اثر مالیات در کسب و کار لیزینگ

علی شیدایی مدیر عامل و عضو هیات مدیره شرکت واسپاری ملت همان‌طور که می‌دانیم قوانین مالیاتی بر کسب و کار لیزینگ تاثیر غیر‌قابل انکاری دارد. تغییر قوانین مالیاتی می‌تواند گرایش یا عدم گرایش واحدهای اقتصادی به عملیات لیزینگ یا توسعه مدل‌های جایگزین را در پی داشته باشد. بنابر‌این قوانین و مقررات مالی و مالیاتی حاکم در زمان تامین منابع مالی لیزینگ برای دیگران (بنگاه‌ها و خانوارها)، به‌طور معمول نقش محوری در تعیین سود‌آوری و تقسیم منافع حاصل از لیزینگ برای طرفین درگیر در این صنعت دارد که با تغییر آنها تاثیر بسزایی در روند اجرای تعهدات طرفین و کسب سود مورد انتظار به‌وجود خواهد آورد. ابعاد خطر‌پذیری تغییر در قوانین مالیاتی در طول دوره قرارداد اجاره به برنامه ریزی‌های دولت در نظام‌های اقتصادی و تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری آن وابسته است که در ادامه شرح داده می‌شود. اثر مالیات و عوارض ارزش افزوده برای تسهیلات‌گیرنده طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده، موسسات اعتباری مجاز (دارای مجوز از بانک مرکزی) معاف از مالیات و عوارض ارزش افزوده هستند و طبق نظر نهاد ناظر، شرکت‌های لیزینگ جزء موسسات اعتباری است؛ ولی از نظر کارشناسان مالیاتی، لیزینگ باید مالیات و عوارض را پرداخت کند و برخورد آنها در محاسبات متفاوت است. طبق مقررات، عمدتا لیزینگ در قالب عقد قرارداد فروش اقساطی و عقد قرارداد اجاره به شرط تملیک فعالیت می‌کند که در قرارداد اول، سند به نام گیرنده تسهیلات صادر و در رهن شرکت است که در مورد فوق سود تسهیلات مشمول مالیات بر ارزش افزوده است. در قرارداد دوم لیزینگ مالک است و تسهیلات گیرنده مستاجر و این عمل با توجه به ماهیت قرارداد است و به همین استناد کارشناسان قیمت خود کالا و سود تسهیلات را مشمول ارزش افزوده می‌دانند؛ در حالی‌که، قبلا مالیات ارزش کالا پرداخت شده و به دلیل همین اختلاف سلیقه، دو بار مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداخت می‌شود که متاسفانه با دریافت دوباره مالیات بر ارزش افزوده، بهای تمام شده پول و همچنین هزینه مشتریان به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. این در صورتی است که بانک‌ها و موسسات درخصوص پرداخت تسهیلات اعطایی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند؛ ولی لیزینگ‌ها باید آن را پرداخت کنند و در صورت عدم پرداخت جریمه می‌شوند. از همه مهم‌تر اینکه تعدادی از لیزینگ‌ها بابت ارزش افزوده مشتریانی جریمه شده‌اند که ثبت نام و پرداخت تسهیلات به آنها مربوط به قبل از رسمی شدن مالیات بر ارزش افزوده بوده و حال آنکه مشتریان فوق نیز قبلا بر‌اساس درخواست خود، تسویه حساب زودتر از موعد انجام داده‌اند. از آنجایی که سود تسهیلات در سنوات آتی سررسید و وصول می‌شود، برخی از کارشناسان سود تسهیلات آتی را نیز مشمول دوره جاری کرده و ارزش افزوده را اخذ می‌کنند. ضمنا برای جرایم تسهیلات نیز ارزش افزوده محاسبه می‌شود. مالیات عملکرد برای تسهیلات گیرنده طبق قانون مالیات‌های غیر‌مستقیم، سود تسهیلات دریافتی از موسسات اعتباری مجاز، معاف از مالیات بوده و جزو هزینه‌های مالی قابل قبول است و با توجه به تلقی بانک مرکزی از شرکت‌های لیزینگ دارای مجوز، به عنوان موسسات اعتباری مجاز، باید هزینه تامین مالی بنگاه‌هایی که از لیزینگ تامین مالی کرده، مورد قبول واقع شود، ولی کارشناسان مالیات مورد فوق را رعایت نکرده و موجب افزایش هزینه تامین مالی می‌شود. مالیات تکلیفی برای تسهیلات گیرنده علاوه بر اینکه کارشناسان مالیاتی سود تسهیلات دریافت از لیزینگ را جزو هزینه‌های مالیاتی قابل قبول نمی‌پذیرند، آن را مشمول مالیات تکلیفی تلقی می‌کنند. اثر مالیات و عوارض ارزش افزوده، مالیات عملکرد و مالیات تکلیفی در تامین منابع مالی خود لیزینگ منابع شرکت‌های لیزینگ از طریق سرمایه، تسهیلات بانک و بازار سرمایه است که مجموع منابع فوق خیلی محدود بوده و لیزینگ برای تداوم فعالیت، باید از منابع دیگر تامین مالی کند که در صورت تامین از منابع دیگر، هزینه‌های مالی آن مورد قبول مالیاتی نبوده و مشمول ارزش افزوده و مالیات تکلیفی است. حال با توجه به موارد فوق و در وضعیت اقتصاد فعلی که وظیفه همه کمک به رشد و توسعه و رونق است، برخی از قوانین، خود موجب افزایش هزینه‌ها و ایجاد رکود در کسب‌و‌کارها می‌شود. اگر مقایسه‌ای بین شرکت‌های لیزینگ در جهان داشته باشیم، مشخص می‌شود که خیلی از کشور‌ها برای صنعت لیزینگ ابزارهای انگیزشی در نظر گرفتند و خدمات لیزینگ برای مشتریان مقیم معاف بوده و بعضا برای مشتریان غیر‌مقیم مشمول مالیات می‌شوند که این معافیت، باعث جذابیت لیزینگ و همچنین کاهش هزینه تمام شده برای موجر و مستاجران می‌شود. امید است که دست اندر کاران محترم با توجه به اینکه نقش لیزینگ همانند بانک‌ها و موسسات اعتباری اعطای تسهیلات است، شرکت‌های لیزینگ را نیز همانند بانک‌ها و موسسات اعتباری از مالیات معاف کنند که این در مراحل آتی ضمن رشد و سود آوری این صنعت، سبب کاهش هزینه مشتریان نیز خواهد شد.

اثر مالیات در کسب و کار لیزینگ