسی شرایط و نحوه فعالیت بانک‌ها در بخش عرضه اعتبارات هستیم.

جمشید پژویان در پاسخ به پرسشی درباره دلیل موضع‌گیری چندی قبل وی مبنی بر ورود شورای رقابت به موضوع نحوه فعالیت بانک‌ها به ذکر پیشینه‌ای اشاره و خاطرنشان کرد: اولین بحران کشورهای صنعتی در سال ۱۹۳۰، به دلیل نبود مقررات لازم و کافی در حوزه پولی به وقوع پیوست.

وی افزود: کشور آمریکا پس از جنگ اول جهانی از شرایط مناسب اقتصادی برخوردار شد و به همین دلیل تقاضای تسهیلات به شدت افزایش یافت و به همین واسطه تعداد بانک‌ها در آمریکا افزایش یافت.

رییس شورای رقابت با اشاره به فقدان مقررات کافی در بخش پولی در آن دوران گفت: در چنین شرایطی بازدهی سرمایه‌گذاری کاهش یافت و بازپرداخت تسهیلات با وقفه مواجه شد، زیرا مشتریان بانک توان پرداخت اقساط خود را نداشتند. پژویان تصریح کرد: با توجه به کوچک بودن بانک‌ها، نظام بانکی غرب به سرعت با مشکل مواجه شد، زیرا سپرده‌گذاران خواستار دریافت پول خود بودند و بانک‌ها به دلیل عدم اخذ به موقع تسهیلات پرداختی توان این کار را نداشتند زیرا با ورشکستگی بانک، همه سپرده‌گذاران پس‌انداز خود را از بانک خارج می‌کنند.

وی ادامه داد: این پدیده موجب به وجود آمدن قوانین و مقررات بانکی شد و پس از مدتی بحران پشت سر گذاشته شد. اکنون نیز بحران مالی فعلی غرب نتیجه نبود قوانین و مقررات در بازار سرمایه است که سال گذشته قوانینی برای این بخش تدوین شد.

بانک مرکزی توان کارشناسی لازم برای تطبیق قوانین با شرایط اقتصادی را ندارد

این اقتصاددان تاکید کرد: قوانین و مقررات باید مطابق با شرایط فعلی اقتصاد کشور باشد، اما به علت غیر تخصصی بودن شورای پول و اعتبار، قوانین و مقررات حاکم به نظام بانکی دچار عدم کارآیی است به همین دلیل بانک‌هایی کوچک قارچ‌گونه به وجود آمدند. وی گفت: این بانک‌های کوچک از سپرده‌های مردم برای اعطای اعتبارات خود استفاده می‌کنند، اما در نظام بانکی کارآمد اعتبارات به طرح‌های دارای بازدهی بالا اختصاص داده می‌شود، توجیه اقتصادی هر طرح موجب اخذ اعتبارها می‌شود و به ضمانت و وثیقه نیاز نیست.

پژویان با اشاره به حجم مبادلات معوق بانکی اظهار کرد: این حجم از مطالبات معوق به دلیل به دست نیاوردن سود مناسب توسط تسهیلات گیرنده و بیشتر بودن نرخ سود در بازار آزاد نسبت به سیستم بانکی است.

رییس شورای رقابت افزود: یکی از راه‌حل‌ها توزیع تسهیلات براساس بازدهی طرح و کوچک کردن بازار غیررسمی است.

پیشنهادهای پژویان برای شرایط تاسیس و تخصیص منابع در سیستم بانکی

وی با بیان اینکه شورای رقابت در حوزه اختیارات شورای پول و اعتبار وارد نخواهد شد، در خصوص ورود شورا به موضوع تکثر و فعالیت بانک‌ها گفت: شورای رقابت براساس قانون می‌تواند به دولت پیشنهادهایی ارائه دهد و یکی از توصیه‌های ما تطبیق دادن شرایط تاسیس بانک‌ها با وضعیت اقتصاد ایران است.

پژویان تصریح کرد: یکی دیگر از پیشنهادها، پرداخت تسهیلات براساس بازدهی طرح‌ها است که در این صورت دیگر منابع بانکی به مطالبات معوق تبدیل نخواهد شد.

وی افزود: تاکنون این پیشنهادها را به صورت مکتوب ارائه نداده‌ایم، زیرا زمانی این کار را می‌کنیم که به رای شورای رقابت نیاز باشد، اما این مسائل در اختیار شورا نیست و این توصیه من به عنوان یک کارشناس اقتصادی است.

شورای رقابت در بازار اعتبارات عرضه‌کننده دخالت می‌کند

وی با اشاره به شکل‌گیری برخی بانک‌ها تنها با هدف تامین منابع مالی مورد نیاز قشر و گروهی خاص تاکید کرد: اگر در بازار اعتبارات عرضه‌کننده منابع را در شرایطی عرضه کند که به عده‌ای خاص تعلق گیرد و همه افراد امکان دریافت نداشته باشند، رقابت از بین خواهد رفت و در آن شرایط شورای رقابت وارد خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی افزود: تجربه نشان داده است که ضمانت بانکی کارآمد نیست؛ زیرا معمولا ارزش ضمانت بسیار کمتر از تسهیلات پرداختی است و با فروش آن ملک بانک مبلغ بسیار کمی به دست می‌آورد و وام‌گیرنده هم آزاد است.

وی ادامه داد: بانک یکی از ستون‌های اقتصاد است و پرداخت تسهیلات ازدواج و وام‌های ضروری باید از طریق دیگری حل شود؛ اگر دولت بخواهد به عده‌ای کمک مالی کند نباید از طریق بانک باشد، زیرا وظیفه بانک تخصیص منابع برای به حرکت درآوردن چرخ‌های اقتصاد و رونق فعالیت‌های تولیدی است.

ارزیابی و اعتبارسنجی از طریق بیمه تخصصی‌تر است

وی گفت: در حال حاضر در دنیا اعتبارسنجی مشتری به شکل بیمه اعتباری وجود دارد، به طور مثال اگر فردی از بانک تقاضای ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات ‌کند، بانک ابتدا فرد را به بیمه ارجاع می‌دهد. پژویان با بیان اینکه با بررسی بیمه، ارزیابی‌ها تخصصی‌می‌شود، افزود: در این شرایط دیگر برای ارزیابی و اعتبارسنجی‌ها نیازی به متخصصان برای تمام بخش‌های اقتصادی ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که اقدامات شورای رقابت درخصوص مقررات تاسیس و فعالیت بانک‌ها گفت: برای بررسی نحوه فعالیت‌بانک‌ها از برخی دستگاه‌ها درخواست اطلاعات کردیم که برخی از آن‌ها اطلاعاتی را به شورای رقابت ارائه کردند و ما در حال بررسی شرایط و نحوه فعالیت بانک‌ها در بخش عرضه اعتبارات هستیم.

دولت و مجلس از شورای رقابت حمایت نمی‌کنند

رییس شورای رقابت با ابراز نارضایتی از عدم حمایت کافی دولت از مرکز ملی رقابت گفت: ما انتظار داریم از شورا حمایت کنند؛ اما دولت در سال گذشته حتی بودجه‌ای برای شورای رقابت در نظر نگرفت و امسال هم بودجه‌ای مشخص نکرد تا بتوانیم در جایی مستقر شویم و حقوق پرسنل مورد نیاز این ستاد را پرداخت کنیم.

وی ادامه داد: به‌رغم تلاش‌های فراوان مجلس هم برای بودجه شورای رقابت رقمی در نظر نگرفت.