علت عقب‌نشینی از شوک ارزی

دنیای اقتصاد- رییس کل بانک مرکزی دیروز در گفت‌وگویی ضمن دفاع از شوک ارزی چهل روز پیش که طی آن قیمت ارز دفعتا افزایش یافت اعلام کرد که در هیچ کجای دنیا اعلام نمی‌کنند که قصد داریم قیمت ارز را ۱۰ تومان ۱۰ تومان افزایش دهیم. وی در عین حال علت بازگشت دوباره به سیاست ارز دو نرخی را که مورد انتقاد شدید کارشناسان اقتصادی قرار گرفت، فشارهای وارده از سوی مطبوعات و اقتصاددانان عنوان کرد. این در حالی است که اکثر اقتصاددانان منتقد اصل افزایش نرخ ارز نبوده، بلکه انتقاد آنان بر نحوه اجرای آن بوده است. پس‌ از ۴۰روز صورت گرفت

دفاع رییس کل از شوک ارزی

گروه بازار پول- پس از افزایش یک شبه نرخ دولتی دلار آمریکا در برابر ریال در ۱۸ خردادماه ۹۰، بانک مرکزی نرخ ارز را به صورت تدریجی از ۲۵ خردادماه کاهش داد به نحوی که نرخ ارز پس از صعود ۱۱۰تومانی، با کاهشی بیش از این میزان، در حال حاضر در سطح ۱۰۵۴ تومان قرار گرفته است. این در حالی است که برخی کارشناسان انتقاداتی نسبت به افزایش یک شبه و ناگهانی نرخ ارز و کاهش آن داشتند.

پس از این اتفاق، رییس‌کل بانک مرکزی در مصاحبه‌های متعددی، دلیل افزایش ناگهانی نرخ ارز را آزمایش کشش بازار عنوان کرد. دلیلی که بازهم از سوی کارشناسان مورد قبول واقع نشد.این بار آقای رییس‌کل در مصاحبه دیگری علت کاهش نرخ ارز پس از افزایش یک شبه را، فشار برخی گروه‌ها عنوان می‌کند. محمود بهمنی دیروز در خبری تلویحا از شوک ارزی و افزایش شدید نرخ ارز دفاع و عنوان کرد در شرایطی که قیمت کالاهایی همچون ماسه و کود افزایش پیدا کرده، انتظار کاهش نرخ ارز بی‌مورد است.نکته قابل توجه درخصوص اظهارات رییس‌کل،‌ تغییر موضع پی در پی وی و اعلام دلایل متفاوت برای سیاست‌های این بانک است.در همین حال صحبت‌های آقای رییس نشان می‌دهد بدنه بانک مرکزی موافق افزایش نرخ ارز است و به دلیل فشارهای وارده، این بانک مجبور به کاهش تدریجی نرخ ارز شده است.

متهمان کاهش نرخ ارز

رییس‌کل بانک مرکزی گفت: در شرایطی که برخی کالا‌ها افزایش قیمت دارند، چگونه از ارز به عنوان یک کالای خارجی توقع کاهش قیمت می‌رود. محمود بهمنی رییس‌کل بانک مرکزی در گفت‌وگویی با مهر، با توضیح درباره برخی اقدامات این بانک در حذف شکاف قیمتی به‌وجود آمده میان نرخ ارز رسمی و بازار گفت: افزایش یکباره نرخ ارز مرجع در ماه قبل تنها راه پیش روی بانک مرکزی برای حذف شکاف قیمتی بود. رییس‌کل بانک مرکزی درباره اینکه چرا بانک افزایش تدریجی نرخ ارز را به‌جای افزایش یکباره آن انتخاب نکرد، گفت: در هیچ کجای دنیا از قبل اعلام نمی‌کنند که قصد داریم در یک سیاست یک ماهه قیمت ارز را ۱۰ تومان، ۱۰ تومان در هر روز افزایش دهیم.

به گفته وی اگر چنین اقدامی از سوی بانک مرکزی صورت می‌گرفت، درخواست خرید ارز در آن زمان بیش از اندازه افزایش می‌یافت. رییس‌کل بانک مرکزی در لحنی کنایه‌آمیز خطاب به طرفداران این نظر گفت: اگر این کار صورت می‌گرفت، مشاهده می‌کردید که تقاضا چگونه افزایش می‌یافت! بهمنی در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از مخالفان افزایش نرخ ارز گفت: ارز یک کالا است که مانند تمام کالاها با رشد قیمت مواجه می‌شود، ماسه، خاک، کودشیمیایی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند، پس چگونه یک ارز خارجی که یک کالا هم محسوب می‌شود، با کاهش قیمت مواجه شود. بهمنی سیاست کاهش نرخ ارز از سوی این بانک را محصول اقدامات گروه‌های فشار عنوان و اظهار کرد: اگر زمانی که بانک مرکزی قیمت ارز را در بازار بالا برد، فقط ۳ روز به ما مهلت می‌دادند، برنامه‌هایمان را اجرا می‌کردیم، اما ما را به شدت تحت فشار و شرایط خاص قرار دادند.به گفته بهمنی اگر این زمان به بانک مرکزی داده شده بود، برای همیشه اختلاف قیمت از بین رفته بود.وی در مورد افرادی که بانک مرکزی را برای اجرا نکردن برنامه خود در بازار ارز تحت فشار گذاشتند، گفت: روزنامه‌ها، تمام دوستان و اقتصاددانانی که پیش از آن به ما می‌گفتند که چرا قیمت ارز را بالا نمی برید، مقاله نوشتند که چرا قیمت بالا رفته است؟ چرا قیمت کاهش نمی یابد؟

بهمنی افزود: این گروه‌ها، بانک مرکزی را در شرایطی قرار دادند که نتواند با اجرای برنامه خود، نرخ ارز را یکسان کند.

محمود بهمنی درباره اقدامات آتی این نهاد در حذف شکاف قیمتی گفت: منتظر نتیجه اجرای برنامه‌های ارزی خود در بازار هستیم، با این وجود می‌توانید در بازار مشاهده کنید که اختلاف قیمتی که در بازار ارز بین قیمت دولتی و آزاد که حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ تومان بود، هم‌اکنون بسیار کمتر شده است.

وی با تاکید بر اینکه همانطور که قبلا اعلام کرده بودم، به قیمت مورد نظر در آینده ای نزدیک خواهیم رسید، یکی از اهداف اصلی بانک مرکزی را از بین بردن شکاف قیمت دلار دولتی و آزاد و همچنین حذف واسطه‌ها اعلام کرد.رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: در تمام دنیا براساس اصول علمی وقتی می‌خواهند قیمتی را افزایش دهند، از روش تدریجی بهره نمی‌برند، زیرا متقاضیان این بازار با مشاهده وضعیت قیمت‌ها در روز اول و دوم ، به این بازار هجوم می‌آورند و شکاف قیمت بازار رسمی و غیر رسمی افزایش بیشتری پیدا می‌کند و این کار در هیچ کجای دنیا انجام نمی‌شود.

به گفته وی، در روند کاهشی حرکت بر اساس یک شیب ملایم لازم است، اما در روند افزایشی اگر واسطه‌ها دست بانک مرکزی را بخوانند، وارد این بازار می‌شوند. قیمت دلار مانند اسب سرکشی می‌ماند که اگر بداند به دنبالش هستید تا آن را بگیرید، فرار کرده و فاصله خود را با شما زیاد می‌کند، بنابراین باید افسار این اسب سرکش را بگیریم و همراه با خود آن را آهسته به پایین بیاوریم.